ChÜÖng VII

(ti‰p theo)

 

long måch

 

 

      ñåi sÙ Hoa Kÿ cho bi‰t là viŒc b¡t b§ các nhà báo Çã gây m¶t hÆu quä không hay ª Hoa Thånh ñÓn . Chánh Phû bèn lui m¶t bܧc. Các vÎ B¶ trܪng giäi thích là có m¶t s¿ hi‹u lÀm. HÀu h‰t các nhà báo bÎ b¡t gi» dï nhiên không th‹ nào và không phäi là c¶ng sän. Chánh Phû së coi låi vÃn ÇŠ và ch¡c ch¡n h† së ÇÜ®c trä t¿ do vì h† chÌ là "nån nhân cûa  s¿ ÇÀu Ƕc cûa c¶ng sän "

    Ông Minh DÜÖng h†p các bån bè cûa ông låi.  ñ‰n lÜ®t ông Çåi diŒn cûa l¿c lÜ®ng thÙ ba lên ti‰ng:

- " B¡t gi» các t°ng biên tÆp và nh»ng kš giä nhà báo, Çóng cºa nh»ng t© báo Çang ûng h¶ cu¶c chi‰n ÇÃu cûa chúng ta, Çó là Chánh Phû Çã Çøng vào chúng ta rÒi Çó. M¶t hành Ƕng ngåo mån và coi thÜ©ng quÀn chúng. Chánh phû Ƕc Çoán nÀy muÓn bóp nghËt ti‰ng nói cûa chúng ta. Chúng ta còn vui vÈ gì n»a mà æn T‰t? Cu¶c tranh ÇÃu cûa chúng ta së g¥p khó khæn rÒi. ThÜa các bån, tôi muÓn nói t§i s¿ hòa giäi mà tôi Çã tØng tranh ÇÃu lâu rÒi, chÌ có s¿ hòa giäi m§i Çem låi hòa bình mà thôi "  (4)

Còn gì chính xác hÖn n»a ! ông Minh DÜÖng Çã ám chÌ t§i nhu cÀu trao quyŠn hành låi cho nh»ng ngÜ©i "ÇÜ®c s¿ hÆu thuÅn cûa quÀn chúng", cho nh»ng l¿c lÜ®ng chánh trÎ "cûa quÀn chúng".

       Giä b¶ khiêm nhÜ©ng ông Minh DÜÖng không muÓn Çi t§i n»a. Ông ta cÛng thÆn tr†ng không nói t§i thái Ƕ Ƕc Çoán, và không tÃn công Çích danh ông ThiŒu. Ông ta khôn ngoan l¡m. Gi»a hai ngÜ©i tܧng lãnh hình nhÜ có m¶t thÕa thuÆn ngÀm v§i nhau. MÜ©i hai næm trܧc cùng v§i mÃy ngÜ©i khác, h† Çã tØng h®p tác v§i nhau trong cu¶c lÆt Ç° T°ng ThÓng DiŒm. ñúng theo truyŠn thÓng thì ông ThiŒu phäi kính n‹ ông Minh DÜÖng vì ông nÀy vØa cao tu°i hÖn vØa Çã tØng là cÃp chÌ huy cûa ông. Vì quyŠn l®i, b¡t bu¶c ông ThiŒu phäi có thái Ƕ n‹ nang và ngó lÖ cho ông Minh DÜÖng vì có nhÜ th‰ thì coi nhÜ trên sân khÃu chánh trÎ ông ThiŒu chÃp nhÆn có m¶t ÇÓi thû ít nhÃt cÛng có sÙc månh bŠ ngoài, còn có b¶ m¥t Ça nguyên Çúng š muÓn cûa ngÜ©i MÏ n»a. Bù låi ông Minh DÜÖng cÛng ti‰t ch‰ nh»ng mÓi bÃt ÇÒng ho¥c có phát bi‹u thì cÛng nhË nhàng kín Çáo Ç‹ tránh khÕi bÎ loåi ra khÕi vòng chi‰n b¢ng m¶t s¿ b¡t b§ không hay.

Næm mÜÖi chín tu°i, ngÜ©i cao l§n (do Çó m§i có biŒt danh là Big Minh), tܧng DÜÖng væn Minh có m¶t vai trò lå lùng l¡m, m¶t vai trò mà ông không th‹ tin ÇÜ®c là cûa chính mình. Ngay nh»ng ngÜ©i thân cÆn v§i ông cÛng thØa nhÆn là ông không có khi‰u vŠ chánh trÎ . GiÓng nhÜ Kác Mác Çã tØng nói là ª miŠn ÇÒng b¢ng thì m¶t ng†n ÇÒi nhÕ cÛng có vÈ nhÜ là m¶t ng†n núi vÆy. Lå lùng l¡m, vì l¿c lÜ®ng thÙ ba nhìn nhÆn ông là Çåi diŒn cûa h† nhÜng ông Minh DÜÖng nÀy chÜa tØng bao gi© tuyên bÓ nhÜ vÆy. GÀn nhÜ ông làm nÃc thang cho ngÜ©i khác Çi, nh»ng ngÜ©i có nhiŠu tham v†ng và không ÇÜ®c bình dân nhÜ ông. VÆy cái bän chÃt bình dân mà bån bè ông thÜ©ng nói Çúng ra nó là cái gì ?. Ÿ SàiGòn không có ngÜ©i nào và cÛng không có cÖ quan thæm dò dÜ luÆn . Ông Minh DÜÖng luôn luôn røt rè khi phäi xuÃt hiŒn trong nh»ng cu¶c bÀu cº, mà thÜ©ng ông không bi‰t ÇiŠu Ƕng. Còn sÓ mŒnh cûa ông ? có th‹ là sÓ mång cûa ngÜ©i thÃt båi trong danh d¿. Là con cûa m¶t giáo chÙc, ông chÌ mÖ Ü§c ÇÜ®c làm m¶t công chÙc và ÇÜ®c bi‰t Âu Châu. Ông không th‹ vào trÜ©ng Çåi h†c Sorbonne (Pháp) ÇÜ®c , cÛng không th‹ vào trÜ©ng võ bÎ Saint Maixent cûa Pháp. Vào ÇÀu Th‰ chi‰n 2, ông nhÆp ngÛ và trª thành quân nhân ª ViŒt Nam .  VØa m§i thoát khÕi m¶t tråi tù binh NhÆt bän, ông låi bÎ ViŒt Minh b¡t . Sau Çó ông ÇÜ®c k‰t nåp làm giáo viên, phøc vø trong ñŒ TÙ C¶ng Hòa Pháp quÓc.. Næm 1954, v§i cÃp b¿c trung tá, ông Minh ÇÀy tình cäm nÀy Çã ÇÜ®c lŒnh thanh toán th£ng tay l¿c lÜ®ng Bình Xuyên hung d». ñÜ®c T°ng thÓng DiŒm Ç« ÇÀu, ông Minh ÇÜ®c thæng cÃp Çåi tܧng bÓn sao næm 1957, và sau Çó låi tham gia vào nhóm quân nhân lÆt Ç° ông DiŒm vào næm 1963, có s¿ ÇÒng š cûa Hoa Kÿ.  Ông DiŒm bÎ hå sát theo lŒnh cûa tܧng Minh DÜÖng. Ông thành lÆp và trª thành chû tÎch H¶i ñÒng Quân Nhân Cách Mång trong m¶t th©i gian ng¡n, nguyên thû quÓc gia danh d¿ . Tܧng Minh DÜÖng låi là nån nhân cûa m¶t nhóm sï quan trÈ  Çäo chánh ông næm 1964 và ông ÇÜ®c ÇÜa qua sÓng lÜu vong ª Bangkok (Thái Lan) tØ Çó.

