chÜÖng MÜ©i m¶t

 

v§i Çoàn ngÜ©i chåy loån

 

ThÙ ba, 15 tháng 4

 

        Sau m¶t Ç®t nghÌ ngÖi khoäng 30 gi©, trÆn chi‰n Xuân L¶c låi tái diÍn. TØng Ç®t cách nhau khoäng 30 phút, hai trung Çoàn c¶ng sän B¡c ViŒt ÇÜ®c m¶t ti‹u Çoàn chi‰n xa T.54 dÅn ÇÀu tràn ra tÃn công vào các vÎ trí cûa BiŒt Ƕng quân và cûa sÜ Çoàn 18 b¶ binh .BÎ ÇÄy lui v§i t°n thÃt n¥ng nŠ, hÖn 1000 tº thÜÖng và 21 chi‰n xa bÎ hå, h† låi tÃn kích v§i m¶t trung Çoàn thÙ ba, và trÆn chi‰n khÓc liŒt låi ti‰p tøc.

        Sau khi lŒnh gi§i nghiêm vØa chÃm dÙt tôi låi Çi lên Biên Hòa. Ÿ Çó tôi tìm lên ÇÜ®c m¶t chi‰c xe vÆn täi chª ÇÀy thùng cây Çi Trãng Bom. M¶t khi lên ngÒi gi»a hai thùng cây rÒi tôi m§i khám phá ra Çó toàn là nh»ng thùng l¿u Çån và Çån ÇÜ®c chª ra Tràng Bom. N‰u xe nÀy mà lãnh m¶t quä Çån pháo cûa B¡c ViŒt thì tÃt cä nh»ng bài toán vŠ tài chánh cûa tôi ÇŠu tÙc kh¡c ÇÜ®c giäi quy‰t.

        Tr©i quá nóng, cái nóng cûa mùa khô © Çây, v§i ánh n¡ng chói chang trong v¡t. Xe c¶ ÇŠu Ç‹ låi v‰t h¢n trên ÇÜ©ng nh¿a Çang mŠm Çi vì  sÙc nóng. Hai bên ÇÜ©ng nhìn mút m¡t là nh»ng rÄy rau cäi ÇÜ®c trÒng ngay ng¡n tØng ô vuông v¡n ... Chúng tôi Çi qua HÓ Nai, m¶t trÃn nhÕ v§i 60000 dân công giáo di cÜ tØ MiŠn B¡c tØ næm 1954. Hai bên con ÇÜ©ng chính dÅn vào trÃn HÓ Nai. có nh»ng tiŒm buôn, nh»ng quán nhÕ bán ÇÒ mÏ nghŒ, và có m¶t ngôi thánh ÇÜ©ng hùng vï n¢m ngay sau m¶t bÒn cÕ tròn, nÖi Çó các trÈ em Çang chÖi, quanh 3 linh møc m¥c áo dòng Çen.

       Chi‰c xe v†t lên con ÇÜ©ng dÅn ljn m¶t khu ÇÒi. Hai chøc cây sÓ n»a là ljn Trãng Bom rÒi. Có mÃy chi‰c tr¿c thæng Çang lÜ®n quanh, mÃy hàng binh sï Ƕi nón s¡t, và hai pháo Ƕi 155 ly , tÃt cä Çang trong cänh ì Àm cûa chi‰n trÆn. Có nhiŠu chi‰n xa l§n, mang ÇÀy cành lá, Çåi bác chïa ra phía trܧc, Çang tung tæng trong m¶t Çám bøi nhÜ có mùi thuÓc súng. Còn vài cây sÓ n»a thì ljn thÎ trÃn, xe cûa tôi phäi ngØng låi m¶t lúc ª m¶t ø ÇÃt ÇÜ®c ÇÃp lên trܧc m¶t tÜ®ng Çài b¢ng Çá, d¿ng lên Ç‹ k› niŒm cho nh»ng ngÜ©i th® rØng ÇÀu tiên ngÜ©i Pháp ch‰t ª Nam  Kÿ (nguyên tác: Cochinchine). Ngày xÜa ª phía sau tÜ®ng Çài nÀy là m¶t trong nh»ng vÜ©n bách thäo phong phú nhÃt ª vùng ñông Nam Á: có ljn 6000 loåi cây giÓng, cây ki‹ng, và lan quí, Çã ÇÜ®c ch†n trÒng trong gÀn 70 næm. Bây gi© thì không còn gì n»a cä , vì vào næm 1968, ngÜ©i MÏ Çã ûi bÕ và ÇÓt såch Ç‹ cho hai bên ÇÜ©ng ÇÜ®c trÓng träi, dÍ  gi» an ninh cho các Çoàn xe. Ÿ ch‡ vÜ©n cây giÓng bây gi© chÌ còn låi m¶t bãi cÕ ng¡n èo u¶t và vài cây chuÓi khô c¢n.

