Cao nguyên r¿c lºa

Cao nguyên R¿c lºa !!

trÜ©ng sÖn dhn

Tình hình vùng cao nguyên Ç‰n ngày 10/2 vÅn còn rÃt cæng th£ng. M¥c dÀu chánh quyŠn Çã chánh thÙc nhìn nhÆn và loan báo là các cu¶c bi‹u tình Çã chÃm dÙt, sinh hoåt Çã trª låi bình thÜ©ng, nhÜng tin dân chúng trong vùng cho bi‰t s¿ Çi låi vÅn còn hån ch‰ và cänh sát cÖ Ç¶ng, các ÇÖn vÎ quân Ç¶i vÅn còn ti‰p tøc tuÀn tra rÃt nghiêm nh¥t.

DiÍn ti‰n cûa s¿ viŒc.

Tin ghi nhÆn tØ ngày 2 tháng 2/2001 Çã có nh»ng cu¶c bi‹u tình ÇÒng loåt kh¡p nÖi cûa khoäng gÀn 10.000 ÇÒng bào ThÜ®ng tØ các thÎ xã Ban mê Thu¶t (tÌnh ñác L¡c), Kontum (tÌnh Gia Lai), và các buôn làng , thÎ trÃn chung quanh các tÌnh nÀy.. d†c theo ÇÜ©ng 14.

ñây là ÇÒng bào thi‹u sÓ thu¶c các s¡c dân Jarai, Ede và Bahnar, Rhadé thu¶c ba tÌnh trÜ§c kia là Ban mê Thu¶t, Pleiku và Kontum. H† bi‹u tình rÃt có trÆt t¿, t° chÙc rÃt quy cû, ÇÜ®c ÇiŠu Ç¶ng b¢ng nhiŠu ÇiŒn thoåi cÀm tay, phÓi h®p rÃt ch¥t chë gi»a các nhóm v§i nhau Ç‹ vØa tránh hành vi båo Ç¶ng quá tr§n vØa có hành Ç¶ng ÇÒng b¶ v§i nhau. TÃt cä các Çoàn bi‹u tình ÇŠu Çòi chánh quyŠn phäi trä ÇÃt låi cho h† canh tác, sÓ ÇÃt thuÀn mà h† Çã tÓn bao nhiêu công sÙc khai khÄn tØ mÃy th‰ hŒ nay Çã bÎ chánh quyŠn ngang nhiên cÜõng Çoåt tØ sau ngày 30/4/75 Ç‹ trao låi cho các nhà trÒng tÌa cà phê, hÒ tiêu hay cây æn trái, ho¥c trao låi cho dân di cÜ mà CSVN Çã Çem tØ MiŠn B¡c vào; và dân di cÜ bÃt h®p pháp Çã bÕ MiŠn B¡c tràn vào MiŠn Nam chi‰m bØa bäi h‰t ÇÃt cûa h† khi‰n cho h† không còn yên thân sanh sÓng, không còn mänh ÇÃt nào Ç‹ canh tác nuôi sÓng bän thân và gia Çình, dù có muÓn trª låi Ç©i sÓng du cÜ du canh cÛng không ÇÜ®c .

Phäi nói Çây là m¶t cu¶c n°i dÆy ÇÒng loåt h‰t sÙc nghiêm tr†ng cûa tÃt cä các ÇÒng bào thi‹u sÓ thu¶c vùng Cao Nguyên Trung PhÀn , không phân biŒt s¡c dân hay b¶ låc , và có cùng m¶t ti‰ng nói thÓng nhÃt, cùng m¶t møc Çích, cùng m¶t Çòi hÕi quan tr†ng : ÇÃt Ç‹ sÓng, ÇÃt Ç‹ canh tác ! và t¿ do hành Çåo !

TØ trÜ§c Ç‰n nay, k‹ cä th©i ñŒ NhÃt và ñŒ NhÎ C¶ng Hòa cûa MiŠn Nam , chÜa bao gi© ÇÒng bào thi‹u sÓ bi‰t hay dám "xuÓng ÇÜ©ng" và ÇÒng loåt kh¡p nÖi nhÜ vÆy trên gÀn kh¡p cä lãnh th° vùng Tây Nguyên nhÜ mÃy ngày qua.