Ông trª vŠ SàiGòn vào tháng 10 næm 1968. Khi thu¶c cÃp cÛ cûa ông là tܧng ThiŒu lên làm T°ng ThÓng, ông nÀy ÇŠ nghÎ ông làm cÓ vÃn Ç¥c biŒt. Ông Minh tØ chÓi ÇŠ nghÎ hÃp dÅn nÀy cÛng nhÜ ông Çã tØ chÓi lãnh Çåo m¶t Çäng cûa PhÆt Giáo. S¿ trong sáng cûa tܧng Minh mà nhiŠu ngÜ©i tán tøng ông vŠ s¿ thanh liêm và khôn ngoan.. Çôi khi trª thành vÄn Çøc . Dinh ông ª sÓ 3 ÇÜ©ng TrÀn quš Cáp, rÃt khiêm nhÜ©ng cho m¶t Çåi tܧng bÓn sao. NÖi Çây ông thÜ©ng ti‰p các chÙc s¡c cûa ch‰ Ƕ, nh»ng nhà ngoåi giao không tên tu°i, nh»ng bình luÆn gia n°i ti‰ng và nh»ng nhân viŒn mÆt vø có xÜng danh hay không cÛng vÆy. Næm 1971 k‰t quä bÀu cº cûa ông tåi SàiGòn cÛng tÓt l¡m.

ñã tØ lâu rÒi,ông Minh DÜÖng Çã nói khéo l¡m:

-" Chánh Phû SàiGòn và M¥t TrÆn Giäi Phóng MiŠn Nam (sau nÀy là CPLTCHMN) bên nào cÛng ÇŠu có cái hay cûa h†. VNCH có l¿c lÜ®ng quân s¿, cänh sát v.v.. nhÜng CPLTCHMN không có. H† chÌ d¿a vào nhân dân mà thôi."

VÆy nhân dân nÀy là nh»ng ai ? và h† Çang nghï gì ? Có th‹ nào tܧng Minh DÜÖng së n‡i danh hÖn là bình dân ª kh¡p các Çô thÎ ? và trܧc nhÃt là ª SàiGòn ?  

Næm 1971, ngÜ©i ta muÓn là các cu¶c bÀu cº phäi ÇÜ®c ti‰n hành công khai, hay ít nhÃt cÛng  có vÈ nhÜ vÆy . Tòa ñåi sÙ Hoa Kÿ ÇŠ nghÎ ông Minh DÜÖng ra tranh cº ÇÓi ÇÀu v§i ông ThiŒu. Ông Minh lÜ«ng l¿ rÒi tØ chÓi. Chán nän, ngÜ©i MÏ không còn chåy theo ông n»a. Lúc bÃy gi©, nhân vÆt  duy nhÃt gi» liên låc v§i ông Minh là tܧng hiŒn dÎch hÒi hÜu Charles Timmes . Ông Çã làm viŒc cho Trung ÐÖng Tình Báo Hoa Kÿ Ç¥c trách liên låc v§i tÃt cä các tܧng lãnh ª MiŠn Nam ViŒt Nam .

      ñŒ nhÎ cÓ vÃn cûa Tòa ñåi sÙ Pháp, Pierre Brochand thÜ©ng g¥p tܧng Minh DÜÖng .Ông Minh tính hòa nhã thích nuôi cá, trÒng lan và chÖi quÀn v®t ª Câu låc b¶ th‹ thao SàiGòn, nÖi mà ông Brochand thÜ©ng ljn. Tܧng Minh thÜ©ng nói : "tôi không có tham v†ng gì cä" và ngÜ©i ta tin nhÜ vÆy. RÒi ông lÆp låi: "ñÓi v§i tôi, chánh trÎ trܧc h‰t là vÃn ÇŠ luân lš". Luân lš cûa tôi là luân lš Kh°ng Månh. Và ngÜ©i ta ca tøng ông. NgÜ©i MÏ h† không thÃy m¶t chÜÖng trình hành Ƕng nào trong cái v¡ng thi‰u luân lš Kh°ng Månh Çó, h† nhÆn thÙc Çó là m¶t s¿ thi‰u nghÎ l¿c. NhiŠu ngÜ©i sau khi ljn vÃn k‰ tܧng Minh DÜÖng ÇŠu trª vŠ v§i câu hÕi trong ÇÀu, giÓng nhÜ Staline ÇÓi diŒn v§i tòa thánh Vatican vÆy : l¿c lÜ®ng thÙ ba có bao nhiêu sÜ Çoàn ? Bän thân ông Minh cÛng có câu hÕi tÜÖng t¿. Ông tܧng nÀy Çi dây gi»a CPLTCHMN và Chánh Phû SàiGòn . Ông có m¥t kh¡p nÖi mà cÛng không có m¥t nÖi nào h‰t. Ông thän nhiên gi» liên låc tÓt v§i Thû tܧng Khiêm, m¶t ông tܧng bÓn sao nhÜ ông. Trong gi§i læng xæng chåy theo tܧng Minh, ngÜ©i ta thÜ©ng thÃy  nh»ng tài tº nhÜng cÛng có nhiŠu ngÜ©i tài trí l‡i låc.. M¶t trong nh»ng ngÜ©i cÓ vÃn chánh trÎ cûa ông là ông Tôn thÃt ThiŒn, låi có nh»ng l©i nói bÃt l®i cho ông Minh vŠ khía cånh chánh trÎ :

" Ông Minh là ngÜ©i Nam, là m¶t PhÆt tº, ông ÇÜ®c kh¡p MiŠn Nam ViŒt Nam ûng h¶, tØ Hu‰ ljn SàiGòn. Ông là m¶t quân nhân liêm chính, uy tín không hŠ bÎ sÙt mÈ trong quân Ƕi, ông không có m¶t cao v†ng nào cä.."

