chÜÖng M¶t

**********

m¶t næm sºu thuÆn l®i

 

 

M¶t không khí yên l¥ng h‰t sÙc lå lùng và kinh ngåc Çang Çè n¥ng trên cánh ÇÒng rØng nÀy cûa MiŠn Nam ViŒt Nam.

Vào lúc 8 gi© sáng ngày thÙ bäy 27 tháng giêng næm 1973, cu¶c chi‰n dài nhÃt th‰ k› (tØ hai mÜÖi tám næm nay) trên nguyên t¡c coi nhÜ Çã chÃm dÙt.

 

Tôi Çã chÙng ki‰n cu¶c chi‰n nÀy m¶t bu°i chiŠu tháng chåp næm 1946 trên nh»ng  con ÇÜ©ng âm u cûa Hà N¶i, nh»ng  con ÇÜ©ng  ÇÀy âm thanh vang d¶i cûa nh»ng ti‰ng n°, cûa nh»ng  loåt súng Çåi liên và nh»ng  ti‰ng reo hò cûa nh»ng T¿ VŒ Quân (dân quân cûa Võ nguyên Giáp) Çang tÃn công vào các khu v¿c cûa  ngÜ©i Pháp.

CÛng có th‹ tôi Çã nghe ÇÜ®c cu¶c chi‰n nÀy chÃm dÙt ª m¶t nÖi nào Çó cách Sài Gòn khoäng 2 gi© lái xe, lúc tôi Çang Än náu trong m¶t lô cÓt ª ñèo ChuÓi, trên ÇÜ©ng Çi Dà Låt. Tôi Çã cùng uÓng chung m¶t lon bia v§i m¶t hå sï quan thu¶c Quân L¿c ViŒt Nam C¶ng Hòa còn rÃt trÈ, có th‹ anh nÀy chÜa chào Ç©i khi cu¶c chi‰n bùng n°.       

       Cái tiŠn ÇÒn nÖi tôi Çang có m¥t bÎ b¡n phá suÓt Çêm b¢ng hÕa tiÍn và súng cÓi. KhÄu Çåi liên n¥ng ngay trên lô cÓt Çã b¡n suÓt mÃy gi© liŠn.. Mùi thuÓc súng nÒng n¥c ÇÜa lên tÆn c° h†ng ljn phäi bÎ ho. Nh»ng  ti‰ng n° làm cho tôi Çi‰c cä tai. ñån pháo binh y‹m tr® rÖi xuÓng chung quanh ÇÒn v§i nh»ng  ti‰ng n° ng¡n và kinh hÒn làm cho m¥t ÇÃt phäi rung rinh. ñ‰n sáng thì tÃt cä ti‰ng súng m§i im b¥t  Ngoài tr©I ánh n¡ng ºng hÒng Çang lên chÆm chåp trong làn sÜÖng mù. SÜÖng ܧt còn džng trên các tàng cây to và bãi cÕ. NgÜ©I ch‰t cuÓi cùng cûa trÆn chi‰n cuÓi cùng nÀy Çang n¢m o¢n oåi không còn nguyên vËn trong m¶t hÓ bom, Çó là thây cûa m¶t Ç¥c công ViŒt C¶ng . Nh»ng  ngÜ©i ThÜ®ng mang gùi trên lÜng, thân Çen Çúa gÀn nhÜ trÀn truÒng trong mãnh väi thô sÖ,  Çang Çi xuÓng ch®,

Cu¶c chi‰n ª ñông DÜÖng Çã th¿c s¿ chÃm dÙt hay chÜa ?  Dù muÓn Çù không, trên trÆn tuy‰n mà hai bên Çang ÇÓi diŒn nhau thì cu¶c chi‰n dai d£ng coi nhÜ ÇÜ®c chÃm dÙt mà không giäi quy‰t ÇÜ®c gì  cä, chÌ  Ç‹ låi  cho các chi‰n binh Çang n¢m gi» chi‰n tuy‰n cûa mình m¶t hÜÖng vÎ chua chát cûa m¶t trÆn chi‰n mà không có m¶t chút l®i ích nào h‰t . 