        Chi‰c xe cûa tôi ti‰p tøc Çi trong vòng 5 hay 6 cây sÓ n»a gi»a nh»ng làng xóm ti‰p giáp nhau, sau Çó rë sang trái, Çi vào m¶t con ÇÜ©ng ÇÃt gÒ ghŠ dÅn t§i m¶t lô trÒng cao su. Gi»a nh»ng hàng cây cao su cách nhau chØng 10 thÜ©c, tôi thÃy các chi‰n xa Çang  trÃn gi» m¶t khoäng ÇÃt  trÓng khá r¶ng. Chåy ljn khoäng trÓng Çó chi‰c xe cûa tôi ngØng låi và nh»ng anh lính thi‰t giáp còn trÈ cªi trÀn trùng trøc chåy ra nhÆn các thùng Çån và l¿u Çån ti‰p t‰. Tôi nhäy xuÓng ÇÃt. Hai xe cÙu thÜÖng tØ m¥t trÆn ÇÜa nh»ng thÜÖng binh vŠ Çây, các bæng ca ÇÜ®c khiêng ljn m¶t chi‰c lŠu kaki l§n, © Çó có m¶t toán quân y lÜu Ƕng Çang làm viŒc. Anh em binh sï tän ra, tôi nhÆn ra ÇÜ®c Çåi úy NiŒm trên m¶t bæng ca, Çåi úy BiŒt Ƕng quân mà tôi Çã quá giang v§i ông hôm thÙ sáu vØa qua. M¥t ông nh®t nhåt, Çôi môi c¡n ch¥t låi, ông bÎ mÃt bàn tay trái. V‰t thÜÖng chÜa ÇÜ®c bæng bó låi, trông thÆt là thi‹u não, máu tÜÖi thÌnh thoäng tØ cánh tay b¡n lên, và gân tay ch‡ Çó hình nhÜ nát h‰t. Tôi Çi theo bæng ca cûa ông ljn toán quân y Tôi n¡m thÆt ch¥t bàn tay m¥t cûa ông, ông nhìn tôi, nhíu mày låi. M¶t Çåi úy quân y gåt tôi ra và nói: "Ông cÙ Ç‹ anh ta ª Çây, tôi së lo cho ông ta ngay." Tôi trª låi m¶t trong nh»ng xe cÙu thÜÖng Çang trª ra ÇÜ©ng và ngÒi Ç¢ng sau v§i anh em khiêng cáng. Sàn xe nÖi Ç‹ các bæng ca vÜÖng vãi ÇÀy v‰t máu và ÇÀy "cÙt Çái", xông lên m¶t mùi nÒng n¥c, mùi hôi thúi cûa phÀn phía dܧi bøng bÎ v« tung ra, gÀn nhÜ có mùi cûa s¿ ch‰t chóc, cûa tº thÀn ...