Sao lå vÆy ?, M¶t ngÜ©i làm chánh trÎ mà låi không có m¶t ܧc v†ng hay m¶t tham v†ng nào h‰t ! ÇÜ®c sao  ?      

      Chung quanh ông Minh, có vài ngÜ©i ch© Ç®i ông ta phäi có quy‰t ÇÎnh, ho¥c mong có nh»ng tình huÓng b¡t bu¶c ông ta phäi n¡m chánh quyŠn : ông VÛ væn MÅu, ti‰n sï luÆt, Çã tØng là T°ng trܪng ngoåi giao. Ôn nÀy chû trÜÖng hòa bình hÖn ai h‰t, bäo tr® cho "l¿c lÜ®ng hòa giäi", m¶t phong trào, m¶t chû trÜÖng ch§ không phäi là m¶t Çäng. M¶t ngÜ©i n»a là ông NguyÍn væn HuyŠn, m¶t tín ÇÒ Ki tô giáo thuÀn thành hÖn là m¶t chánh trÎ gia, m¶t ngÜ©i thÀn h†c hÖn là m¶t ngÜ©i có tinh thÀn th¿c t‰, ông tØ chÙc nghÎ sï QuÓc H¶i Ç‹ phän ÇÓi ÇÜ©ng lÓi chánh trÎ cûa ông ThiŒu. Ông HuyŠn Çã Çánh båi m¶t ngÜ©i cûa ông ThiŒu trong QuÓc H¶i Ç‹ lên Çäm nhiŒm chÙc vø Chû TÎch ThÜ®ng ViŒn. NgÜ©i ta thÃy ít s® nhÜng kính n‹ ông Minh DÜÖng và nh»ng ngÜ©i cûa ông ta. Qua phát bi‹u hay nh»ng bän tuyên bÓ, ông Minh Çòi hÕi quyŠn h¶i h†p và nhu cÀu phäi có nh»ng t° chÙc chánh trÎ thÆt s¿, cûa cä hai Bên. Ông Minh DÜÖng không nuôi m¶t äo tܪng nào ÇÓi v§i ch‰ Ƕ Hà N¶i, tuy nhiên ông nhân danh "hòa h®p hòa giäi", ông thÜ©ng tránh không tr¿c diŒn nói t§i c¶ng sän B¡c ViŒt trong nh»ng phát bi‹u chánh thÙc cûa ông. Ông cÛng không xem thÜ©ng nh»ng chi ti‰t rÃt quan tr†ng cûa gi§i ti‹u tÜ sän và tÜ sän ª MiŠn Nam. Ông Çòi hÕi phäi bäi bÕ chi‰u khán xuÃt ngoåi hay nhÆp cänh cho m†i công dân ViŒt Nam . Trong cÓ g¡ng là "m¶t ngÜ©i cûa tÃt cä m†i ngÜ©i ", ông không thành "m¶t ngÜ©i nào" cûa ai h‰t !  Có th‹ ông ta Çang ti‰n tØng bܧc m¶t Ç‹ Ç®i th©i cÖ thuÆn tiŒn chæng ?

      Trên lš thuy‰t thì Chánh Phû VNCH và CPLTCHMN Çang ti‰n hành thÜÖng lÜ®ng, Çàm phán v§i nhau tåi La Celle-Saint-Cloud (Pháp) vŠ tÜÖng lai và thành phÀn cûa m¶t Chánh Phû ª MiŠn Nam , nhÜng trên th¿c t‰ thì các phiên h†p Çã ngÜng lâu rÒi. N‰u ª Çó hai Bên thÕa thuÆn vŠ cái tên cûa ông Minh DÜÖng, thì ông nÀy së có hành Ƕng gì ? Ông ta không khi nào dám trä l©i m¶t cách rõ ràng. Ông thì thÀm m¶t vài câu bâng quÖ nhÜ là "Tôi muÓn phøc vø T° QuÓc cûa tôi v§i s¿ y‹m tr® cûa dân t¶c tôi .." . NgÜ©i ta ÇÒng š chÃp nhÆn ÇiŠu nÀy rÒi, nhÜng cho t§i gi© nÀy ÇiŠu Çó không thÃy có gì th¿c t‰ hay  h»u hiŒu cä. Trong vø tÎch thâu báo chí, ông Minh DÜÖng Çã cho là mình Çã tích c¿c can d¿ vào, nhÜng ông ThiŒu không hŠ ghi nhÆn ÇÜ®c ÇiŠu gì h‰t.

     M¥c dÀu bÎ cÃm nhÜng Çó Çây ngÜ©i ta Çã nghe ti‰ng pháo truyŠn thÓng n° vang.... báo hiŒu SàiGòn cÛng Çã "æn T‰t". Các PhÆt tº rÆp riŠu Çi chùa, cÓ tìm m¶t niŠm vui vØa phäi thôi ! Không m¶t ngÜ©i ViŒt Nam nào mà không nghï t§i ngày T‰t næm MÆu Thân (1968). Lúc bÃy gi© trái v§i truyŠn thÓng ViŒt Nam , không tôn tr†ng lŒnh hÜu chi‰n mà h† Çã thÕa hiŒp, c¶ng sän Çã ti‰n hành m¶t cu¶c tÃn công kh¡p MiŠn Nam ViŒt Nam. Cho nên cÙ m‡i lÀn T‰t ljn là ngÜ©i ta t¿ hÕi : LiŒu c¶ng sän có dª låi cái trò Çó n»a hay không ?   

Chánh Phû ViŒt Nam C¶ng Hòa Çã có tiên liŒu nên Çã không cho công chÙc nghÌ, và cÃm quân nhân nghÌ phép dài hån. M‡i ngÜ©i chÌ có m¶t ngày rÜ«i phép thôi. Dè d¥t hÖn, B¶ trܪng Giáo Døc cho h†c sinh sinh viên nghÌ hai tuÀn Ç‹ tránh các cu¶c bi‹u tình ûng h¶ các nhà báo.

