ChÜÖng XVI

chÜÖng XVI

cài hoa trên vành tai

QuÓc H¶i Hoa Kÿ b¡t ÇÀu h†p låi tØ ngày 7 tháng 4.

Ÿ quÓc gia Hoa Kÿ, nhÃt là ª các khu v¿c bÀu cº cûa h†, các nghÎ sï và dân bi‹u Çã nhÆn thÃy là cº tri cûa h† không nhÆn ÇÎnh ÇÜ®c vÎ trí cûa ViŒt Nam C¶ng Hòa (MiŠn Nam ViŒt Nam ). RÃt hi‰m công dân MÏ cäm thÃy bÎ xúc Ç¶ng khi xem các tÃm änh ª m¥t trÆn Xuân L¶c, cho thÃy binh sï MiŠn Nam ViŒt Nam Çang ª các vÎ trí phòng thû ÇÜ®c t° chÙc rÃt chu Çáo, ho¥c khi h† phÃt lên nh»ng lá c© c¶ng sän màu ÇÕ tÎch thu ÇÜ®c cûa quân Ç¶i B¡c ViŒt . M¶t s¿ thæm dò cûa Louis Harris Çã Ço ÇÜ®c cäm tÜªng cûa nh»ng ngÜ©i Ç¡c cº. Trong ba ngÜ©i Çã có Ç‰n 2 ngÜ©i chÓng låi viŒn tr® quân s¿ cho Cam BÓt và MiŠn Nam ViŒt Nam, dù nh© Çó mà có th‹ "tránh ÇÜ®c" m¶t s¿ t¡m máu cho dân chúng ª hai quÓc gia Çó.

Các ban và các ti‹u ban trong QuÓc H¶i cho chuy‹n Ç¶ng b¶ máy dân chû cûa h†, tuy chính xác nhÜng quá n¥ng nŠ . Các nghÎ sï và dân bi‹u ÇÜ®c cho bi‰t tin tÙc tØng gi© m¶t vŠ nh»ng s¿ bÃt ÇÒng n¶i b¶ ngay trong Chánh Phû Hoa Kÿ. Nhà Tr¡ng và B¶ Ngoåi Giao Hoa Kÿ ít nhÃt Çã chánh thÙc hóa ÇÜ©ng lÓi ngoåi giao cûa h†: MiŠn Nam ViŒt Nam có th‹ së ÇÜ®c cÙu. Ÿ NgÛ Giác ñài thì m¶t cách không chánh thÙc ngÜ©i ta cho bi‰t là không còn m¶t hy v†ng nào n»a. Tuy nhiên theo lÓi trình bày công khai thì ông James Schlesinger vÅn trung thành bäo vŒ chû trÜÖng cûa T°ng ThÓng Ford. Ông T°ng trÜªng QuÓc Phòng không Çi Ç‰n mÙc Çoan ch¡c là m¶t viŒn tr® quân s¿ b° túc có th‹ së cÙu ÇÜ®c quân Ç¶i MiŠn Nam ViŒt Nam . Ông tuyên bÓ là niŠm tin cûa th‰ gi§i ÇÓi v§i Hoa Kÿ Çang bÎ thº thách:

"Chúng ta không th‹ là m¶t quÓc gia có th‹ buông bÕ bån bè, phän b¶i ÇÒng minh cûa mình, hay nuÓt bÕ l©i hÙa cûa mình ÇÜ®c ."