Xe rë vŠ trái và chåy vŠ hܧng lºa Çån cûa m¥t trÆn. ñ¶ chØng 15 phút sau chúng tôi ngØng låi. Tôi cäm thÃy dÍ chÎu hÖn vì ÇÜ®c thª không khí trong lành hÖn. Chúng tôi Çang ª ngay làng HÆu Nghïa, làng cuÓi cùng trܧc khi ljn Ngã ba Suzannah.

 N¢m dài theo các hÓ bên dÜ©ng, cách nhau chØng 5 thܧc m¶t, hàng træm binh sï ÇÀu Ƕi nón s¡t Çang hút thuÓc nghÌ xä hÖi ch© ti‰n ra trÆn. Toàn là nh»ng ngÜ©i våm vª, l§n con, råm n¡ng, và có Çôi tay kŒch c¶m cûa ngÜ©i nông dân quen làm ÇÃt. Con ÇÜ©ng hiŒn Çang bÎ nghën vì m¶t Çoàn dân chåy loån quá dài. Hàng ngàn ngÜ©i chåy gi¥c Çang Çi lÀn xuÓng Trãng Bom, h‰t làng nÀy ljn làng khác. Có nh»ng chi‰c xe bò, có nh»ng xe ba bánh chª ÇÀy ljn bánh xe muÓn såt ra vì chª quá nhiŠu bao lúa quá n¥ng, có nhiŠu chi‰c xe Çåp Çã chª cä 3 ÇÙa con trên sÜ©n trܧc rÒi låi còn Çèo thêm ÇÙa thÙ tÜ phía sau. H† ljn tØ ÇÜ©ng Çi Dalat, tù Túc TrÜng hay tØ Gia KiŒm. H† Çi trong yên l¥ng, trang nghiêm Çáng kính và nghèo kh°, vì h† Çã bÕ h‰t tÃt cä låi sau lÜng h†, tØ làng måc trù phú ljn nhà cºa ru¶ng vÜ©n, mùa màng  cûa h†, và cä mÒ mã cûa ông cha n»a.!.

 

ñoàn quân ti‰p tøc ti‰n t§i và bæng xuyên qua m¶t mi‰ng ru¶ng cÕ ng¡n, có tØng b© Çê vuông lác Çác có vài ÇÓng ÇÃt khô nhÕ làm bøi ÇÕ tung lên theo bܧc chân cûa chúng tôi . Tôi tìm m¶t sï quan và cuÓi cùng g¥p ÇÜ®c m¶t ngÜ©i, Çåi úy Châu. Ông vØa Çi vØa giäi thích cho tôi nghe :

- " C¶ng sän muÓn bao vây Xuân L¶c và c¡t ÇÙt hÆu tuy‰n cûa chúng tôi ª phía sau ngã ba DÀy Giây (tÙc Suzannah). Tr¿c thæng chúng tôi Çã Ç° 1000 binh sï Dù xuÓng bìa rØng phía Tây cûa thÎ trÃn nÀy Ç‹ tæng cÜ©ng cho l¿c lÜ®ng phòng thû ª Çó. Hai tr¿c thæng Çã bÎ cao xå phòng không B¡c ViŒt b¡n r§t. Và l¿c lÜ®ng Dù Çã chåm súng rÃt n¥ng, nhÜng h† vÅn còn bám ÇÃt.

HiŒn gi© chi‰n trÆn Çang mª r¶ng trên 10 cây sÓ vŠ hܧng Tây B¡c gi»a Gia KiŒm và Suzsnnah. Hai bên Çang Çành nhau trên các ÇÜ©ng xe be và trong các lô cao su. C¶ng sän B¡c ViŒt  Çang cÓ cho bám ch¥t các trøc di chuy‹n cûa chúng tôi b¢ng nh»ng toán Ç¥c công ÇÜ®c võ trang rÃt hùng hÆu, và cÓ gi» chúng tôi Ç‹ báo cho pháo binh cûa h† nŒn chúng tôi . Cách Çây không ÇÀy 7 cây sÓ Çang có m¶t cu¶c chåm súng l§n l¡m , vÆy ông ÇØng r©i khÕi hàng quân nghen !