     Ngày 17 tháng hai, Chánh Phû rút låi m¶t sÓ cáo bu¶c ÇÓi v§i báo chí. Ngày 18, m¶t phiên tòa Çã tha b°ng các nhÆt báo tØng bÎ tÓ cáo là vi phåm luÆt báo chí, mà ông ThiŒu nghï là phäi cÀn ÇÜ®c tu chÌnh låi. Ngành TÜ Pháp ª MiŠn Nam hoàn toàn không lŒ thu¶c vào Hành Pháp: Tòa án bu¶c  B¶ N¶i Vø phäi bÒi thÜ©ng 200.000 ÇÒng thiŒt håi cho nhÆt báo Sóng ThÀn.

CuÓi cùng rÒi ngÜ©i ta thÃy Chánh Phû giäi quy‰t m¶t cách êm ÇËp cu¶c khûng khoän nÀy. Cu¶c xáo tr¶n l¡ng xuÓng ngay. Nh»ng phán quy‰t cuÓi cùng cûa Tòa án Çã làm dÎu ngay cäm tܪng cûa ûy ban Çåi diŒn ThÜ®ng ViŒn Hoa Kÿ , m¶t ÇiŠu mà cä ông ThiŒu và các B¶ trܪng cûa ông Çã trông ch©.

       M¶t phái Çoàn cûa ViŒt Nam C¶ng Hòa Çã ljn B¶ Ngoåi Giao và QuÓc H¶i Hoa Kÿ Ç‹ giäi thích lÆp trÜ©ng cûa MiŠn Nam . Ông Kisinger Çã r©i khÕi Hoa Thånh ñÓn tØ ngày 13 tháng hai, Çi m¶t vòng sang Ai CÆp, Syrie, Do Thái, Arabie Saoudite, C¶ng hòa Liên bang ñÙc, và cuÓi cùng së ljn Genève Ç‹ gÆp ông André Gromyko Ngoåi trܪng Liên Xô. Chuy‰n Çi nÀy có th‹ giúp ích cho Chánh Phû ViŒt Nam C¶ng Hòa . NgÜ©i ta nói t§i m¶t s¿ viŒn tr® cûa Arabie Saoudite cho MiŠn Nam vì QuÓc VÜÖng Faysât cûa quÓc gia nÀy ca tøng s¿ chi‰n ÇÃu chÓng c¶ng sän cûa quân dân MiŠn Nam ViŒt Nam .

      Tåi thû Çô Hoa Thånh ñÓn, phái Çoàn ViŒt Nam C¶ng Hòa do m¶t nhà ngoåi giao khôn ngoan và thÆn tr†ng là ông TrÀn væn L¡m, Chû tÎch ThÜ®ng ViŒn hܧng dÅn, Çã ÇÜ®c T°ng ThÓng Gerald Ford ti‰p ki‰n. T°ng ThÓng Ford nói :

- " Tôi muÓn tÕ lòng khâm phøc cûa tôi ÇÓi v§i cu¶c chi‰n ÇÃu hào hùng cûa quš vÎ và ÇÒng bào MiŠn Nam cûa quš vÎ, trong cu¶c chi‰n Ç‹ gìn gi» s¿ T¿ Do cûa dân chúng MiŠn Nam ... Tôi tin ch¡c r¢ng quš vÎ Çã bi‰t ÇÜ®c n‡ l¿c cûa cá nhân tôi Ç‹ Çåt ÇÜ®c m¶t s¿ viŒn tr® và m¶t s¿ giúp Çõ h»u hiŒu cho ÇÃt nܧc cûa quš vÎ. Tôi mong r¢ng cuÓi cùng rÒi Chánh Phû MiŠn B¡c cÛng phäi thÃy ÇÜ®c lòng kiên trì và quy‰t tâm cûa quân dân MiŠn Nam Ç‹ h† chÃp nhÆn thi hành Çúng Ç¡n HiŒp ñÎnh Paris."

      LiŒu ông Ford có tin vào nh»ng gì ông Çã nói hay không ? ñ¥c phái viên cûa ông ThiŒu và nh»ng ngÜ©i ÇÒng viŒn cûa ông ta có cäm giác r¢ng phÀn Çông nh»ng nhân vÆt mà h† Çã g¥p và nói chuyŒn ª Hoa Thånh ñÓn ÇŠu không còn muÓn nghe ljn hai ch» ViŒt Nam n»a. Nh»ng ti‰ng thª dài mŒt mÕi và nh»ng hÙa hËn mÖ hÒ không th‰ nào dÓi gåt ai ÇÜ®c h‰t....

Tåi Câu låc b¶ Báo Chí quÓc gia, ông TrÀn væn L¡m Çã phát bi‹u :

- " ñúng ra bài toán không phäi ª vÃn ÇŠ viŒn tr® b° túc.  Trong nh»ng næm trܧc , ngÜ©i ta phäi chi 100.000 mÏ kim m‡i ngày lúc Çang có gÀn 500.000 lính MÏ hiŒn diŒn ª ViŒt Nam. Bây gi© T°ng ThÓng Ford chÌ xin có 300 triŒu mÏ kim, m¶t con sÓ Çâu có gì là thái quá Çâu ?         

Tåi Hoa Thånh ñÓn  ông TrÀn væn L¡m Çã nhìn thÃy quá rõ , ngÜ©i ta không ngØng nh¡m vào tánh chÃt chuyên quyŠn cûa ch‰ Ƕ ViŒt Nam C¶ng Hòa, m¶t luÆn cÙ mà nh»ng ngÜ©i phän chi‰n Çang tåo ra và Çang ÇÄy månh trên m¥t trÆn truyŠn thông. M¶t sÓ thành viên cûa phái Çoàn QuÓc H¶i Hoa Kÿ s¡p qua SàiGòn , nhÃt là bà Bella Abzug, dân bi‹u cûa ti‹u bang New York, Çã nêu lên mÓi bÆn tâm cûa h† ljn vÃn ÇŠ tù chánh trÎ ª MiŠn Nam .

  Ông TrÀn væn L¡m nói :

- " QuÓc gia chúng tôi th¿c t‰ ÇÜ®c sanh ra tØ trong chi‰n tranh. Cho nên nܧc ViŒt Nam không bao gi© có khä næng th¿c hành hoàn toàn Dân Chû. Dù th‹ ch‰ chúng tôi có m¶t vài khuy‰t Çi‹m, nhÜng ít nhÃt ÇiŠu nÀy cÛng giúp ÇÜ®c chúng tôi nhiŠu khä næng Ç‹ chuy‹n Ç°i..

