chÜÖng VI 

 

NH»NG ngÜ©i Çang ngû ÇÙng !

 

 ñ‹ cÀm chân và Çánh låc hܧng Quân l¿c ViŒt Nam C¶ng Hòa, phía B¡c ViŒt mª nh»ng cu¶c tÃn công theo lÓi dÜÖng ñông kích Tây. Ngày 22 tháng giêng, m¶t cänh sát trܪng Çåp phäi m¶t trái mìn ª gÀn ÇÒn NguyÍnvæn Qu‰ thu¶c vùng ngoåi ô Sài Gòn. Cu¶c mÜu sát nÀy Çã làm bÎ thÜÖng 4 ngÜ©i cänh sát.

ñây là lÀn ÇÀu tiên tØ næm 1972, không khí chi‰n tranh tràn vô t§i SàiGòn. Phäi chæng ViŒt C¶ng låi chuÄn bÎ phá rÓi ngày T‰t n»a?  T‰t ViŒt Nam næm nay b¡t ÇÀu tØ ngày 11 tháng 2 dÜÖng lÎch. 

Ông Hoàng ÇÙc Nhã, ngÜ©i em bà con v§i ông ThiŒu có vÈ lo âu. BÓn tháng nay ông không còn là T°ng trܪng Thông Tin n»a. ñŠ nghÎ cuÓi cùng cûa ông trong tÜ cách vØa là t°ng Trܪng vØa là cÓ vÃn riêng cûa ông ThiŒu là nên liên låc th£ng v§i CPLTCHMN. M¥c dÀu ông Çã công khai tuyên bÓ ("4 Không") nhÜng ông ThiŒu cÛng thÃy š ki‰n nÀy hay hay. NhÜng ngÜ©i MÏ së nghï th‰ nào vŠ vÃn ÇŠ nÀy ? Næm 1963 h† Çã loåi bÕ ông DiŒm bªi vì nh»ng ngÜ©i em cûa ông nÀy Çã muÓn nói chuyŒn tr¿c ti‰p v§i Hà N¶i . ñây là m¶t bài h†c luôn luôn ám änh ông ThiŒu.

NhiŠu ngÜ©i chÌ trích ông Nhã là Çã ngiêng vŠ cánh tä. NhÜng ông nÀy nghï mình là ngÜ©i th¿c t‰ hÖn : "ñó là vÃn ÇŠ "sÓng còn cûa MiŠn Nam chúng ta". Ông không tin r¢ng cái gì tÓt cho Hoa Kÿ nhÃt thi‰t së tÓt cho ViŒt Nam.

Ông ñåi sÙ Graham Martin Çã Çòi hÕi và Çã loåi ÇÜ®c ông Nhã ra khÕi nhiŒm sª cûa ông ta n¢m ª ngay tÀng lÀu ba trong Dinh ñ¶c LÆp.   NgÜ©i ta gán cho ông Nhã m¶t biŒt danh là "m¶t cÆu nhÕ chÓng MÏ" (nguyên tác: "anti americain kid") m¥c dÀu ông Çã ba mÜÖi ba tu°i ÇÀu rÒi, và ông không bao gi© rút låi l©i nói cûa ông. T°ng ThÓng ThiŒu nghï r¢ng mình có phÀn nào sai khi nhÜ®ng b¶ v§i ñåi sÙ Hoa Kÿ . Ông Çã cho ông Nhã r©i khÕi B¶ Thông Tin nhÜng vÅn còn tín nhiŒm ngÜ©i em cûa mình. Ông Nhã cÓ thuy‰t phøc T°ng ThÓng:

- " Phäi xÓc Chánh Phû cûa ông Khiêm månh lên, ông Thû Tܧng cûa Anh thi‰u hoåt bát. CSVN tÃn công Phܧc Long là Ç‹ thæm dò hŒ thÓng phòng thû cûa chúng ta. H† muÓn xem phän Ùng cûa ngÜ©i MÏ, và Hoa Kÿ Çã không nhúc nhích !"