      Chúng tôi càng ti‰n t§i thì càng nghe ti‰ng Çåi bác rõ hÖn. Các phi cÖ khu trøc phóng pháo bay ngang chúng tôi thÆt thÃp và chÌ vài giây sau ti‰ng rú là chúng tôi nghe ÇÜ®c ti‰ng bom n° Çi‰c tai làm rung chuy‹n trÆn ÇÎa.. Các khu trøc nÓi ti‰p nhau tØng Ç®t 3 chi‰c m¶t, cách khoäng nhau chØng 20 giây.

Chúng tôi ti‰n lên Çã ÇÜ®c hÖn m¶t gi© rÒi. Con ÇÜ©ng mòn Çi sâu vào m¶t rëo ÇÃt có hàng tre già và vÜ©n chuÓi bao quanh.Thình lình m¶t tràng Çån pháo n° trên con ÇÜ©ng mòn trܧc m¥t chúng tôi chØng vài chøc thܧc. .

       Anh em binh sï nhäy xuÓng mÃy cái hÓ, Ç¥t súng máy và b¡n vào các hàng tre nhiŠu loåt Çån. B¶ Ƕi B¡c ViŒt không còn xa n»a Çâu. Tôi bám theo Çåi úy Châu. Çang dùng máy truyŠn tin cho lŒnh bÓ trí các trung Ƕi cûa ông. M¶t sÓ Çån pháo khác Çang n° trong b© chuÓi, phåt ngã m¶t sÓ. Xuyên qua kÈ hª cûa vÜ©n chuÓi vØa bÎ phåt ngã, tôi thÃy có mÃy cái nhà lá Çang bÓc cháy. nh»ng nhóm thÜ©ng dân tØ bÓn phía chåy túa ra, Çàn bà thì m¥c ÇÒ Çen, Ƕi nón lá, tay d¡t con, tay xách b†c quÀn áo chåy bæng ra ÇÜ©ng mòn. M¶t chÎ bÎ m¶t mänh Çån vào bøng té sÃp xuÓng phia trܧc nhÜ m¶t con thÕ bÎ Çån trong lúc Çang chåy. M¶t bé trai bÎ thÜÖng ª trán, máu chäy ÇÕ cä chi‰c áo tr¡ng cûa em, vØa Çi, vØa run vØa khóc. M¶t em bé gái  Óm y‰u n¡m vai em låi và d¡t em Çi .

 

        Anh em binh sï Çã ti‰n ljn b© dÆu cûa mÃy cæn nhà lá Çang cháy v§i ti‰ng lên cò súng nghe l¡c c¡c. M¶t sÓ thÜ©ng dân chåy túa ra tØ các hÀm trú Än và chåy xuyên qua  cánh ÇÒng. H† l®i døng s¿ ti‰n quân cûa binh lính Chánh Phû Ç‹ cÓ chåy ra th£ng  quÓc l¶ trܧc m¥t h†. Các khu trøc phóng pháo cÖ Çang dùng Çåi bác y‹m tr® quân bån chØng træm thܧc trܧc m¥t  chúng tôi. Có nhiŠu c¶t khói lên th£ng trên không trung. Hàng quân bÎ Çån bách kích pháo chÆn ÇÙng låi. Có m¶ sÓ bÎ thÜÖng. ñåi úy Châu nói nhanh v§i tôi : " Anh hãy Çi v§i Çám thÜ©ng dân lánh nån nÀy Çi. Không có gì ª Çây Çáng cho anh xem n»a Çâu.. RÒi anh së bÎ b¡n gøc nhÜ m¶t con thú vÆy. "  Và tôi quay gót trª låi con ÇÜ©ng mòn, Çi ra quÓc l¶.