Ÿ Hoa Thånh ñÓn càng ngày ngÜ©i ta càng nói t§i nh»ng mÆt Ü§c mà ông Nixon Çã cam k‰t v§i VNCH. Còn hÖn th‰ n»a: có phäi ngÜ©i ta cÛng Çã có nh»ng bäo Çäm hay cam k‰t "b¢ng miŒng" ? NghÎ sï Henry Jackson bu¶c Henry Kissinger phäi ra trÜ§c QuÓc H¶i Ç‹ nói rõ vŠ nh»ng bäo Çäm do ông ta Çã "cam k‰t mà không báo trÜ§c cho QuÓc H¶i ". V§i phong cách "ta Çây" cûa m¶t nghÎ sï bÎ læng nhøc, ông t¿ nhÛ là phäi m« ngay m¶t cu¶c ÇiŠu tra. CÛng nhÜ các ÇÒng viŒn, ông muÓn làm sáng tÕ vŠ nh»ng cam k‰t cûa Hoa Kÿ . ThÆt ra ông cÛng muÓn làm giäm uy th‰ cûa T°ng ThÓng Ford khi ông håch hÕi Kissinger. H† Çã ÇÜ®c thÃm nhuÀn Ç¥c tính luôn luôn dÎ Ùng vŠ m†i hành Ç¶ng "Çi Çêm" tØ th©i T°ng ThÓng Wilson, m¶t ngÜ©i Çã ca tøng giá trÎ cûa nh»ng "thÕa thuÆn công khai ÇÜ®c th¿c hiŒn công khai", nên các nhà lÆp pháp không s¤n sàng Ç‹ nghe nh»ng trình bày cûa các Çåi diŒn Hành Pháp m¶t cách thuÆn l®i l¡m. HÆu quä cûa s¿ kiŒn "nghe lén" (Watergate) chÜa tan bi‰n h‰t. HÖn bao gi© h‰t, T°ng ThÓng và Chánh Phû cûa ông vÅn bÎ cáo bu¶c là "có t¶i" trÜ§c khi h† chÙng minh ÇÜ®c s¿ vô t¶i cûa h†.

Trong các phiên h†p công khai hay h†p kín, các nghÎ sï và dân bi‹u håch hÕi các nhân viên cûa B¶ Ngoåi Giao, cûa B¶ QuÓc Phòng, cûa Trung ÐÖng Tình Báo hay cûa tÃt cä các cÖ quan khác cûa Chánh Phû gªi t§i. Th£ng thØng Ç‰n gÀn nhÜ tàn båo, phiên h†p cûa các ti‹u ban thÜ©ng giÓng nhÜ các cu¶c ÇiŠu tra ; bên trong các phòng vuông b¢ng Çá hoa hay cÄm thåch oai nghiêm thÜ©ng diÍn ra nh»ng cu¶c ÇÃu trí gi»a các Çåi bi‹u cûa Hành Pháp và nh»ng ngÜ©i cûa LÆp Pháp . Các công chÙc ra ÇiŠu trÀn ª Çây thÜ©ng khó dÃu ÇÜ®c s¿ hoài nghi cûa h†.

Daniel Parker, trÜªng cÖ quan phát tri‹n quÓc t‰ Çã tuyên bÓ v§i các thành viên cûa Ti‹u Ban QuÓc T‰ cûa Hå ViŒn r¢ng:

-" Tôi không th‹ nói v§i các ông là sÓ phÆn cûa MiŠn Nam ViŒt Nam së ra sao trong nh»ng tháng s¡p t§i, nhÜng tôi có` th‹ nói sÓ phÆn cûa dân chúng cûa h† së ra sao.... n‰u chúng ta không chÃp thuÆn cho h† nh»ng phÜÖng tiŒn cÀn thi‰t."

Các ti‹u ban phân biŒt rõ ràng s¿ giúp Ç« quân s¿ mà h† càng ngày càng chÓng ÇÓi, v§i s¿ giúp Ç« nhân Çåo. NghÎ sï Hubert Humphrey, c¿u Phó T°ng ThÓng và c¿u Ùng cº viên T°ng ThÓng cûa Çäng Dân Chû, Çã nói trong hành lang r¢ng :

- "TÃt cä m†i ngÜ©i ÇŠu Çi dåo chÖi v§i cành hoa cài trên vành tai, và nói r¢ng m†i viŒc rÒi së qua Çi. ChuyŒn nÀy së không qua Çi m¶t cách tÓt ÇËp Çâu. ñó là m¶t thäm h†a . Tôi là ngÜ©i không s¤n sàng cho thêm "m¶t xu" nào n»a, cho nh»ng ngÜ©i không muÓn ÇÙng trª lên và chi‰n ÇÃu cho s¿ sÓng còn cûa mình."