ñây là m¶t cu¶c chi‰n duy nhÃt trong lÎch sº mà chÜa tØng thÃy có m¶t chi‰n th¡ng quy‰t ÇÎnh nào,  dù ràng cä hai bên cûa chi‰n tuy‰n bên nào cÛng không ng§t l§n ti‰ng rêu rao là mình Çã th¡ng trÆn.

       Tr†ng lÜ®ng sÓ bom Çån ÇÜ®c dùng trong cu¶c tranh chÃp nÀy Çã vÜ®t  h£n tr†ng lÜ®ng sÓ bom  Çån cûa tÃt cä các cu¶c chi‰n tranh trܧc Çây c¶ng g¶p låi. Cu¶c chi‰n nÀy cÛng ÇÜ®c hai bên áp døng tÃt cä các hình thÙc kÏ thuÆt tác chi‰n tØ tân ti‰n ljn c° sÖ. Và cu¶c chi‰n nÀy cÛng là bãi chi‰n trÜ©ng ÇiŒn tº ÇÀu tiên . Các hÕa ti‹n ÇÀu tiên có ÇÀu Çån ÇÜ®c hܧng dÅn Çã ÇÜ®c xº døng trong nh»ng  ÇiŠu kiŒn thÆt trong tác chi‰n . Cho t§i bây gi© chÜa tØng thÃy có  m¶t s¿ tÆp trung quá nhiŠu chì‰n cø có khä næng hûy diŒt trong m¶t th‰ ÇÃt nhÕ hËp nhÜ th‰, và ª Çó Çôi khi nh»ng vÛ khí thô sÖ nhÃt låi làm cho nh»ng trang thi‰t bÎ tinh vi hÖn phäi thÃt båi.

M¶t bên thì có nh»ng  quä bom tinh khôn (laser) t¿ Ƕng ÇiŠu chÌnh, nh»ng hÕa tiÍn v§i ÇÀu Çån bi‰t tìm ki‰m møc tiêu và nh»ng  phi cÖ vÆn täi kh°ng lÒ; bên kia thì có tØ nh»ng  "bÅy c†p" b¢ng tre vót nh†n và nh»ng  dòng ngÜ©i khuân vác ÇÄy xe thÒ, nh»ng  thùng quân vÆt døng thä trôi theo dòng nܧc tØ thÜ®ng nguÒn và ÇÜ®c v§t lên ª  các lܧi thép cæng ª hå lÜu cách  Çó  cä 50  cây sÓ ngàn .. ljn nh»ng Çoàn xe vÆn täi n¥ng Molotova, nh»ng  xe tæng l¶i nܧc, và nh»ng  tråm "tên lºa" dÃu kín rãi rác trong rØng bøi. Nh»ng  cu¶c tàn sát ÇÜ®c bình tïnh ch†n l¿a trܧc và ÇÜ®c lånh lùng lên chÜÖng trình trong máy ÇiŒn toán... và nh»ng vø gi‰t ngÜ©i b¢ng mã tÃu kèm theo hành Ƕng c¡t xÈo tay chân h‰t sÙc ghê r®n ... nói chung.

     Cu¶c chi‰n nÀy cÛng có Çû m†i hình thÙc kÏ thuÆt vŠ m¥t  hån ch‰  tÀm sát  håi cûa vÛ khí, và nh»ng  hån ch‰ nÀy có th‹ còn gây ra nhiŠu mÃt mát vŠ chi‰n cø và nhân mång hÖn n»a không chØng. Cu¶c tranh chÃp nÀy ÇÜ®c phát tri‹n ra vØa nhÜ m¶t cu¶c n¶i chi‰n vØa là m¶t  cu¶c ÇÓi ÇÀu quÓc t‰,  ª Çó các siêu cÜ©ng có ch‡ Ç‹ thí nghiŒm các loåi vÛ khí và chi‰n cø tÓi tân nhÃt cÛng nhÜ nh»ng chi‰n thuÆt chi‰n lÜ®c tân ti‰n nhÃt cûa mình.  