Theo các quan sát viên và hãng thông tÃn ngoåi quÓc thì con sÓ ngÜ©i bi‹u tình có th‹ lên Ç‰n 20.000 . Theo Tòa ñåi sÙ MÏ ª Hà N¶i thì các cu¶c bi‹u tình nÀy Çang làm gián Çoån các trøc giao thông chính dÅn Ç‰n Ban mê Thu¶t và Kontum, Pleiku.

Theo m¶t vài ngÜ©i dân ÇÎa phÜÖng thì cho Ç‰n ngày 9 và 10 tháng 2, tình hình vÅn c¿c kÿ cæng th£ng, giÓng nhÜ "s®i dây Çã quá cæng không bi‰t së ÇÙt lúc nào" . M¥c dÀu vÆy cho Ç‰n nay vÅn chÜa có m¶t t°n thÃt nhân mång nào, nhÜng dân chúng ÇÎa phÜÖng ghi nhÆn có m¶t công an bÎ chém ÇÙt tay, và m¶t cán b¶ Çäng viên bÎ trói cä hai tay và treo lên cây.

Nguyên nhÂn xa gÀn

Theo ông Kok Ksor, giám ÇÓc ÇiŠu hành m¶t t° chÙc ngÜ©i ThÜ®ng ª Hoa Kÿ (Montagnard Foundation), thì sÖ khªi có khoäng 5000 ngÜ©i Çã bi‹u tình trÜ§c trø sª chánh quyŠn Pleiku Ç‹ Çòi trä t¿ do cho hai ngÜ©i truyŠn Çåo Tin Lành gÓc ThÜ®ng có tên là Rahlan Pon và Rahlan Djan, thu¶c huyŒn Chu Prong. Çã bÎ chánh quyŠn b¡t gi» và Çánh ÇÆp vào khoäng tháng giêng. Sau Çó m§i có hàng ngàn, hàng chøc ngàn Çã bi‹u tình tåi thÎ xã Ban mê Thu¶t và Kon Tum Ç‹ y‹m tr® cho Çoàn bi‹u tình ª Pleiku.

ñÜ®c bi‰t tØ sau 30/4/75 Hà n¶i Çã cho dân MiŠn B¡c Ò åt di cÜ nhiŠu Ç®t vào Tây Nguyên, vØa h®p pháp vØa bÃt h®p pháp, có khi cho Çi tr†n cä xã có cán b¶ Çäng viên cÖ sª cùng Çi theo, vào lÃn ranh tranh ÇÃt cûa ÇÒng bào ThÜ®ng (c¶ng sän g†i là dân t¶c ít ngÜ©i nên h† khinh rÈ coi thÜ©ng). Chánh quyŠn thì tÎch thu, trÜng døng, cÜ«ng chi‰m ho¥c bÒi thÜ©ng tÜ®ng trÜng gÀn nhÜ cÜ§p gi¿t công khai ÇÃt Çai cûa ÇÒng bào . Và tình hình xâm chi‰m gi¿t ÇÃt cÙ th‰ lan dÀn ra kh¡p các buôn làng cûa ngÜ©i ThÜ®ng nhÃt là các vùng ÇÃt ÇÕ b¢ng ph£ng phì nhiêu mà ÇÒng bào ThÜ®ng Çã khai khÄn ÇÜ®c trong suÓt gÀn th‰ k› nay Ç‹ trao vào tay b†n cán b¶ Çäng viên thu¶c các công ty quÓc doanh khai thác trÒng cà phê và hÒ tiêu xuÃt khÄu. ViŒc låm døng quyŠn hành "Çu°i dân giành ÇÃt" Çã làm cho hÀu h‰t ÇÒng bào các s¡c t¶c không còn ÇÃt sÓng. nói chi Ç‰n du canh. Do Çó sau khi có vài vø Çánh nhau gi»a ÇÒng bào và dân di cÜ tØ MiŠn B¡c, thì có m¶t sÓ không ít cán b¶ Çäng viên các cÃp tØ cÃp tÌnh trª xuÓng bÎ k› luÆt trÜ§c ngày bi‰n cÓ xäy ra, nhÜng Çây chÌ là nh»ng con dê t‰ thÀn, không sao giäi quy‰t tÆn gÓc ÇÜ®c vÃn ÇŠ bÎ chèn ép, Çau kh° ch‰t sÓng cûa ÇÒng bào thi‹u sÓ ngÜ©i ThÜ®ng.