     Trª låi con ÇÜ©ng, qua khÕi b© tre, ljn cánh ÇÒng trÓng, tôi nhÆp vào v§i Çoàn ngÜ©i chåy di lánh nån. ñoàn ngÜ©i quá dài Çang s¡p r©i khòi cánh ÇÒng. Có nhiŠu ngÜ©i bÎ thÜÖng, m¶t ông già lå thÜ©ng v§i chi‰c áo tr¡ng và nón cÓi ki‹u th¿c dân, Çang läo Çäo Çi vì m¶t v‰t thÜÖng to b¢ng nÃm tay trên vai . Ông Çi chØng træm thܧc là ngã quœ xuÓng. Tôi cÓ g¡ng Ǫ ông ta dÆy, nhÜng ông không còn nhúch nhích gì n»a, ông Çã ch‰t rÒi ! M¶t bà mË Çi ngang qua tôi, vai gánh m¶t Çôi gióng. Có m¶t em bé phúng phính má bÀu ÇÜ®c cho ngÒi trên m¶t cái gÓi Ç¥t ª m¶t ÇÀu gióng Çang vô tÜ Çùa nghÎch theo nhÎp Çi cûa bà mË. Phía bên m¥t cûa tôi cÛng có m¶t bà khác m¥t mày bi‰n dång lÖ láo vì lo s® và Çau kh°, vØa Çi vØa l§n ti‰ng cÀu nguyŒn. Bà ôm cÙng ÇÙa con gái khoäng 4 hay 5 tu°i vào lòng, bÎ trúng Çån ª ÇÀu, tóc tai bê b‰t máu. Trông thÆt là thi‹u não chÎu không n°i ! 

        Tôi Çang ª Çây, lÅn l¶n v§i m¶t dân t¶c mà tôi rÃt thÜÖng. Tôi ÇÜ®c sanh ra trong lòng dân t¶c nÀy, tôi l§n lên trên ÇÃt nܧc cûa h† phÀn nào cÛng là ÇÃt nܧc cûa tôi, mà gi© Çây tôi chÌ ÇÙng nhìn h† Çang Çau kh°,  Çang ch‰t dÀn mà  không làm gì hÖn ÇÜ®c, chÌ bi‰t cùng Çi trên con ÇÜ©ng này v§i h† mà không có m¶t mi‰ng thuÓc, không có m¶t cuÓn bæng, cÛng không th‹ b‰ giùm m¶t trong nh»ng  ÇÙa bé nÀy, vì chúng hiŒn là tài sän quš báu nhÃt mà mË cûa chúng không lúc nào muÓn buông ra, và tôi rÃt hi‹u tâm trång cûa h†. NhÜng mà tôi muÓn kêu lên, muÓn hét lên thÆt to Ç‹ cho cä th‰ gi§i cùng ÇÜ®c nghe: "Hãy Ç‹ cho h† ÇÜ®c sÓng ! hãy chÃm dÙt s¿ Çau kh° cûa h† Çi..! hãy xúm nhau låi Ç‹ ra sÙc cÓ dÆp t¡t giùm các h†ng súng Çi....."

      NhÜng làng måc cÙ thay nhau cháy ... h‰t làng nÀy ljn làng khác, nhÜ nh»ng bó ÇuÓc.. và dân chúng nghèo kh° chåy trÓn v§i con cái cûa h†, quá  ray rÙc vì n‡i lo s®. Tôi chÌ là m¶t nhân chÙng không có m¶t chút quyŠn hành . Quá thÃt v†ng, ngÜ©i mË ôm ch¥t ÇÙa con gái bÎ thÜÖng chÌ còn bi‰t kêu Tr©i, g†i Chúa xin NgÜ©i hãy ban cho s¿ cÙu giúp  

      CuÓi cùng thì Çoàn ngÜ©i lánh nån cÛng ra ljn quÓc l¶. Có nhiŠu xe vÆn täi Çang ch© h†. M¶t sÓ Dân vŒ và sinh viên công giáo tình nguyŒn tØ HÓ Nai ljn, Çã giúp ÇÜa h† lên xe.