       Tuyên TruyŠn và Thông Tin Çã gi» m¶t vai trò quy‰t ÇÎnh. Qua truyŠn hình, chi‰n s¿ Çã ljn ÇÜ®c kh¡p nÖi trên th‰ gi§i; nh»ng  hình änh ÇÅm máu và rÃt bi thäm cûa cu¶c chi‰n ÇÜ®c chi‰u ljn tÆn nh»ng nÖi yên tïnh nhÃt và ÇÜ®c bäo vŒ ch¥t chë nhÃt, Çã làm rung Ƕng cä nܧc MÏ, chia rë dÜ luÆn MÏ, gây s¿ chÓng ÇÓi trong gi§i báo chí, Çã gây ra nhiŠu cu¶c bi‹u tình chÓng ÇÓi  ljn man r®, và gây ra m¶t š niŒm xÃu cho tÃt cä các nܧc væn minh nhÃt trên th‰ gi§i.

Hoa Kÿ Çã nhäy vào cu¶c chi‰n mà không có m¶t l©i tuyên chi‰n trܧc và Çã  tung ra m¶t l¿c lÜ®ng  quân s¿ khá quan tr†ng . ñùng m¶t cái, trong lúc các phi hành gia cûa h† Çang tän b¶ trên cung træng, h† m§i khám phá  ra là Çã tØ lâu h† bÎ rÖi vào m¶t cái  bÅy mã tÃu và Çang bÎ sa lÀy , nên  h† quy‰t ÇÎnh b¢ng m†i giá phäi cÓ g¡ng thoát ra khÕi vÛng sình mà không bÎ mÃt uy tín.

     Vào næm 1969, trong Ç®t rút quân ÇÀu tiên, môt anh lính còn trÈ thu¶c l¿c lÜ®ng  Thûy Quân Løc Chi‰n MÏ Çã mÌa mai cao gi†ng ÇŠ nghÎ m¶t cách vô liêm sÌ : " Tåi sao chúng ta không tuyên bÓ m¶t cách giän dÎ là chúng ta Çã th¡ng trÆn rÒi, và nܧc ViŒt Nam Çã hoàn toàn ÇÜ®c bình ÇÎnh xong, nên chúng ta Çi vŠ nhà !"

ViŒc Çã xäy ra  sau Çó Çã cho thÃy chú lính thûy nÀy Çã nói m¶t câu gÀn nhÜ tiên tri, bªi vì phÀn chánh y‰u Çã ÇÜ®c làm y nhÜ th‰.

Cu¶c chi‰n ª ñông DÜÖng là cu¶c chi‰n ÇÀu tiên mà các tr¿c thæng Çã có m¶t vai trò quy‰t ÇÎnh trong tác chi‰n. Vào m¶t lúc nào Çó ngÜ©i ta Çã tung ra ljn 5000 chi‰c tr¿c thang trên không phÆn MiŠn Nam ViŒt Nam, ÇÜa l¿c lÜ®ng B¶ Binh  Hoa Kÿ lên hàng thÙ ba cûa Không L¿c th‰ gi§i, sau Không L¿c Hoa Kÿ và Không L¿c Liên Xô.

    

       Trong th©i gian tám næm rÜ«i tham chi‰n cûa Hoa Kÿ, c¶ng sän ViŒt Nam Çã tung ra hai cu¶c tÃn công l§n mà h† tin tܪng Çây là nh»ng  trÆn chi‰n có tính cách quy‰t ÇÎnh. ñó là cu¶c "t°ng công kích T‰t MÆu Thân (1968) và cu¶c xæm læng ch§p nhoáng mùa xuân 1972. 

L¿c lÜ®ng Hoa Kÿ và QLVNCH Çã khªi xܧng hai cu¶c phän công: tÃn công qua biên gi§i Cam BÓt và hành quân qua lãnh th° Lào.