M¶t nguyên nhân khác là vÃn ÇŠ tín ngÜ«ng. PhÀn Çông các s¡c t¶c ª Cao Nguyên sau nÀy ÇŠu theo Tin Lành. mà chánh quyŠn c¶ng sän thì th£ng tay Çàn áp, ngæn cÃm công khai viŒc truyŠn Çåo và hành Çåo, tÎch thu các trø sª, triŒt phá nhà th© và phá v« các bu°i lÍ truyŠn giáo do H¶i Thánh Tin Lành t° chÙc, và b¡t b§ khûng bÓ các nhà truyŠn giáo.

NhÜng nguyên nhân sâu xa, n¥ng nŠ nhÃt là chánh sách và chû trÜÖng diŒt chûng quá rõ rŒt cûa c¶ng sän ÇÓi v§i ÇÒng bào ThÜ®ng vùng Cao Nguyên Trung PhÀn tØ sau ngày 30/4/1975, qua thái Ç¶ tØ khinh rÈ, coi thÜ©ng, Ç‰n hi‰p Çáp chà Çåp nhân phÄm và phong cách ÇÓi xº tàn ác cûa c¶ng sän ÇÓi v§i ÇÒng bào thi‹u sÓ. C¶ng sän và ngÜ©i dân di cÜ tØ MiŠn B¡c (sau 1975) không muÓn bi‰t và gÀn nhÜ không cÀn bi‰t gì Ç‰n lÎch sº, væn hóa, ngôn ng», phong tøc tÆp quán và n‰p sÓng cÛng nhÜ t¿ ái dân t¶c cûa ÇÒng bào ThÜ®ng vùng Cao Nguyên . ñó m§i là Ç¶ng l¿c chính, nhåy cäm và gai góc nhÃt, thúc ÇÄy cu¶c n°i dÆy thành hành Ç¶ng ÇÒng loåt, k‰t h®p nhiŠu s¡c dân, nhiŠu ÇÎa phÜÖng nhÜng cùng chung m¶t n‡i kh° Çang bÎ Çàn áp, xua Çu°i và bóc l¶t cä vÆt chÃt lÅn tinh thÀn trên con ÇÜ©ng s¡p bÎ diŒt chûng... nên b¡t bu¶c h† phäi Vùng DÆy Çòi låi lë sÓng, m¶t n‰p sÓng rÃt thanh bình hånh phúc tØ mÃy th‰ hŒ mà c¶ng sän và dân di cÜ MiŠn B¡c (1975) Çã cÜ§p mÃt cûa h†.

Phän Ùng cûa chánh quyŠn c¶ng sän

Lãnh Çåo Çäng thÜ©ng có thái Ç¶ "câm nhÜ h‰n" trÜ§c các vø bi‹u tình chÓng ÇÓi tÜÖng ÇÓi nhÕ (nhÜ Th† ñà, Thái Bình, XuânL¶c ), nhÜng lÀn nÀy h† b¡t bu¶c phäi nhìn nhÆn là có bi‹u tình và có Çøng Ç¶ ª vùng Cao Nguyên Trung PhÀn trong tuÀn qua. Tuy nhiên h† thông báo tin tÙc b¢ng nh»ng l©i lë cÓ tình giäm nhË mÙc Ç¶ nghiêm tr†ng và tÀm vóc r¶ng l§n cûa vÃn ÇŠ. S¿ viŒc ÇÜ®c phát ngôn viên Phan thúy Thanh mô tä sÖ sài nhÜ là m¶t chuyŒn nhÕ, khác h£n v§i th¿c t‰ quá l¶ li‹u là viŒc B¶ QuÓc Phòng c¶ng sän Çã ÇiŠu Ç¶ng SÜ Çoàn 2 b¶ binh cùng v§i 6 chi‰n ÇÃu cÖ phän l¿c SU.24 thu¶c SÜ Çoàn 474 Không Quân và m¶t sÓ l§n tr¿c thæng Ç‰n tæng cÜ©ng cho Quân Khu 5 trong viŒc tuÀn hành trên không phÆn cä vùng Tây Nguyên bao trùm các Çi‹m nóng là thÎ xã Ban Mê Thu¶t , Pleiku và GiaLai Kontum.