Nh»ng l©i nói cûa ông L¡m không ra ngoài tÀm nhÆn xét cûa nh»ng ngÜ©i ûng h¶ ch‰ Ƕ MiŠn Nam . Trong thâm tâm ông muÓn nhÃn månh r¢ng s¿ chuyên quyŠn hay Ƕc tài cûa cánh h»u còn có th‹ chuy‹n Ç°i ÇÜ®c , khác h£n v§i s¿ Ƕc tài ª cánh tä cûa c¶ng sän ª MiŠn B¡c .

Ông L¡m và các bån ÇÒng viŒn cûa ông rÃt là khó chÎu. Trong s¿ chú tâm cûa Hoa Thånh ñÓn vŠ ñông Nam Á , ngÜ©i ta chÌ nghÌ t§i Cam BÓt mà thôi.

 

Ngày 13 tháng hai, phúc trình phân tách cÆp nhÆt cûa CÖ Quan Tình Báo Trung ÐÖng nêu lên hai d¿ Çoán là c¶ng sän có š ÇÎnh "chi‰m toàn b¶ tÌnh Tây Ninh nhÜ h† Çã chi‰m tÌnh Phܧc Long tháng trܧc " và "SàiGòn së phäi n‡ l¿c rÃt nhiŠu trong viŒc phòng thû tÌnh Tây Ninh."

Có rÃt nhiŠu chuyên viên trong guÒng máy chánh quyŠn cÛng nhÜ trong nh»ng cÖ quan nghiên cÙu tÜ ª Hoa Kÿ Çã có nhiŠu d¿ Çoán trong gÀn 20 næm qua. Các ông nÀy xem chØng nhÜ rÃt thích thú khi h† muÓn Çem nh»ng d» kiŒn khoa h†c ra xº døng Ç‹ tìm Çáp sÓ xuÓng thang cho cu¶c chi‰n . H† quên r¢ng không th‹ có vÃn ÇŠ khoa h†c trong sÓ lÜ®ng hành Ƕng cûa con ngÜ©i , nhÃt là trong chi‰n tranh. ñó chÌ là giÃc mÖ cûa khoa xã h¶i h†c và cûa tÃt cä khoa nhân loåi h†c, thÜ©ng không phäi thu¶c lãnh v¿c khoa h†c mà cÛng không liên quan ljn nhân loåi. NhÜng tØ trào cûa ông Robert Mc Namara ª NgÛ Giác ñài, thì š muÓn cûa mÃy ông nÀy trª thành bÃt bi‰n !

S¿ ám änh nÀy Çã ÇÜ®c thÃy rõ ràng trong m¶t báo cáo cûa m¶t nhà nghiên cÙu tên là Warren Phillips, ÇÜ®c trình lên trong m¶t bu°i g¥p g« thÜ©ng niên cûa "H¶i Nghiên CÙu QuÓc T‰" ª Hoa Thånh ñÓn  tØ ngày 18 ljn 23 tháng hai. Bän báo cáo có t¿a ÇŠ là " ông Henry có thành công m¶t mình ÇÜ®c không ? ". Ông Henry Kissinger có th‹ nào ép bu¶c B¡c ViŒt phäi thÜÖng lÜ®ng hay không ? Ông Phillips d¿a trên thuy‰t cûa ông Markov và nh»ng ti‰n b¶ kÏ thuÆt cûa ông ta. Ông Phillips cho r¢ng :" muÓn thÃy ÇÜ®c hành Ƕng cûa m¶t nܧc nào Çó ÇÓi v§i m¶t quÓc gia khác, thì phäi phóng chi‰u t§i tÜÖng lai xem nܧc Çó Çã có hành Ƕng nào trong cùng m¶t lãnh v¿c trong quá khÙ gÀn nhÃt." NgÜ©i ta giä dø là nh»ng thay Ç°i và nh»ng triŒu chÙng phän änh hành Ƕng trong quá khÙ có th‹ dùng Ç‹ phÕng Çoán ÇÜ®c nh»ng bܧc hành Ƕng trong th©i gian sÃp t§i. ñ¡m chìm trong cái lÓi nhìn cu¶c chi‰n theo toán h†c, m¶t l§p trí thÙc cûa Hoa Kÿ trong các b¶ tham mÜu hay  trong các viŒn nghiên cÙu tÜ nhân, say mê v§i các con sÓ lÛy thØa, các ÇÜ©ng cong diÍn bi‰n (pa-ra-bol) lô-ga-rít cûa Çåi sÓ h†c, Ç‹ thi‰t lÆp ÇÒ thÎ dÅn giäi vŠ lÎch sº, vŠ thuy‰t tÜÖng quan, Ça dång v.v....

      Theo chiŠu hܧng Çó, ông Phillips xem xét lÓi cÜ xº và hành Ƕng cûa MiŠn B¡c trong nh»ng næm tØ 1971 ljn 1973, Ç‹ thi‰t lÆp nh»ng phÜÖng trình khá lå lùng : Häy tܪng tÜ®ng m¶t quÓc gia "Q" nào Çó, v§i nh»ng mÄu sÓ Çã có X (ÇÀu vô), và nh»ng mÄu sÓ Y (ÇÀu ra) ...

                 "X---------------------Q-----------------------Y"

Và ông Philipps ch†n nh»ng con sÓ Ç‹ phân loåi các phän Ùng cûa B¡c ViŒt ÇÓi v§i Hoa Kÿ , Liên Xô, và Trung C¶ng:

               - 3  (trØ 3)     = rÃt "không thân thiŒn"

               - 2  (trØ 2)     = "không thân thiŒn"

               - 1  (trØ 1)     = "không thân thiŒn" ít thôi

                 0                 =  trung lÆp (trung dung, không thân thiŒn, không chÓng ÇÓi)

               + 1 (c¶ng 1)  =  "thân thiŒn" ít thôi

               + 2 (c¶ng 2)  = "thân thiŒn"

               + 3 (c¶ng 3)  = rÃt "thân thiŒn"