ñÓi v§i nh»ng ngÜ©i nÀy, coi nhÜ cÖn ác m¶ng tåm chÃm dÙt. NhÜng còn nh»ng ngÜ©i khác, h¢ng ngàn ngÜ©i khác còn Çang lang thang trong rØng n¢m gi»a hai l¢n Çån cûa ÇÖn vÎ Dù và b¶ Ƕi B¡c ViŒt, dܧi tÀm Çåi bác cûa các chi‰n xa Çang b¡n nhau, dܧi các quä Çån  cûa bách kích pháo, cûa pháo binh, cûa hÕa tiÍn, và cä dܧi bom Çån cûa phi cÖ. H† Çang kËt cÙng trong cái bÅy sÆp cûa hai bên MiŠn Nam và MiŠn B¡c Çang ra sÙc hæng say tiêu diŒt lÅn nhau ...

        ñ‰n Trãng Bom, lúc tôi r©i khÕi Çoàn dân lánh nån mà không có Çû can Çäm dám nói v§i h† ÇÜ®c nºa  l©i, thì m¶t thi‰u tá chÌ huy m¶t ÇÖn vÎ Dù tܪng tôi là m¶t nhà báo MÏ chøp c° tôi và cho tôi m¶t câu v§i m¶t gi†ng khinh bï : " Ê ! NÀy anh MÏ kia, ª chi‰n trÜ©ng vŠ, anh hãy vi‰t rõ trong t© báo cûa anh là lính Dù MiŠn Nam chúng tôi không cÀn phäi có Çô la m§i có Çû  can Çäm  ch‰t cho ñÃt nܧc chúng tôi Çâu nghen !"  

 

      Thû Çô Phnom Penh Çang trong cÖn hÃp hÓi. Quân Khmer ñÕ chÌ còn 5 cây sÓ n»a là ljn phi trÜ©ng Pochentong, m¶t phi trÜ©ng mà h† Çang nŒn b¢ng bách kích pháo hång n¥ng và các loåi Súng Không ZdÆt (SKZ) Các phi cÖ vÆn täi loåi n¥ng cûa Hoa Kÿ còn có nhiŒm vø ti‰p t‰ cho Thû Çô nÀy, Çáp xuÓng mà vÅn cho máy n°,  bÕ hàng xuÓng thÆt nhanh trong vài phút xong cÃt cánh bay lên ngay, dܧi nh»ng tràng Çån pháo.

       TÃt cä nhân viên dân s¿ ngÜ©i Campuchia làm viŒc cho phi trÜ©ng ÇŠu nghÌ h‰t. ViŒc hܧng dÅn cho phi cÖ MÏ Çáp xuÓng ÇÜ®c ti‰n hành b¢ng các Çài ki‹m soát không lÜu lÜu Ƕng ÇÜ®c thi‰t lÆp tåm dܧi ÇÃt,  trên các nån chÓng, tháo ráp ra ÇÜ®c . Tòa Çåi sÙ Hoa Kÿ,  cÖ sª ngoåi giao duy nhÃt còn làm viŒc ª Nam Vang, Çã cho di tän h‰t ba phÀn tÜ nhân viên và tÃt cä hÒ sÖ lÜu tr». PhÀn l§n các nhà báo ÇŠu Çã r©i khÕi Çây.

      Các bŒnh viŒn ÇÀy ngÜ©i bÎ thÜÖng, chÃt n¢m trên bæng ca Ç¥t © ngoài các hàng hiên. Dân chúng, ÇiŠm nhiên và thø Ƕng, lo chôn cÃt nh»ng ngÜ©i ch‰t m¶t cách yên l¥ng. Nh»ng ngÜ©i dân chåy loån ti‰p tøc Ç° vŠ Çây, che lŠu tråi b¢ng ván thùng, b¢ng giÃy bÒi hay bÃt cÙ thÙ gì mà h† ki‰m ÇÜ®c k‹ cä lá chuÓi và nh»ng mänh tôn vøn , và n¢m tràn lan kh¡p các lŠ ÇÜ©ng. ñôi khi, sau m¶t ti‰ng n° khûng khi‰p, m¶t quä Çån hÕa tiÍn cuÓn phæng Çi cä hàng chøc cæn lŠu tåm b® nÀy, vÙt ra ÇÜ©ng nh»ng mãnh vøn cûa thân ngÜ©i nát bét cùng v§i nÒi niêu, ván, g°.. gi»a nh»ng vÛng máu tÜÖi to l§n.