Ông ThiŒu không tin chút nào vŠ chuyŒn Çó. Ông Nhã nói v§i ông ThiŒu nhÜ m¶t ngÜ©i em nói v§i " ông anh cä". Lúc ông ThiŒu chÌ m§i có m¶t ÇÙa con gái, ông xem Nhã nhÜ m¶t ngÜ©i con trai hÖn là m¶t ngÜ©i em. Khi ông ThiŒu là chÌ huy trܪng trÜ©ng Võ BÎ QuÓc Gia ª ñàlat, ông Nhã còn là h†c sinh n¶i trú trÜ©ng Trung h†c ª Çó, nên thÜ©ng ljn chÖi v§i gia Çình ông Anh mình. ông Nhã thông thåo cä ti‰ng Pháp và ti‰ng Anh. Sau Çó ông qua h†c bÓn næm ª trÜ©ng Çåi h†c Oklahoma trܧc khi vào Çåi h†c Pittsburgh, và tÓt nghiŒp ª Çó v§i b¢ng kÏ sÜ. CÛng giÓng nhÜ ông Kissinger và ngÜ©i dân MÏ thu¶c vùng Trung Tây Hoa Kÿ, ông Nhã không có lòng tin ÇÓi v§i nh»ng ngÜ©i MÏ ª vùng b© bi‹n phía ñông. Có rÃt ít ngÜ©i ViŒt Nam hi‹u ngÜ©i MÏ b¢ng ông Nhã. Ông Nhã cÛng Çã giäi bày cho "ông anh cä" cûa mình ít nhÃt 90% nh»ng suy tÜ cûa mình. ñÓi v§i m¶t T°ng ThÓng, nhÜ vÆy cÛng Çã quá nhiŠu rÒi. ñÓi v§i ngÜ©i MÏ, ông Nhã không có m¶t t¿ ty m¥c cäm nào mà trái låi ông có m¶t š thÙc t¿ tôn. Và ông cÛng không gi» s¿ tôn kính ÇÓi v§i ngÜ©i già hay các niên trܪng theo truyŠn thÓng cûa ngÜ©i ViŒt Nam. Ông ta có Çû m†i thÙ Ç‹ quy‰n rÛ ngÜ©i ta và cÛng có Çû m†i thÙ Ç‹  làm phÆt š m†i ngÜ©i, tùy theo. So v§i ngÜ©i ViŒt Nam bình thÜ©ng thì ông Nhã có hÖi to con v§i 1 thܧc 65 bŠ cao. V§i cách æn m¥c thanh lÎch và Çúng mÓt, v§i s¿ thông minh và ki‰n thÙc nhanh nhËn, ông Nhã b° túc và lÀn lÜ®t gây khó chÎu cho các nhân viên ngoåi giao Hoa Kÿ. Ông cÛng khuyên ông ThiŒu nên thay ngÜ©i tham mÜu trܪng cûa mình Çi. Lúc ông Martin ljn SàiGòn, m¶t nhân viên ngoåi giao có nói v§i ông Nhã: - " Ông có muÓn tôi gi§i thiŒu ông v§i ông ñåi sÙ không ? " Ông Nhã th£ng thØng nhÃn månh: - "Không . Tôi là m¶t B¶ trܪng, Ông ñåi sÙ phäi t¿ gi§i thiŒu v§i tôi m§i phäi chÙ !"  Ông Martin không bao gi© tha thÙ cho ông Nhã vŠ tính yêu nܧc bÒng b¶t và quá t¿ tin vŠ nghi thÙc xã giao cûa ông nÀy. Ông Kissinger và ông Martin ÇŠu cho là vì còn quá trÈ tu°i nên ông Nhã chÜa có Çû kinh nghiŒm. Và ông Nhã không ljn LJi dùng änh hܪng cûa ông trong vÃn ÇŠ låm døng quyŠn hành . LÓi sÓng cûa ông cÛng khác lå hÖn ngÜ©i ta n»a. Ông lái xe Mustang, Mercedes, và trong phòng khách cûa ông, ông xây m¶t Óng khói cho lò sܪi ÇÓt b¢ng cûi, nhÜ cûa ngÜ©i MÏ vÆy, dï nhiên Çây là lò sܪi Ƕc nhÃt ª SàiGòn. Ông Nhã có m¶t hŒ thÓng tin tÙc kh¡p th‰ gi§i. Trܧc khi HiŒp ñÎnh Paris ÇÜ®c kš, ông ta Çã có nhiŠu Çøng chåm d» d¶i v§i ông Kissinger. Ông ta thúc giøc ông ThiŒu :

- " T°ng ThÓng Ford bÎ trói tay trong lãnh v¿c tài chánh. NgÜ©i MÏ chÌ nói cho Anh nh»ng gì mà h† muÓn Anh nghe thôi. Tôi nói thÆt v§i Anh là chúng ta không th‹ tin vào ông "Anh L§n" Hoa Kÿ ÇÜ®c ".

Ông ThiŒu thª ra và nói:

- " Chú nói hÖi quá. Chú nghiêm kh¡c quá ! Ông Martin bênh v¿c và ûng h¶ chúng ta."