     Ông Philipps thi‰t lÆp m¶t lô phÜÖng trình trên 31 trang giÃy và s¿ nghiên cÙu theo dõi cûa ông dÅn t§i m¶t k‰t luÆn quá vô vÎ : k‰t quä quan tr†ng cûa s¿ nghiên cÙu nÀy cho thÃy phän Ùng cûa B¡c ViŒt thay Ç°i tØng th©i kÿ, và ông nói m¶t cách ngây thÖ r¢ng "trong hiŒn tåi, không hi‹u tåi sao B¡c ViŒt låi tØ chi‰n lÜ®c nÀy nhäy sang m¶t chi‰n lÜ®c khác ? " Tåi sao m¶t lúc nào Çó h† Çàm phán Ç‹ rÒi låi ti‰p tøc Çánh nhau, và ngÜ®c låi? Do Çó ông Philipps thú nhÆn là "chúng ta cÀn rÃt nhiŠu tin tÙc vŠ các quy‰t ÇÎnh trong n¶i b¶ Çäng c¶ng sän B¡c ViŒt trܧc khi có th‹ quy‰t Çoán ÇÜ®c h† së có hành Ƕng nào ÇÓi v§i quÓc t‰.""

Trong nh»ng næm gÀn Çây Çã có rÃt nhiŠu bän nghiên cÙu loåi nÀy, nhÜng bän nghiên cÙu cûa ông Warren Philipps không ÇÜ®c hai B¶ Ngoåi Giao và QuÓc Phòng Hoa Kÿ Ç‹ š t§i. Vì giÓng nhÜ m¶t bÙc  tranh bi‰m h†a, bän nghiên cÙu loåi nÀy chÌ Çåi diŒn cho m¶t khuynh hܧng cûa m¶t sÓ trí thÙc nào Çó ª Hoa Kÿ ÇÓi v§i bài toán ViŒt Nam mà thôi. 

      Clausewitz Çã có nói : " ñây cho thÃy tåi sao các công trình n¥ng vŠ lš thuy‰t và phê bình cûa chúng ta thay vì phäi sáng sûa và giän dÎ, vì có nhÜ th‰ thì tác giä m§i bi‰t mình vi‰t cái gì và Ƕc giä m§i bi‰t mình džc cái gì... thì có nh»ng danh tØ kÏ thuÆt, tÓi nghïa, trØu tÜ®ng làm cho ngÜ©i vi‰t và ngÜ©i džc phäi xa cách nhau. TŒ hÖn n»a Çó låi chÌ là nh»ng chi‰c thùng r‡ng ! Ngay nhÜ tác giä cÛng không n¡m rõ th¿c nghïa cûa các danh tØ Çó, và phäi chÃp nhÆn m¶t trång thái mÆp m© mà ông ta cÛng không hài lòng l¡m khi phäi dùng ngôn ng» Ç‹ nói lên nh»ng danh tØ Çó.

   NgÜ©i dân Hoa Kÿ có quan niŒm låc quan hÖn là bi quan: H† muÓn r¢ng LÎch Sº, trong chi‰n tranh cÛng nhÜ trong hòa bình ÇŠu phäi h®p lš. Trong thÆp niên 70, Hoa Kÿ sÓng trong m¶t giai Çoån mà kÏ thuÆt Çang ti‰n vÜ®t b¿c gÒm các s¿ phát tri‹n có tính cách quy‰t ÇÎnh vŠ tin h†c. Thì làm sao h† không có th‹ Çánh gøc ÇÜ®c m¶t quÓc gia nhÕ bé chÆm phát tri‹n nhÜ B¡c ViŒt khi mà h† Çã lên ÇÜ®c cung Træng ?

     Các máy ÇiŒn toán (vi tính) Çã cho nh»ng k‰t quä rÃt thú vÎ khi ÇÜ®c ÇÓi chi‰u v§i nh»ng thông sÓ thÜ©ng, nhÜ thuy‰t "hÃp l¿c" cûa ông Newton . Các loåi máy nÀy ch¡c cÛng phäi cung cÃp ÇÜ®c nhiŠu loåi d» kiŒn hÖn n»a Ç‹ hi‹u ÇÜ®c xã h¶i và các lãnh Çåo chánh trÎ . KÏ thuÆt và phÜÖng pháp tin h†c trong khoa nhân chÛng h†c Çã rÃt thÎnh hành ª PhÜÖng Tây, nhÃt là ª Hoa Kÿ , nÖi mà ngành tin h†c Çã ti‰n tri‹n vÜ®t b¿c. ñó Çây có nh»ng ngÜ©i nhÜ Warren Philipps và nh»ng máy vi tính Çã cho ra nh»ng k‰t quä vô nghïa vì các d» kiŒn hoàn toàn sai låc hay quá ÇÖn giän. Các máy ÇiŒn toán không va chåm ÇÜ®c v§i th¿c t‰. V§i m¶t ông Philipps t¿ tin là n¡m ÇÜ®c thái Ƕ và hành Ƕng cûa B¡c ViŒt xuyên qua thuy‰t cûa ông Markov, thì chi‰n tranh là m¶t chuyŒn không th¿c t‰, càng không th¿c t‰ hÖn vì ÇÓi v§i m¶t sº gia cûa th‰ k› 20 thì Çó là  là m¶t cu¶c chi‰n cûa th©i Trung c°.

      NgÜ©i ta không th‹ nào hi‹u ÇÜ®c ngÜ©i c¶ng sän MiŠn B¡c Çã tính phäi làm gì trong nh»ng næm  1963, 1965, 1968, 1972, 1973 . NgÜ©i ta cÛng không bi‰t bây gi© h† së có hành Ƕng th‰ nào trong tháng hai 1975. V§i m¶t trình Ƕ hi‹u bi‰t tÓi thi‹u vŠ chánh trÎ, sau m¶t th©i gian ti‰p xúc có th‹ nói là cån c®t v§i Lenine, ngÜ©i ta phäi bi‰t và phäi d¿ Çoán ÇÜ®c là B¡c ViŒt  së không bao gi© tôn tr†ng HiŒp ñÎnh Paris. Nh»ng nhà sÜu tÀm nghiên cÙu Hoa Kÿ ª Trung ÐÖng Tình Báo hay các ch‡ khác Çã có nh»ng tin tÙc chính xác, nhÜng cÛng  giÓng nhÜ ông Philipps h† không th‹ nào n¡m b¡t ÇÜ®c š nghï trong ÇÀu cûaT°ng bí thÜ Lê DuÅn ª Hà N¶i hay cûa các tܧng lãnh B¡c ViŒt. M¶t y‰u tÓ cæn bän là š chí Ƕc tôn, m¶t s¿ tình nguyŒn cuÒng dåi có tæng mà không có giäm cûa lãnh Çåo Çäng ... nh»ng y‰u tÓ nÀy không th‹ ÇÜa ÇÜ®c vào m¶t phÜÖng trình hay m¶t máy vi tính nào ÇÜ®c h‰t.