       TØng ÇÜ®c coi là ngÜ©i Çã  chi‰n th¡ng trong trÆn chi‰n ñiŒn biên Phû, tܧng Võ nguyên Giáp cÛng chÌ g¥t ÇÜ®c s¿ thÃt båi trong cä 3 lãnh v¿c mà ông ta cÓ g¡ng muÓn  th¿c hiŒn.  ñó là : s¿ n°i dÆy ª dân chúng cûa các Çô thÎ ª MiŠn Nam, chi‰n tranh du kích, và chi‰n tranh quy ܧc.

NhÜng v§I hành Ƕng vØa dÃu kín sÓ tº thÜÖng, vØa rút nhanh Çám tàn quân vŠ Ç‹ kín Çào b° sung cho các ÇÖn vÎ trong các khu rØng rÆm trên ÇÃt Lào và trên dãy TrÜ©ng SÖn, ông ta Çã khôn khéo làm cho ÇÎch quân tܪng r¢ng quân c¶ng sàn Çã th¡ng trÆn.

      Cä Hoa Kÿ và VNCH chÌ thu lÜ®m có 50% chi‰n th¡ng: vì bÎ gi§i hån trong không gian và th©i gian nên các cu¶c hành quân không ÇÜ®c phép th†c sâu hay mª r¶ng Çúng mÙc Ç‹ khai  thác tÓi Ça các thành quä chi‰n th¡ng ÇÜ®c .

VŠ phía Hoa Kÿ, trong suÓt chiŠu dài cûa cu¶c chi‰n ngÜ©i binh sï cûa h† chÜa bao gi© ÇÜ®c thông báo Çúng mÙc m†i s¿ kiŒn dù là nhÕ nhÃt, nhÜng låi thÜ©ng ÇÜ®c thông báo h‰t sÙc sai låc vŠ nh»ng  lš do thÆt s¿ cûa cu¶c chi‰n. 

Trái låi, vŠ phía c¶ng sän, chÜa bao gi© cán binh cûa h† låi không ÇÜ®c giäi thích c¥n kÈ lš do cûa cu¶c chi‰n hay ÇÜ®c thông báo sai låc vŠ m†i diÍn ti‰n Çã xäy ra.

Khi rút quân, ngÜ©i MÏ vÅn Çinh ninh r¢ng h† Çã làm tròn l©i cam k‰t "trong danh d¿". H† Çã phäi chi ra hÖn hai træm t› mÏ kim cho cu¶c chi‰n và mÃt Çi 58.000 ngÜ©i tº trÆn (gÒm cä khoäng 10.000 ch‰t vì tai nån linh tinh, tØ tai nån lÜu thông ljn bÃt cÄn trong viŒc xº døng súng Çån)

C¶ng sän  B¡c ViŒt Çã tàn phá h‰t ÇÃt nܧc ViŒt Nam cûa h†, Çâu Çâu cÛng thÃy nhà tan cºa nát, và h† Çã mÃt Çi trên 1 triŒu ngÜ©i ch‰t, mà không Çåt ÇÜ®c møc tiêu mà h† Çã ÇŠ ra. Nh»ng  cán binh (ViŒt C¶ng) mà h† gài vào MiŠn Nam chÌ sÓng lÄn lút trong rØng thiêng nܧc Ƕc hay trong bÜng biŠn sình lÀy, sÓng xa quÀn chúng.

Quân dân MiŠn Nam chi‰n ÇÃu Ç‹ bäo tÒn s¿ toàn vËn lãnh th° cûa h†. H† nhìn thÃy ÇÃt nܧc cûa h† bÎ phân chia, và Chánh Phû cûa h† ÇÜ®c thành lÆp qua các cu¶c bÀu cº có s¿ ki‹m soát tØ bên ngoài. H† gi» v»ng nh»ng thành phÓ hùng månh và thÎnh vÜ®ng, ki‹m soát 85% dân chúng, nhÜng h† có m¶t t°ng k‰t cÛng n¥ng l¡m: 600.000 quân và dân ch‰t trÆn, và 1 triŒu ngÜ©I tœ nån chánh trÎ . Và thÆt s¿ không thÃy giäi quy‰t ÇÜ®c gì h‰t. (Chú thích thêm cûa dÎch giä: các con sÓ nêu trên chÜa ÇÜ®c chính xác l¡m vào næm 1975.)       