 

TØ khi t§i SàiGòn ông Martin Çã bäo Çäm là së có viŒn tr® Hoa Kÿ cho T°ng ThÓng ThiŒu, m¶t s¿ tin tܪng mà ông ThiŒu Çang cÀn . ñåi sÙ MÏ Çã cho lŒnh nghiêm nh¥t cho các ban ngành tr¿c thu¶c phäi phá tan m†i âm mÜu nh¢m làm lung lay hay lÆt Ç° ông ThiŒu. M‡i m¶t hành Ƕng ÇÓi lÆp hay chÓng ÇÓi ông ThiŒu ÇŠu phäi ÇÜ®c xem là m¶t mÀm móng cûa âm mÜu Çó. MŒnh lŒnh còn Çi xa hÖn : các nhân viên ngoåi giao Hoa Kÿ phäi b§t ti‰p xúc v§i cánh ÇÓi lÆp không c¶ng sän ª MiŠn Nam ViŒt Nam , nhÃt là v§i "l¿c lÜ®ng thÙ ba" mà lãnh tø cûa h† là tܧng DÜÖng væn Minh mà ngÜ©i ta thÜ©ng g†i là ông "Minh DÜÖng" (nguyên tác: "Grand Minh" ), (ngÜ©i MÏ thÜ©ng g†i là "Big Minh"). ñÓi v§i ngÜ©i MÏ, l¿c lÜ®ng thÙ ba nÀy có nhiŠu Çi‹m y‰u. M¶t sÓ cá nhÖn hay phe nhóm không Çáng k‹ ª tåi Thû ñô SàiGòn và m¶t vài tÌnh nào Çó, ÇÜ®c coi là Çåi diŒn cho l¿c lÜ®ng nÀy mà qua h† Ç‹ tìm ki‰m ÇÜ®c m¶t giäi pháp chánh trÎ nào Çó, thÆt là m¶t ÇiŠu quá vô ích. 

Ngày 24 tháng giêng 9 ngÜ©i MÏ gÒm 6 nam 3 n», bi‹u tình trܧc Tòa ñåi SÙ Hoa Kÿ . H† mang m¶t bi‹u ng» b¢ng väi : "ngÜ©i MÏ muÓn có hòa bình ª ViŒt Nam . Hoa Kÿ phäi chÃm dÙt chi‰n tranh" . Khách qua ÇÜ©ng tò mò nhìn vào nhóm ngÜ©i nÀy v§i m¶t vÈ ch‰ diÍu. Báo chí ÇÜ®c g†i ljn. H† quay cänh nÀy và phÕng vÃn nh»ng ngÜ©i tham gia. Và nhÜ vÆy là các Çài NBC, AP, UPI, và báo chí Hoa Kÿ bäo tr® cho hành Ƕng nÀy. Nh»ng ngÜ©i bi‹u tình Çòi "hòa bình" nÀy, nh»ng ngÜ©i mà ñåi sÙ Martin ghét nhÃt, Çã vào SàiGòn v§i giÃy phép nhÆp cänh du lÎch chÌ có giá trÎ trong m¶t tuÀn lÍ. H† phát m¶t sÓ truyŠn ÇÖn. M¶t nhi‰p änh viên ngoåi quÓc bi‰t chuyŒn Çã cÜ©i và nói mÌa mai:

-" Các tay nÀy có dám gan ra tÆn Hà N¶i Ç‹ làm trò bi‹u tình nhÜ vÀy không? 

Cänh sát ljn yêu cÀu h† giäi tán. H† tØ chÓi. Cänh sát trܪng không muÓn b¡t h† m¶t cách công khai, nhÃt là không muÓn s¿ b¡t b§ nÀy ÇÜ®c truyŠn hình MÏ quay phim. VŠ sau, ngÜ©i ta ljn khách sån m©i h† m¶t cách rÃt có lÍ Ç¶, và h¶ tÓng h† ra tÆn phi trÜ©ng, ÇÜa lên phi cÖ vŠ Bangkok lúc 21 gi© 30.