Sau Çó vào ngày thÙ næm 8/2, bà Phan thúy Thanh låi cho bi‰t là tình hình nay Çã yên tïnh trª låi, tuy nhiên Hà N¶i vÅn chÜa cho phép các nhà báo ngoåi quÓc Ç‰n vùng nÀy. ñÒng th©i các viên chÙc du lÎch cÛng thông báo là không cung cÃp dÎch vø cho ngÜ©i bên ngoài t§i vùng nÀy ít nhÃt trong m¶t tuÀn lÍ n»a.

Do vÆy các tòa Çåi sÙ ngoåi quÓc k‹ cä Hoa Kÿ ÇŠu Çã khuy‰n cáo kiŠu dân cûa h† không nên Ç‰n ñaklak hay Gia Lai

Cho Ç‰n ngày hôm nay 11/2/01 vŠ phía bi‹u tình ÇÜ®c ghi nhÆn là Çã có khoäng 600 ngÜ©i bÎ công an Çánh ÇÆp dã man và 200 ngÜ©i khác bÎ thÜÖng n¥ng. VŠ phía l¿c lÜ®ng chÓng bi‹u tình các bŒnh viŒn Pleiku và Ban mê thu¶t Çã cho bi‰t có khoäng 30 công an Çã bÎ thÜÖng trong các vø xô xát.

Nhà cÀm quyŠn CSVN Çã công khai tÕ dÃu hiŒu khác thÜ©ng vŠ quy‰t tâm trÃn áp bÃt °n k‹ cä b¢ng vÛ l¿c khi cÀn thi‰t ÇÓi v§i các cu¶c bi‹u tình gây xáo tr¶n vùng trÒng cà phê ª Cao Nguyên Trung PhÀn. H† Çã âm thÀm ban lŒnh gi§i nghiêm không nh»ng ª hai tÌnh ñåc L¡c (Ban mê Thu¶t) và Gia Lai (Kontum- Pleiku), mà cä m¶t sÓ tÌnh ª MiŠn Trung nhÜ Bình ñÎnh, Khánh Hòa, Hu‰- ThØa Thiên, ñà N¤ng. S¿ di chuy‹n trên các tuy‰n ÇÜ©ng dÅn Ç‰n các tÌnh nói trên Çang bÎ gi§i hån và m†i ngÜ©i Çi trên ÇÜ©ng ÇŠu bÎ løc soát (cä ngÜ©i và hành lš) có lë Ç‹ tìm ki‰m các thÙ bÎ xem là bÃt h®p pháp.

Báo chí nhà nÜ§c hôm 9/2 cho bi‰t nhà cÀm quyŠn Çã thi hành "nh»ng biŒn pháp an ninh cÀn thi‰t" Ç‹ bäo Çäm r¢ng sÓ ngÜ©i phän ÇÓi phäi trª vŠ nhà. Quân Ç¶i và công an s¡c phøc Çã d¿ng các nút chÆn Ç‹ ngæn cÃm ÇÒng bào ThÜ®ng di chuy‹n, tr¿c thæng còn bay quan sát vùng nông thôn lân cÆn trong khi dÜ§i ÇÃt l¿c lÜ®ng an ninh vÅn tuÀn tiÍu nghiêm nh¥t bên trong 2 thÎ xã Ban mê Thu¶t và Pheiku.