T°ng ThÓng Ford ngÕ l©i v§i các nghÎ sï và dân bi‹u Çang h†p m¥t trong m¶t bÀu không khí trang tr†ng. Có nhiŠu thành viên trong QuÓc H¶i, vì m¶t niŠm tin cho sÓ Çông cº tri cûa h†, và cÛng nhÜ có m¶t sÓ dân cº không s® mÃt lòng cº tri cûa mình , Çã cho các tùy viên trong QuÓc H¶i và các Çåi bi‹u Ç¥c biŒt cûa Chánh Phû bi‰t , khi ÇÜ®c dò hÕi, là h† së s¤n sàng bÕ phi‰u thuÆn cho viŒn tr® nhân Çåo, và dï nhiên cä ngân khoän cÀn thi‰t Ç‹ ti‰n hành m¶t cu¶c di tän, nhÜng vŠ viŒn tr® cho cu¶c chi‰n thì không có m¶t Çô la nào thêm n»a.. Do Çó ông Ford phäi bÖi ngÜ®c dòng nÜ§c....

HÖn m¶t nºa cûa bài diÍn væn ÇÜ®c ông dành Ç‹ nh¡c t§i ñông DÜÖng.. VŠ Cam BÓt, T°ng ThÓng Ford nh¡c låi là trÜ§c Çây 3 tháng ông Çã có xin m¶t ngân khoän viŒn tr® b° túc. NhÜng ngay chiŠu nay "có th‹ là Çã quá mu¶n rÒi". Do Çó ông s¡p sºa cho Çóng cºa tòa Çåi sÙ cûa ông ª Phnom Penh. ñÓi v§i ông, coi nhÜ Cam BÓt Çã mÃt rÒi, nhÜng ViŒt Nam thì không . VŠ ViŒt Nam , ông nh¡c låi nh»ng luÆn cÙ cûa Chánh Phû cûa ông (m¶t sÓ các vÎ dân cº cho là ông nhai låi): HiŒp ñÎnh Ba Lê có ÇÙng v»ng ÇÜ®c là do Hoa Kÿ Çã tr® l¿c cho Sài Gòn. Nh»ng s¿ tØ chÓi cûa QuÓc H¶i không bÕ phi‰u cho nh»ng ngân khoän viŒn tr® là së khuy‰n khích Hà N¶i tæng thêm n‡ l¿c tÃn công cûa h†.

Các vÎ dân cº không bao gi© chÃp nhÆn luÆn ÇiŒu gán trách nhiŒm cho h† vŠ s¿ tan v« cûa MiŠn Nam ViŒt Nam .

T°ng ThÓng Ford d¿ Çoán nhiŠu giäi pháp.

Có hai giäi pháp tích c¿c : Ho¥c không làm gì h‰t, ho¥c phäi tuyên chi‰n Ç‹ thi hành HiŒp ñÎnh Ba Lê.

Có hai giäi pháp gÀn nhÜ trung dung: Ho¥c chÃp thuÆn m¶t ngân khoän 300 triŒu mÏ kim viŒn tr® quân s¿ nhÜ Çã xin tØ trÜ§c, ho¥c tæng ngân khoän viŒn tr® quân s¿ và kinh t‰

T°ng ThÓng Ford thì khuy‰n cáo nên dùng giäi pháp thÙ hai nÀy.