 

Nh»ng ai trong chúng ta ngÜ©i nào Çã tØng bÎ "dính líu" vào cu¶c chi‰n nÀy ngay tØ ÇÀu cho ljn khi tàn cu¶c thì së gi» mãi nh»ng  Ãn tÜ®ng sâu s¡c vŠ nh»ng hình änh  Çau thÜong khûng khi‰p mà h† không bao gi© quên :

- Hình änh lúc khui nh»ng  mÒ chôn tÆp th‹ ª Hué, sau nh»ng  cu¶c tàn sát  ghê r®n hÒi T‰t MÆu Thân (1968);

- Quang cänh nh»ng  ÇÜ©ng sá hoang v¡ng dܧi l¢n lºa Çån;

- Nh»ng  tù binh c¶ng sän nh§n nhác và Çang bÎ Çánh bom m¥t mûi và ÇÀu óc nhÜ n° tung ra..;

- Nh»ng phi công MÏ ngÖ ngác tay ÇÜa lên tr©i bÎ ÇÜa Çi diÍu hành quanh thành phÓ Hà N¶i dܧi ánh Çèn ch§p cûa các phóng viên báo chí, m¡t cøp xuÓng dܧi  nh»ng  ti‰ng hò reo và nh»ng  n¡m tay giÆn d»  cûa  quÀn chúng ;

- Nh»ng  xác ch‰t cûa ViŒt C¶ng sình lên to tܧng vì bÎ liên thanh ÇiŒn b¡n hå nhÜ nh»ng con mÒi cûa th® sæn, nhÜng là con ngÜ©i;

- Nh»ng  cÖn ÇÎa chÃn tàn phá có tánh cách hûy diŒt cûa các pháo Çài bay B.52, nh»ng  cái nhìn s® hãi, ngåc nhiên và không th‹ chÎu n°i cûa nh»ng  trÈ mÒ côi....  

     Nh»ng  thÎ trÃn xa xôi hÈo lánh nhÜ Pleime, Dak To, Khe Sanh, AnL¶c... tØng bÎ bÕ quên trong nh»ng  cánh rØng Çèo heo hút gió nhÃt, ª gi»a nh»ng rØng tre hay vÜ©n cao su båt ngàn, n¢m chÖi vÖi gi»a các ng†n ÇÒi ÇÃt ÇÕ hoang vu... Ƕt nhiên Çã trª thành n°i ti‰ng trong m¶t  Çêm nào Çó, và rÒi gi© Çây låi bÎ chìm trong quên lãng trong th©i Çi‹m mà tÃt cä hình nhÜ Çang ljn hÒi k‰t thúc.

 

ñã có rÃt nhiŠu k› niŒm và luÆn cÙ hiŒn ra trong trí tôi. Tôi th¿c s¿ Çã sÓng v§i quá nhiŠu bi‰n cÓ, v§i khá nhiŠu trÆn chi‰n hay bÎ vây hãm, tØng Çi theo quá nhiŠu võng cáng trên mänh ÇÃt ÇÀy tang ch‰ và ÇÀy rÅy thây ma nÀy. Có lÈ tôi phäi vi‰t khoäng 20 quy‹n sách Ç‹ giäi thích nh»ng  gì  tôi  Çã chÙng ki‰n và Çã tìm hi‹u. Tôi có th‹ nói vŠ ngÜ©i NhÆt (tôi Çã chi‰n ÇÃu chÓng NhÆt), vŠ các trÆn chi‰n ª Hà N¶i, Lång SÖn, hay ª Hué, vŠ nh»ng phø n» ngÜ©i Pháp bÎ hãm hi‰p, bÎ nhøc hình hay bÎ ch‰ dÀu và thiêu sÓng trên vÌa hè cûa cÜ xá Jauréguiberry ..... ñ‹ làm gì ? Tât cä ÇŠu Çã thu¶c vŠ dï vãng xa xôi quá rÒi. Trong lúc Çang có nhiŠu ngÜ©i ch‰t và nhiŠu tÃn thäm kÎch rÃt gÀn Çây...      