Ông Martin mØng l¡m. Chính t° chÙc cûa Fred Bransman, ngÜ©i Çã ª Hà N¶i v§i bà kš giä FritzGerald cách Çây mÃy ngày, Çã Çài th† m†i chi phí cho chuy‰n du lÎch cûa nh»ng tay bi‹u tình nói trên. Nh»ng ngÜ©i "Çòi hòa bình" nÀy Çã thÃt båi trong viŒc g¥p g« và phÓi h®p v§i nh»ng thành viên cûa l¿c lÜ®ng thÙ ba cùng các phÆt tº ª SàiGòn Ç‹ t° chÙc m¶t cu¶c bi‹u tình khác trܧc Tòa ñåi SÙ Hoa Kÿ .  Ông Martin tin r¢ng Çây là m¶t s¿ cÓ š nh¢m gây ra nh»ng s¿ xô xát mà n‰u ÇÜ®c quay thành phim và ph° bi‰n ª Hoa Kÿ thì b†n "Çòi hòa bình" së chÙng minh r¢ng ch‰ Ƕ Çàn áp cûa SàiGòn không Çáng ÇÜ®c nhÆn viŒn tr® kinh t‰ và quân s¿. Ông Martin rÃt vØa š, Dù sao thì nh»ng ngÜ©i bi‹u tình nÀy cÛng là công dân Hoa Kÿ , h† Çã ÇÜ®c ÇÓi xº m¶t cách Çàng hoàng và bÎ trøc xuÃt m¶t cách quá ÇËp.

 

Có nh»ng tâm hÒn cao thÜ®ng, có nh»ng kÈ trung gian, thÆt có giä có, có nh»ng con rÓi... lúc nhúc, hܧng vŠ Hoa Thånh ñÓn, ai cÛng xác nhÆn là mình có m¶t giäi pháp chánh trÎ cho ViŒt Nam.

Ngày 27 tháng giêng, trong cæn phòng sÓ 6209 cûa B¶ Ngoåi Giao Hoa Kÿ, ông Robert Miller ti‰p ông TrÀn væn H»u. Ông Miller là cánh tay phäi cûa ông Kissinger, là phø tá T°ng trܪng Ç¥c trách vŠ ñông Nam Á và Thái bình DÜÖng S¿ Vø. Ông TrÀn væn H»u là c¿u Thû Tܧng MiŠn Nam ViŒt Nam. Hai mÜÖi næm trܧc ông Çã tØng thÜÖng nghÎ vŠ nŠn Ƕc lÆp cûa ViŒt Nam tåi thành phÓ Pau (Pháp). GiÓng nhÜ tÃt cä các c¿u Thû Tܧng th©i Pháp, ông nào cÛng tin r¢ng mình có có th‹ lãnh Çåo ÇÃt nܧc trong tÜÖng lai. Ông H»u ÇÜ®c ông Donald Heath ñåi sÙ Hoa Kÿ ª ViŒt Nam tØ 1950 ljn 1954 gi§i thiŒu. Tuy nhiên s¿ gi§i thiŒu nÀy không ÇÜ®c n¥ng kš l¡m Ç‹ ÇÜ®c Çích thân ông Kissinger ti‰p ki‰n. Ông H»u Çã tìm m†i cách vÆn Ƕng trong th©i gian ông ª khách sån Hilton ª New York: ông xác quy‰t r¢ng ông là ngÜ©i có th‹ ÇÙng ra thÜÖng nghÎ gi»a hai nܧc ViŒt Nam quÓc gia và c¶ng sän. Ông viŒn dÅn r¢ng ông có s¿ chÃp thuÆn cûa ông ThiŒu trong viŒc "dùng tên cûa cá nhÖn mình Ç‹ ÇÙng ra thÜÖng thuy‰t, ch§ không phäi dܧi danh nghïa cûa m¶t nhân viên cûa T°ng ThÓng ThiŒu, vì Hà N¶i "không Üa" ông T°ng ThÓng nÀy". Ông H»u còn Çoan ch¡c r¢ng Hà N¶i khuy‰n khích ông vì lúc nào ông cÛng tán ÇÒng cho m¶t viŒn tr® kinh t‰ cho MiŠn B¡c ViŒt Nam .