L¿c lÜ®ng quân Ç¶i ki‹m soát h‰t các tuy‰n ÇÜ©ng 14 (nÓi liŠn Ban mê Thu¶t và Pleiku), và quÓc l¶ 1. Công an chi‰n ÇÃu, công an m¥c thÜ©ng phøc ÇÜ®c tæng phái rÃt nhiŠu Ç‹ lÆp các nút chÆn và tråm ki‹m soát trên kh¡p các tuy‰n ÇÜ©ng ra vào ba Çi‹m nóng là thÎ xã Ban mê Thu¶t, Kontum và Pheiku. Ngoài ra cänh sát chìm thu¶c cÖ quan mÆt vø B2 cÛng Çang ráo ri‰t dò la và theo dõi m†i ngÜ©i dân thu¶c các thÎ xã nói trên.

NgÜ©i ngoåi quÓc bÎ cÃm lai vãng vào khu v¿c. Gi§i buôn bán cà phê tåi Ban Mê Thu¶t cho bi‰t nhà cÀm quyŠn Çã c¡t các ÇÜ©ng dây ÇiŒn thoåi cûa 2 huyŒn cûa tÌnh ñak Lak là Ea HÖLeo và Ea Sup, nÖi Çã diÍn ra các vø Çøng Ç¶ gi»a ngÜ©i ThÜ®ng và công an trong tuÀn qua. M¶t viên chÙc ngành du lÎch cho bi‰t các khách sån ª Pleiku Çã ÇÜ®c lŒnh ngÜng hoåt Ç¶ng cho Ç‰n ngày 15-2.

Nhà chÙc trách Çã b¡t gi» 15 ngÜ©i mà h† cho là có quan hŒ v§i phong trào FULRO và cáo giác h† vŠ t¶i dÆt giây trong nh»ng vø bi‹u tình trong tuÀn qua. NhÜ m¶t sÓ l§n ÇÒng bào ThÜ®ng trÜ§c næm 1975, nh»ng ngÜ©i nÀy thu¶c l¿c lÜ®ng "dân s¿ chi‰n ÇÃu", Çã tØng tham gia chÓng c¶ng sát cánh v§i VNCH và l¿c lÜ®ng Ç¥c biŒt Hoa Kÿ. H† Çã tØng bÎ c¶ng sän b¡t Çi tù cäi tåo sau ngày 30/4/75.

Ngoài ra, chánh quyŠn c¶ng sän còn Çang lùng ki‰m b¡t thêm 5 ngÜ©i n»a, cä 5 ngÜ©i ÇŠu là nh»ng nhà truyŠn giáo cûa ÇåoTin Lành.

TÜªng cÛng nên nh¡c låi : Phong trào Fulro (vi‰t t¡t cuä Front Unifié de Lutte des Races Opprimées, theo ti‰ng Pháp, tåm dÎch là Phong Trào ThÓng NhÃt Tranh ñÃu cûa các S¡c T¶c bÎ Áp BÙc) Çã có tØ ñŒ NhÙt C¶ng Hòa vào nh»ng næm 1955 Ç‰n 1958, khªi thûy tranh ÇÃu cho quyŠn l®i cûa ÇÒng bào thi‹u sÓ ª Hoàng TriŠu CÜÖng Th°. NhÜng sau Çó dÜ§i th©i ñŒ NhÎ C¶ng Hòa thì Chánh Phû Çã có phÀn lÜu tâm chæm sóc Ç‰n quyŠn l®i vÆt chÃt và tinh thÀn cûa ÇÒng bào, do B¶ Phát Tri‹n S¡c T¶c và các Ty ThÜ®ng Vø ª các tÌnh Çäm trách, ÇÒng th©i m¶t sÓ ÇÒng bào tØ næm 1963 gia nhÆp "l¿c lÜ®ng chi‰n ÇÃu biên phòng" ÇÜ®c l¿c lÜ®ng Ç¥c biŒt Hoa Kÿ huÃn luyŒn và trang bÎ (khoän trên10.000 tay súng) nên cu¶c tranh ÇÃu cûa Phong Trào dÎu låi và xoay qua sát cánh chÓng c¶ng v§i Quân l¿c ViŒt Nam C¶ng Hòa. Sau 30/4/75 l¿c lÜ®ng võ trang cûa Fulro rút vào rØng sâu hoåt Ç¶ng du kích lÈ tÈ cho Ç‰n næm 1987 thì gÀn nhÜ hoàn toàn chÃm dÙt nhÜ ông Kok Ksor Giám ñÓc Montagnard foundation Çã nói, và vào gi»a thÆp niên 90 thì có m¶t nhóm Fulro ÇÜ®c MÏ bÓc Çi tØ m¶t vùng nào Çó ª Cam BÓt cho sang ÇÎnh cÜ ª Hoa Kÿ.