 

    Ngày 23 tháng hai, ª phiên h†p cuÓi cùng cûa H¶i Nghiên CÙu QuÓc T‰, ông James Schlesinger vÅn không loåi trØ m¶t s¿ can thiŒp cûa Hoa Kÿ , nhÜng khi ÇÜ®c Çài ABC phÕng vÃn trên hŒ thÓng truyŠn hình, ông t°ng trܪng QuÓc Phòng  phäi gi» s¿ dè d¥t :

- " ñó là m¶t khä næng hành Ƕng còn xa l¡m....

Ông ta cÛng chÌ nghï ljn Cam BÓt :

-" Ch¡c ch¡n là Cam BÓt së rÖi vào tay c¶ng sän , n‰u QuÓc H¶i không chÃp thuÆn m¶t ngân khoän viŒn tr® quân s¿ b° túc.."

     Ngày hôm sau, T°ng ThÓng Ford vi‰t cho ông ThiŒu, Ç‹ trä l©i cho nh»ng bÙc thÜ mà ông ThiŒu Çã gªi cho ông ngày 24 và 25 tháng giêng, theo Çó ông ThiŒu muÓn bi‰t š ÇÎnh cûa Hoa Kÿ sau khi c¶ng sän chi‰m tÌnh Phܧc Long.

Ông Ford chÌ nói chung chung Ç‹ cá nhân ông khÕi bÎ dính vào cam k‰t nào cä:

- " Tôi chia xÈ n°i Üu tÜ cûa ông. Tôi muÓn Çoan ch¡c v§i ông r¢ng Chánh Phû cûa tôi ti‰p tøc nhÃn månh Ç‹ HiŒp ñÎnh Paris ÇÜ®c thi hành Çúng Ç¡n"

 Nói chuyŒn thi hành HiŒp ñÎnh Paris sau khi MiŠn Nam bÎ c¶ng sän B¡c ViŒt chi‰m cä m¶t tÌnh, Çã cho thÃy m¶t s¿ giä nhân giä nghïa quá ngây ngô ho¥c m¶t s¿ ngu ÇÓt không th¿c t‰ chút nào cûa Hoa Kÿ . 

Ông Ford còn vi‰t ti‰p :

- " M¶t lÀn n»a,  quân dân MiŠn Nam Çã chÙng tÕ quy‰t tâm cûa h† trܧc các cu¶c tÃn công cûa Hà N¶i . M¥c dÀu thi‰u thÓn vŠ Çån dÜ®c và bÎ tràn ngÆp cä ª tÌnh Phܧc Long và ª ng†n núi Bà ñen vì ÇÎch quân có m¶t sÓ lÜ®ng quá áp Çäo vŠ quân sÓ, nhÜng s¿ chi‰n ÇÃu dÛng cäm cûa Quân L¿c ViŒt Nam C¶ng Hòa Çã làm cho tôi rÃt khâm phøc. "

Ông Ford nhìn nhÆn r¢ng bài toán chính y‰u cûa quân dân MiŠn Nam là : thi‰u thÓn vÛ khí và Çån dÜ®c. Núi Bà ñen, m¶t ng†n núi nhÕ thu¶c tÌnh Tây Ninh, n¢m sát biên gi§i Cam BÓt Çã bÎ c¶ng sän tÃn chi‰m,  là m¶t tråm ti‰p vÆn truyŠn tin rÃt quan tr†ng. B¶ chÌ huy B¡c ViŒt hay nói Çúng hÖn là tܧng TrÀn væn Trà Çã t° chÙc m¶t cu¶c tÃn công dÜÖng ñông kích Tây Çánh låc hܧng , nh¢m làm cho ngÜ©i ta lÀm tܪng r¢ng c¶ng sän B¡c ViŒt së mª các cu¶c tÃn công quy mô vào vùng nÀy .

     Ông Ford còn giäi thích thêm cho ông ThiŒu Ç‹ ông nÀy phäi tin ch¡c r¢ng là n‰u cu¶c chi‰n còn kéo dài, phÀn l‡i së thu¶c vŠ phía B¡c ViŒt:

- " Chúng tôi ti‰p tøc tin r¢ng viŒc thi hành HiŒp ñÎnh Paris qua viŒc Çàm phán tr¿c ti‰p gi»a hai Bên ViŒt Nam là phÜÖng cách nhanh nhÙt, thích h®p nhÃt và h»u hiŒu nhÃt Ç‹ chÃm dÙt cu¶c Ç° máu....  "

Lá thhÜ cÛng nh¡c låi m¶t cách mÖ hÒ :

- " Chúng tôi së làm h‰t sÙc cûa chúng tôi  Ç‹ cung cÃp s¿ giúp Ǫ tÓi cÀn thi‰t cho s¿ chi‰n ÇÃu cûa quân dân MiŠn Nam cho t§i khi Çåt ÇÜ®c nŠn hòa bình."

Nói gì thì nói, vÅn không có vÃn ÇŠ gªi pháo Çài bay B.52 hay chi‰n ÇÃu oanh tåc cÖ "Con Ma" (Phantom), dï nhiên là không th‹ có b¶ binh ! Ông Ford chÌ có m¶t cam k‰t duy nhÃt là "xin QuÓc H¶i ngân khoän"

 Ông ThiŒu Çang ª trong m¶t trÆn chi‰n mà ông không sao thÃy ÇÜ®c phÀn k‰t cu¶c. Còn ông Ford nói vŠ "hòa bình" nhÜ là m¶t vÆt gì Çó Çang n¢m ª góc ÇÜòng, m¥c dÀu ông ta vÅn nói : con ÇÜ©ng Çi t§i hòa bình không bao gi© dÍ dàng Çâu. TØ lâu rÒi, con ÇÜ©ng nÀy ª ViŒt Nam rÃt là dài và rÃt là khó khæn. Bi‰t là nó Çã nhÜ th‰ tØ lâu rÒi ? VÆy trong tÜÖng lai con ÇÜ©ng nÀy có còn nhÜ th‰ hay không ?