 

Tôi nghï ljn 3 ngÜ©i bån cûa tôi, ba ngÜ©i chuyên viên quay phim: 

- Larry Burrows, m¶t ngÜ©i Anh trÀm tïnh ljn lånh lùng, th£ng tánh và gan lì, thích chåy nhÜ bay ljn trܧc các trái bom rÒi n¢m ngºa ra Ç‹ ÇÜ®c nhìn thÃy nó rÖi xuÓng và chøp änh khi bom n°.

- Huer, m¶t ngÜ©i Pháp không bao gi© bi‰t mŒt mÕi là gì, bình tïnh và bܧng bÌnh, tØng ÇÜ®c giäi thܪng Capa.

- Shimamoto, m¶t ngÜ©i NhÆt, mŠm dÈo nhÜng gân guÓc, Ça nghi và t¿ hào nhÜ m¶t võ sï Çåo.

        Chi‰c tr¿c thæng chª h† bÎ Çâm vào núi, cháy ª vài træm thܧc cách cánh quân mà tôi Çang Çi theo, trên ÇÃt Lào. Không có m¶t ai ljn tìm ÇÜ®c h† và xác h† ÇÜ®c chôn vùi trong  chi‰c quan tài b¢ng s¡t bËp dúm dܧi cành lá sum sê cûa cánh rØng bát ngát thích æn thÎt ngÜ©I !.

 

Tôi nghï t§i cu¶c b¡n gi‰t ª MÏ Lai v§i nh»ng  bÙc änh ghê r®n cûa nó : 40 phø n» và trÈ  em bÎ hành quy‰t, thân xác ÇÀy v‰t Çån n¢m ng°n ngang ch‰t chung v§i nhau. Hoa Kÿ Çã cho thø lš hÒ sÖ và truy tÓ ra tòa án binh trung úy  Calley, m¶t sï quan xÃu xí tráng vÒ và ngoan cÓ.

NhÜng có ai bÎ khªi tÓ vŠ m¶t vø tàn sát tÆp th‹ cä m¶t làng ngÜ©i ThÜ®ng ª Dakson Çâu ? Tôi Çã Çi xuyên  qua làng nÀy, m¶t ti‹u Çoàn ViŒt C¶ng Çã tàn phá cä m¶t ngôi làng bªi vì dân chúng trong làng nÀy không ai chÎu theo c¶ng sän, chân tôi bܧc Çi qua nh»ng  ÇÓng tro tàn còn Ãm , ngÆp ljn tÆn m¡t cá , tro cûa các nhà tranh mà c¶ng sän Çã ÇÓt såch b¢ng súng phun lºa cûa h†. 250 thi hài cûa ÇÒng bào ThÜ®ng n¢m räi rác kh¡p m†i nÖi trên m¥t ÇÃt, còn âm Ì cháy nóng, trong Çó có 103 trÈ em. ThÆt là m¶t cänh tÜ®ng ghê r®n, tàn ác, không th‹ chÎu n°i, cänh các tº thi  sình lên rÒi bÎ nܧng phÒng lên dܧi ánh n¡ng m¥t tr©i, tÜÖng t¿ nhÜ nh»ng con heo quay có ÇÀu ngÜ©i .