Tåm K‰t

Có m¶t nguÒn tin hÖi lå chÜa phÓi ki‹m ÇÜ®c cho bi‰t là tÜ§ng NguyÍn væn Chân, TÜ LŒnh Quân khu 5 c¶ng sän Çã không chÃp hành lŒnh cûa Hà N¶i vŠ vÃn ÇŠ Çàn áp ÇÒng bào thi‹u sÓ bi‹u tình ª vùng Cao Nguyên. Ông nÀy Çã ra lŒnh cho quân Ç¶i cûa ông s¤n sàng n° súng Ç‹ bäo vŒ cho ÇÒng bào thi‹u sÓ Çang bi‹u tình, m¶t chuyŒn "bÃt tuân thÜ®ng lÎnh" chÜa tØng bao gi© thÃy xäy ra trong lÎch sº cûa cái g†i là Quân ñ¶i Nhân Dân cûa c¶ng sän, trØ phi Çã có nÙt rån trÀm tr†ng vŠ vÃn ÇŠ tÜ tÜªng, hay chánh sách lãnh Çåo cûa Çäng trong Quân Ç¶i, ho¥c có m¶t s¿ không ÇÒng thuÆn gi»a quân Ç¶i và công an cänh sát vŠ chû trÜÖng Çàn áp dã man hay hành Ç¶ng vô nhân Çåo cûa l¿c lÜ®ng chÓng bi‹u tình trong vùng.

CÛng có tin là Hà N¶i Çe d†a cách chÙc TÜ LŒnh Quân Khu 5 cûa tÜ§ng NguyÍn væn Chân, khi‰n cho tình hình trong các quân khu k‰ cÆn 4, 7 và 9 cÛng không ÇÜ®c °n l¡m.

Nh»ng tin nÀy tuy chÜa bi‰t có chính xác hay không nhÜng dù sao cÛng là m¶t vÃn ÇŠ gây thêm bÓi rÓi và lúng túng cho tÆp Çoàn lãnh Çåo c¶ng sän Hà N¶i vÓn Çang "tÙ bŠ th† ÇÎch", trÜ§c ngÜ«ng cºa cûa ñåi H¶i IX . NhÃt là Lê khä Phiêu, m¶t m¥t phäi lo ÇÓi phó v§i n¶i thù là các ÇÒng chí ngay tåi Ba ñình, Hà N¶i, trong trung ÜÖng Çäng b¶, Çang ÇÃu Çá khÓc liŒt vì chi‰c gh‰ và mi‰ng ÇÌnh chung "chÜa bi‰t mèo nào c¡n miÍu nào", m¥t khác låi Çang Çiên ÇÀu v§i bao lÜ®ng sóng thÀn Çúng hÒi cao Çi‹m cûa các Tôn Giáo Çang phÓi h®p ÇÃu tranh quy‰t liŒt cho T¿ Do Tôn Giáo và Nhân QuyŠn ª ngay SàiGòn, Hu‰, và ñÒng b¢ng sông Cºu Long . TÃt cä ÇŠu có th‹ là "Khªi ñi‹m" dÅn t§i s¿ søp Ç° toàn b¶ cûa Çäng và ch‰ Ç¶ ... "Khªi Çi‹m" Ban mê Thu¶t Çã m¶t lÀn xäy ra cho QLVNCH cÛng vào khoäng nh»ng ngày nÀy cûa tháng 3 næm 1975, lÎch sº có th‹ låi tái diÍn m¶t lÀn n»a cho ViŒt Nam chúng ta chæng ? cÛng tØ vùng Ban mê Thu¶t, Pheiku Kontum trên vùng linh ÇÎa ÇÃt ÇÕ Cao Nguyên Trung PhÀn nÀy ??

Trª låi : Trang ÇÀu