Là m¶t ngÜ©i giàu có, và chÓng c¶ng, ông chÓng ÇÓi l¿c lÜ®ng thÙ ba, mà theo ông chÌ là m¶t loåi t° chÙc chánh trÎ Çã có trò chÖi không minh båch v§i M¥t TrÆn Giäi Phóng MiŠn Nam. Ông giäi thích v§i ông Miller r¢ng ông ThiŒu ch¡c ch¡n së không bao gi© tØ nhiŒm Ç‹ trao quyŠn låi cho m¶t tܧng nào khác, dù Çó là ông Khiêm hay ông Minh DÜÖng (nguyên tác : Grand Minh). Trái låi ông ThiŒu së ra Çi n‰u qua thÜÖng thuy‰t ông H»u Çåt ÇÜ®c m¶t nŠn hòa bình có th‹ chÃp nhÆn ÇÜ®c . Lúc bÃy gi© ông ThiŒu së vui vÈ mà lui ra khÕi chánh trÜ©ng, vui vÈ vì vÅn còn Ç‹ låi sau lÜng mình hình änh cûa ngÜ©i anh hùng Çã tØng chi‰n th¡ng B¡c ViŒt næm 1972 , ông H»u nhÃn månh: - " Là m¶t tܧng lãnh MiŠn Nam Çã Çánh båi ÇÜ®c ngÜ©i anh hùng MiŠn B¡c Võ nguyên Giáp næm 1972, ông ThiŒu së gi» ÇÜ®c tên tu°i cûa mình trong LÎch Sº". Trܧc khi k‰t thúc bu°i ti‰p xúc, ông H»u gi§i thiŒu v§i ông Miller hai ngÜ©i c¶ng s¿ viên: Lê quÓc Túy, c¿u Çåi tá Quân L¿c ViŒt Nam C¶ng Hòa và Mai væn Hånh, c¿u phi công Quân ñ¶i Pháp, ngÜ©i có hai quÓc tÎch Pháp và ViŒt Nam.

Ông Miller tóm t¡t quan Çi‹m cûa Hoa Kÿ v§i ông H»u :

- " Chúng tôi luôn luôn nh¡m vào s¿ thi hành HiŒp ñÎnh Paris, chû trÜÖng r¢ng hai Bên ViŒt Nam phäi cùng nhau bàn båc vŠ tÜÖng lai cûa MiŠn Nam ViŒt Nam. Chúng tôi luôn luôn t¿ hÙa là phäi ti‰p tøc giúp Ç« ViŒt Nam C¶ng Hòa vŠ phÜÖng diŒn vÆt chÃt cho ljn khi nào quÓc gia nÀy thÃy còn cÀn thi‰t Ç‹ chÓng Ç« áp l¿c quân s¿ cûa phía B¡c ViŒt." 

Sau Çó ông Miller thäo m¶t bän tÜ©ng trình vŠ viŒc nÀy cho ông Kissinger :

- "Chû y‰u, ông H»u nghï r¢ng MiŠn B¡c công nhÆn là h† không th‹ chi‰m ÇÜ®c MiŠn Nam b¢ng võ l¿c. Và h† mong k‰t thúc b¢ng m¶t giäi pháp chánh trÎ . Ông H»u nói ông ta có tÃt cä lš lë Ç‹ tin r¢ng T°ng ThÓng ThiŒu së s¤n sàng tØ nhiŒm Ç‹ nhÜ©ng quyŠn låi cho m¶t ngÜ©i nào có th‹ thi‰t lÆp m¶t nŠn hòa bình thÆt s¿ ª ViŒt Nam ." 

 

Liên HiŒp QuÓc cÛng là m¶t trong sÓ nh»ng trung gian có máu m¥t. ñåi diŒn Hoa Kÿ tåi Liên HiŒp QuÓc phän kháng, sau khi B¡c ViŒt chi‰m Phܧc Long. Qua væn thÜ trä l©i ông T°ng thÜ kš Kurt Waldheim rÃt lÃy làm ti‰c và chua chát ghi nhÆn r¢ng v§i tÜ cách T°ng thÜ kš Liên HiŒp QuÓc, ông không có m¶t nhiŒm vø gì trong viŒc soån thäo và kš k‰t HiŒp ñÎnh Paris. Ông Waldheim ti‰c r¢ng nh»ng s¿ mÃt mát vŠ nhân mång là do s¿ leo thang chi‰n tranh ª ViŒt Nam . Ông không th‹ làm gì hÖn ÇÜ®c, ngoài viŒc chuy‹n nh»ng s¿ kinh s® và lo âu cûa ông ljn Chánh Phû ViŒt Nam Dân Chû C¶ng Hòa ª Hà N¶i. Và không quên nh¡c låi s¿ kính m‰n ÇÓi v§i Çåi diŒn Hoa Kÿ (theo thông lŒ) !

ñÓi v§i ViŒt Nam, dܧi trào ông Waldheim, Liên HiŒp QuÓc hoàn toàn ÇÙng ngoài cu¶c, trong m¶t s¿ bÃt l¿c Çáng ghê s®. quá "tøc tÌu" nhÜ De Gaulle Çã tØng nói . (nguyên tác: "machin")

NhÜ vÆy thì Waldheim có h»u š gì ÇÓi v§i trò chÖi cûa Hà N¶i ?