Có nh»ng  ai trong chúng ta lúc có m¥t ª quanh vï tuy‰n 17 vào mùa xuân næm 1972, mà có th‹ loåi bÕ ÇÜ®c khÕi trí nh§ nh»ng  hình änh cûa cÖn ác m¶ng trên  con l¶ Quäng TrÎ ? Pháo binh cûa C¶ng sän B¡c ViŒt Çã tÆp trung hÕa l¿c vào hàng hàng l§p l§p ngÜ©i dân tœ nån Çang chåy loån vŠ Hué : nh»ng trái Çån Çã cày lên Çám Çông dân chúng kinh hoàng rÃt có phÜÖng pháp, Çánh nát và lÆt qua lÆt låi các s† ngÜ©i và các thi th‹ Çàn bà và trÈ con, nhÜ các cøc ÇÃt vÆy. ñã có ljn 20.000 ngÜ©i ch‰t trên m¶t khoäng ÇÜ©ng tráng nh¿a chÌ dài có 40 cây sÓ ngàn : M¥t Çu©ng không còn màu Çen cûa nh¿a n»a mà ÇÜ®c trét lên m¶t l§p máu ÇÕ Çã Çen såm vì máu Çã khô låi.... (chú thích cûa ngÜ©i dÎch: ñåi l¶ kinh hoàng)

 

         TØ  ñèo ChuÓi, tôi Çi lÀn xuÓng m¶t làng l§n ª Gia KiŒm.  Ÿ Çây dân tœ nån ngÜ©i B¡c Çang rong chÖi ngoài ÇÜ©ng. Trong m¶t quán cà phê nhÕ, ngÒi bên tô phª nóng, nh»ng  ngÜ©i th® rØng Çang vØa æn vØa nghe xܧng ngôn viên cûa Çài Ti‰ng Nói Hoa Kÿ ca tøng s¿ "ngØng b¡n" v§i m¶t niŠm vui lây cûa m¶t bình luÆn gia trÆn bóng chày.

          Tåi Tân sÖn NhÙt, các phi công tr¿c thæng và phi cÖ sæn gi¥c Phantoms trong b¶ ÇÒ bay kœ lºa, vÙt cao các mÛ lên tr©i, vui vÈ v‡ lÜng nhau, chuyŠn tay nhau m¶t chai cognac và cÙ th‰ uÓng cån h‰t chai vØa cÜ©i vØa hét vang : "h‰t rÒi, anh em Öi ! chúng ta së ÇÜ®c vŠ nhà rÒi "

           Ngay tåi Sài Gòn khi ÇÒng hÒ vØa gõ 8 ti‰ng, tÃt cä moi hoåt Ƕng ÇŠu ngØng låi, lÜu thông  dØng h£n låi, m†i ngÜ©i ÇÙng yên l¥ng trong khi các binh sï ÇÙng nghiêm, MiŠn Nam ViŒt Nam  dành m¶t phút m¥c niŒm cho m¶t sÓ l§n chi‰n sï Çã bÕ mình trong chi‰n cu¶c. Sau phút m¥c niŒm, các chuông nhà th© Ç° liên hÒi trên kh¡p thû Çô MiŠn Nam ViŒt Nam . Cùng m¶t lúc Çó có ti‰ng v†ng xa xæm cûa s¿ bi‹u l¶ Òn ào nÀy, các thành phÓ l§n cûa Hoa Kÿ cÛng Çã sÓng trong nh»ng  phát súng mØng ròn rã, và theo m¶t bän tin cûa thông tÃn xã Tass thì Hà N¶i mØng rª treo c© trong m¶t bÀu không khí hoan låc.   Và T°ng ThÓng Nixon trong m¶t thông ÇiŒp gªi cho quÓc dân Çã mª ÇÀu b¢ng nh»ng ch» nói lên dÜ luÆn chung cûa tÃt cä m†i ngÜ©i có thiŒn chí : M¶t k› nguyên hòa bình m§i Çang b¡t ÇÀu cho nhân loåi "