      Dºng dÜng v§i thäm cänh chung quanh chúng, nh»ng con bò s»a Çói khát Çang tìm gÆm vài c†ng cÕ hi‰m hoi trong các công viên. TÃt cä các xe c¶ nhÃt là các mô tô và xcutÖ Çã không còn chåy ÇÜ®c n»a vì không có xæng, ÇÜ®c dành cho xe vÆn täi công c¶ng và quân xa..

        Chánh Phû Çã mang vŠ tØ Kompong Cham và Siemreap 8000 quân nhân Ç‹ tæng cÜ©ng và hiŒn có 30 ti‹u Çoàn Çang n¢m chung quanh thû Çô.. Nh© có cÀu không vÆn, h† còn ÇÜ®c  20 ngày lÜÖng th¿c và Çån dÜ®c, TØ khi chi‰m ÇÜ®c  Neak Luông, m¶t vÎ trí then chÓt trên sông Cºu Long, quân Khmer ñÕ Çang s¤n sàng dàn hàng ngang ljn 60 ti‹u Çoàn. Quân trú phòng Neak Luông Çã chÓng c¿ suÓt trong hai tháng nhÜng cuÓi cùng vÎ trí nÀy Çã thÃt thû ngày 1 tháng 4 trong nh»ng ÇiŠu kiŒn hÖi phi lš.

Ngày Çó, vào lúc 12 gi© trÜa, thÓng tܧng Lon Nol tØ dinh Chamcar-Mon dùng tr¿c thæng bay ra phi trÜ©ng Pochentong Ç‹ r©i vïnh viÍn khÕi Campuchia trên m¶t phi cÖ Hoa Kÿ . M¶t ti‰ng ÇÒng hÒ trܧc khi ông r©i khÕi sân bay, tÃt cä các ÇÖn vÎ Không quân chi‰n ÇÃu cûa Campuchia (trên 30 chi‰c khu trøc T.28) ÇŠu nhÆn ÇÜ®c lŒnh cÃm bay vì lš do an ninh (s® h† mÜu sát thÓng tܧng Lon Nol) nên tÃt cä ÇŠu n¢m bÃt Ƕng tåi ch‡ dܧi ÇÃt.

Vào lúc 12 gi© 15, tܧng Limsi- Seath chÌ huy cæn cÙ NeakLuong, nÖi binh sï vØa ÇÄy lui m¶t cu¶c tÃn công cûa Khmer ñÕ d» d¶i  ljn Ƕ có lúc phäi Çánh xáp lá cà, Çã lên ti‰ng trên máy truyŠn tin : "Tôi Çòi hÕi m¶t s¿ y‹m tr« cao Ƕ cûa tÃt cä các khu trøc còn xº døng ÇÜ®c Ç‹ Çánh månh ÇÎch quân trܧc khi h† tái t° chÙc ÇÜ®c trên tuy‰n xuÃt phát và trª låi tÃn công chúng tôi. ñó là cÖ may duy nhÃt Ç‹ gi» v»ng ÇÜ®c Neak Luong, n‰u không thì tÓi Ça chÌ trong hai gi© n»a thôi thì chúng tôi së bÎ tràn ngÆp."    