       Ngày 27 tháng hai; nh»ng ngÜ©i có trách nhiŒm ª Nhà Tr¡ng có trong tay m¶t bän báo cáo phân tách t°ng h®p cûa tÃt cä các cÖ quan tình báo : "B¡c ViŒt s¡p chuy‹n vào Nam m¶t trong nh»ng sÜ Çoàn trØ bÎ, Çó là sÜ Çoàn 341. E. "

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Chú Thích cûa dÎch giä:

(1) Câu nói cûa Phåm xuân …n, m¶t cán b¶ c¶ng sän cao cÃp n¢m vùng, có chû š rõ ràng là: che dÃu k‰ hoåch t°ng tÃn công cûa c¶ng sän MiŠn B¡c .Sau  ngày 30/4/1975, Phåm xuân …n l¶ nguyên hình là ñåi tá c¶ng sän Ç¥c trách Tình Báo cûa Hà N¶i, n¢m vùng tåi MiŠn Nam. Trܧc 30/4/75 không hi‹u tåi sau ông låi cho MÏ bÓc cä v® con ông sang MÏ, nhÜng sau 30/4/75 c¶ng sän bu¶c v® con ông phäi vŠ låi ViŒt Nam nên h† phäi trª vŠ qua ngã ñông Âu, rÒi Liên Xô Ç‹ tØ Çó vŠ låi SàiGòn . ñ‰n cuÓi thÆp niên 80, ông ÇÜ®c Hà N¶i tuyên dÜÖng công trång và ÇÜ®c vinh thæng Thi‰u tܧng, hiŒn vÅn phøc vø trong ngành Tình Báo quÓc n¶i, cho ljn ngày hôm nay. Sau 1975 hai ngÜ©i kš giä bån trong "ba chàng ng¿ lâm pháo thû" là Cao Giao và ông VÜ®ng m§i bi‰t ÇÜ®c m¥t thÆt cûa Phåm xuân …n. Hai ông nÀy ÇŠu Çã qua Ç©i.....

(2). (nguyên tác :général DÜÖng væn NhÆt). Sau 30/4/1975 m§i bi‰t ÇÜ®c ông nÀy không phäi cÃp tܧng mà chÌ là m¶t trung tá viŒt c¶ng tÆp k‰t ra Hà N¶i næm 1954, không  thu¶c hàng ngÛ cûa quân Ƕi B¡c ViŒt, nhÜng ÇÜ®c c¶ng sän ÇÜa trª vŠ M¥t TrÆn Giäi Phóng MiŠn Nam và ÇÜ®c c¶ng sän bÓ trí, cho kín Çáo vào n¢m phøc ngay tåi nhà ông anh ru¶t là tܧng Minh DÜÖng tåi góc ÇÜ©ng TrÀn quy Cáp SàiGòn, nhÜ m¶t sï quan liên låc cûa M¥t TrÆn Giäi Phóng MiŠn Nam, qua DÜÖng væn NhÆt c¶ng sän Çã hܧng dÅn tܧng Minh DÜÖng cách thÙc"Çoåt" lÃy quyŠn hành tØ tay ông ThiŒu và ông TrÀn væn HÜÖng. ChÌ v§i tÜ cách t°ng tÜ lŒnh ông m§i ngæn cän m†i n‡ l¿c ti‰p tøc chi‰n ÇÃu cûa QLVNCH (nhÃt là ª Vùng IV Chi‰n ThuÆt), ra lÎnh cho quân Ƕi buông súng, và tuyên bÓ ÇÀu hàng, dâng MiŠn Nam cho gi¥c c¶ng!   

(3) PhÀn nói vŠ giáo phái PhÆt Giáo Hòa Häo nÀy dÎch giä có bÕ b§t m¶t Çoån nhÕ (2 câu). Vì ho¥c tác giä không n¡m v»ng vÃn ÇŠ ho¥c nghe theo luÆn ÇiŒu cûa nhóm nào Çó nên Çã vi‰t không Çúng s¿ thÆt. PhÀn l§n có lë tác giä d¿a trên m¶t sÓ d» kiŒn cÛ, tØ ñŒ NhÃt C¶ng Hòa th©i T°ng ThÓng DiŒm. Nh»ng d» kiŒn nÀy ljn th©i ñŒ nhÎ C¶ng Hòa ÇŠu không còn giá trÎ nào n»a. Vì l¿c lÜ®ng Hòa Häo Çã h®p tác ch¥t chÈ v§i Chánh Phû cûa ông ThiŒu tØ LÆp Pháp ljn Hành Pháp và trong l¿c lÜ®ng bán chánh quy trong công tác chÓng c¶ng mà không có m¶t Çòi hÕi nào cä cho ljn ngày 30/4/75, Sau khi ti‰p thu MiŠn Nam, b¢ng nh»ng cu¶c hành quy‰t dã man c¶ng sän Çã trút tÃt cä hÆn thù lên bi‰t bao nhiêu là viên chÙc quân s¿ và hành chánh gÓc PhÆt Giáo Hòa Häo, k‹ cä dân bi‹u (cÃp t°ng, xã và Ãp) nhÜ dùng búa ÇÆp ÇÀu hay mã tÃu ch¥t ÇÀu sau khi Çánh ÇÆp hành hå dã man thay vì xº b¡n.. thÆm chí ljn ngÜ©i Çã ch‰t rÒi tØ lâu cÛng Çào mä Çem cä hòm ra gi»a ch® Ç‹ ÇÃu tÓ. Dân chúng các tÌnh vùng ÇÒng b¢ng sông Cºu Long là nhân chÙng sÓng cho thái Ƕ tàn ác và dã man cûa c¶ng sän vì l¿c lÜ®ng nÀy Çã h®p tác quá tích c¿c v§i các cÃp chánh quyŠn và QLVNCH trong công tác chÓng c¶ng, cÛng nhÜ Çã cung cÃp m¶t phÀn nhân l¿c b° sung cho tÃt cä các ÇÖn vÎ chánh quy và Bäo An cûa MiŠn Nam nói chung và MiŠn Tây nói riêng.  

(4) ñúng là c¶ng sän Çã m§m cho ông nh»ng danh tØ "hoà giäi", "hòa h®p" tØ lúc nÀy rÒi, có nghïa là tØ lúc ông sÓng "lÜu vong" ª BangKok (Thái Lan 1964-1969) vì tØ trܧc 1963 làm gì ông bi‰t nói chuyŒn "hòa h®p hòa giäi" ?


ChÜÖng VIII
Trª vŠ: trang Møc Løc
1