       M¶t ngÜ©i th® rØng bܧc ljn gÀn chi‰c máy truyŠn thanh, Ç¥t trên m¶t cái kŒ, vØa ÇÜa tay v¥n t¡t chi‰c máy vØa lÀm bÀm khó chÎu : " Ông Nixon c٠ljn Çây rÒi h£n nói !, Con ÇÜ©ng tØ Sài Gòn lên Çây Çã bÎ c¡t ÇÙt gÀn ba chøc cây sÓ, và có trên mÜ©i xe vÆn täi Çã bÎ giÆt mìn. " 

 

    Tôi phäi ch© 48 ti‰ng ÇÒng hÒ m§i vŠ ljn ÇÜ®c thû Çô MiŠn Nam. QuÓc l¶ Çã ÇÜ®c mª låi sau nhiŠu trÆn Çánh nhau ác liŒt, d†c theo ÇÜ©ng còn räi rác tº thi và xác xe cháy mà xe ûi Çang d†n dËp.

 

Ÿ Sài Gòn hàng træm phø n» trÀm l¥ng và nghiêm trang tay bÜng lÍ vÆt nhÜ m¶t Çám rܧc Çi vào chùa Vïnh Nghiêm ÇÀy hoa và c© xí ª ngay trung tâm thành phÓ. Trong nhà th© Chánh Tòa tÜ©ng gåch ÇÕ th£m, hàng ngàn tín ÇÒ công giáo chen chúc nhau quÿ d¿ thánh lÍ l§n.

Các PhÆt tº và tín ÇÒ Công giáo theo l©i kêu g†i cûa các SÜ và các Cha sª cûa mình, Çã t° chÙc m¶t ngày cÀu nguyŒn cho hòa bình, mà theo bän væn cûa l©i kêu g†i là m¶t "nŠn hòa bình không phäi cûa Nga Sô Vi‰t, cÛng không phäi cûa Trung C¶ng hay cûa Hoa Kÿ mà là m¶t nŠn hòa bình cûa ViŒt Nam. m¶t nŠn hòa bình  cho nh»ng  ngÜ©i t¿ do, công b¢ng và trong tình anh em, hòa giäi gi»a dân t¶c v§i nhau, vØa tìm låi ÇÜ®c trên ÇÃt nܧc cûa minh "    

    

Trܧc thŠm næm m§i (âm lÎch), m¶t næm Sºu thuÆn l®i, Çó là m¶t l©i chúc tÓt ÇËp nhÃt.... NhÜng than ôi, nh»ng l©i chúc tøng luôn luôn không bao gi© ÇÜ®c thÕa mãn. Các trÆn Çánh xäy ra gÀn nhÜ kh¡p m†I nÖi. Tåi Tây Ninh, thánh ÇÎa cûa Çåo Cao ñài, sau 30 gi© tÃn kích,m¶t trung Çoàn quân B¡c ViŒt  Çã rút lui Ç‹ låi 300 xác ch‰t ª vùng ngoåi ô cûa thÎ xã. Tåi Sa Huÿnh, m¶t häi cäng Çánh cá nhÕ dܧi chân dãy TrÜ©ng SÖn, có s¿ Çøng Ƕ ác liŒt cûa hai sÜ Çoàn  MiŠn Nam ViŒt Nam; tåi ñÒng b¢ng sông Cºu Long, ª ven ñÒng Tháp MÜ©i và ª rØng U minh; trên Cao Nguyên Trung PhÀn, chung quanh ÇÒn Ben Het cûa BiŒt Ƕng quân ;

Ba træm ba mÜÖi bÓn (334) trÆn tÃn công cûa c¶ng sän vào lãnh th° cûa MiŠn Nam ViŒt Nam   ÇÜ®c ghi  nhÆn ngay trong 2 ngày sau khi HiŒp ñÎnh NgØng B¡n Paris 1973 ÇÜ®c chính thÙc công bÓ....

NŠn hòa bình ª ViŒt Nam vÅn chÌ còn là m¶t äo v†ng !    

 

(xem ti‰p ChÜÖng Hai)

---