B¶ T°ng Tham MÜu cûa Phnom Penh chÌ bi‰t trä l©i là "Do lŒnh thÜ®ng cÃp, các khu trøc không ÇÜ®c cÃt cánh"

Và nhÜ th‰ là 2 gi© sau Çó, Neak Luong thÃt thû. Tܧng Limsi-Seat bÎ thÜÖng, 80 sï quan và 2000 binh sï  bÎ b¡t làm tù binh v§i cä pháo Ƕi 6 khÄu 105 ly.

        Quân Khmer ñÕ dùng 6 khÄu pháo 105 ly Çó Ç‹ b¡n vào thû Çô coi nhÜ Ç‹ d†n ÇÜ©ng chuÅn bÎ cho trÆn tÃn kích cuÓi cùng cûa h† vào Phnom Penh. H† hy v†ng chi‰m ÇÜ®c thû Çô trong dÎp ÇÀu næm âm lÎch cûa h† (tØ 13 ljn 15 tháng 4 dÜÖng lÎch). NhÜ vÆy là quân thû thành sÃp ÇÜ®c hܪng m¶t cái T‰t hÙa hËn là së khûng khi‰p và ÇÀy tang tóc vì h† Çang bÎ vây kh°n trong m¶t cái r† s¡t ÇÀy lºa.

       Chi‰c hàng không mÅu håm Okinawa (chuyên chª tr¿c thæng) ÇÆu tåi cäng Kompong  Som (trܧc kia là Sihanouk-ville) v§i 120 tr¿c thæng và 900 Thûy quân løc chi‰n, së can thiŒp Ç‹ bäo Çäm s¿ "di tän" trong vòng trÆt t¿ và an toàn cûa 80 hay 90 ngÜ©i MÏ còn Çang có m¥t tåi Phnom Penh. Dï nhiên h† cÛng së lo cho m¶t vài nhân vÆt Campuchia nào Çã dính sâu vào cu¶c chi‰n  và nh»ng ngÜ©i khá giä giàu có.

    NhÜng còn 3 triŒu ngÜ©i dân tÎ nån Çã bÕ tÌnh bÕ làng chåy loån, bÕ h‰t tÃt cä.... Ç‹ "ch†n t¿ do" và cÀn có s¿ bäo vŒ cûa nh»ng ngÜ©i thu¶c ch‰ Ƕ C¶ng Hòa" ÇÒng minh cûa Hoa Kÿ " thì phäi ª låi trong cái bÅy Çang tØ tØ Çóng sÆp xuÓng trên ÇÀu h†. ñó là nh»ng nông dân nghèo kh°, chÃt phát và dÍ tin. Vä låi, h† së làm ÇÜ®c gì n‰u ngÜ©i ta mang h† ra ngoåi quÓc ?  H† không bi‰t nói ti‰ng Anh, H† låi không có tiŠn và cÛng không có m¶t ai là thân nhân ª Çó ? H† không có con còn nhÕ và trÀn truÒng mà h† ôm trong tay hay nh»ng bình tro hài cÓt mà h† së Çem Çi chôn ª các chùa. Tro cÓt cûa  nh»ng ngÜ©i Çàn ông råm n¡ng vì phäi l¶i sình h¢ng ngày dܧi ru¶ng sâu, Çi theo sau nh»ng con trâu Çen mÆp måp nhÜng ngu ÇÀn,  không có thì gi© Ç‹ kÎp nghe theo lŒnh g†i lên tÌnh thành Ç‹ nhÆp ngÛ Çánh Çu°i gi¥c "ViŒt Nam xæm lÜ®c" ! H† Çã gi‰t ngÜ©i Khmer và ch‰t vì bÎ ngÜ©i Khmer gi‰t, và không m¶t ai bi‰t ÇÜ®c, hay vì h† không muÓn và cÛng không cÀn bi‰t , bi‰t tåi sao h† ch‰t, ch‰t cho ai hay ch‰t b¢ng cách nào ....  

 

                   (xin Çón džc chÜÖng XII : "V§i nh»ng ngÜ©i Pháp l§n tu°i ª Sai Gòn "

 

 

---