TrÜ©ng h®p tÓt nhÃt, giäi pháp nÀy së giúp cho MiŠn Nam ViŒt Nam °n ÇÎnh ÇÜ®c tình hình quân s¿ và Çåt ÇÜ®c m¶t dàn x‰p chánh trÎ. TrÜ©ng h®p xÃu nhÃt cÛng có th‹ giúp di tän ÇÜ®c 6000 ngÜ©i MÏ Çang còn tåi ch‡ và m¶t sÓ ngÜ©i ViŒt Nam nào Çó;

ñ†c bài diÍn væn m¶t cách ÇÖn ÇiŒu, d¿a trên phúc trình cûa tÜ§ng Weyand, T°ng ThÓng Ford xin QuÓc H¶i ngân khoän viŒn tr® quân s¿ 722 triŒu và 250 triŒu Ç‹ giùp Ç« cho nh»ng ngÜ©i di cÜ. T°ng ThÓng yêu cÀu LÜ«ng viŒn QuÓc H¶i chÃp thuÆn các ngân khoän nÀy và bÕ phi‰u trÜ§c ngày 19 tháng 4.

T°ng ThÓng Ford cÛng nêu lên m¶t bài toán phÙc tåp: Çâu là quyŠn hån cûa m¶t T°ng ThÓng vŠ viŒc xº døng quân Ç¶i Ç‹ di tän ngÜ©i MÏ ª ViŒt Nam "n‰u thÃy Çó là chuyŒn cÀn thi‰t" . Ông Ford phäi thû th‰ khi ông nghï t§i hi‰n ch‰ ÇÜ®c thay Ç°i dÜ§i trào ông Nixon nh¢m hån ch‰ quyŠn hån cûa T°ng ThÓng . Ông hy v†ng là ngÜ©i ta së cho phép ông ÇÜ®c gªi quân MÏ Ç‹ "bäo vŒ và h¶ tÓng" các công dân Hoa Kÿ , ông không muÓn trong trÜ©ng h®p nào Çó ông låi bÎ cáo bu¶c là Çã gây chi‰n tranh trª låi. Theo Hi‰n Pháp thì QuÓc H¶i "có quyŠn ... tuyên chi‰n" . Không có m¶t T°ng ThÓng nào tØ ông Kennedy, ông Johnson Ç‰n ông Nixon ÇŠu không có kêu g†i các nhà LÆp Pháp làm Çúng theo Hi‰n Pháp, m¶t ÇiŠu sai trái trÀm tr†ng vŠ tâm lš. ThÆt tình thì QuÓc H¶i Hoa Kÿ chÜa bao gi© tuyên chi‰n tØ Th‰ chi‰n Hai. ñiŠu Çó không ngæn cän các T°ng ThÓng gªi quân Ç¶i MÏ qua Hy Låp và ñåi Hàn, (dÜ§i danh nghïa cûa Liên HiŒp QuÓc), qua C¶ng Hòa ñô mi ni ca, và qua Li bæng. Trong m¶t sÓ trÜ©ng h®p, ngÜ©i ta có th‹ cho Çó là nh»ng cu¶c hành quân Cänh Sát Çåi qui mô. NhÃt là tØ sau 1965, các nghÎ sï và dân bi‹u Hoa Kÿ m¥c nhiên cho T°ng ThÓng quyŠn ÇÜ®c ti‰n hành chi‰n tranh mà không cÀn tuyên chi‰n. Và cÙ m‡i næm các nhà LÆp Pháp låi ti‰p tøc bÕ phi‰u cho ngân khoän cÀn thi‰t.

Cung cách Çó Çã qua rÒi. Vào tháng 7 næm 1973, QuÓc H¶i Çã bÕ phi‰u cho m¶t LuÆt nh¢m xóa h‰t các ngân khoän cho "tÃt cä các hoåt Ç¶ng tác chi‰n" ª ñông DÜÖng. M¥c dÀu T°ng ThÓng Nixon Çã phû quy‰t, nhÜng ti‰p theo Çó vào tháng 11, QuÓc H¶i Çã chÃp thuÆn m¶t Quy‰t NghÎ vŠ QuyŠn Hån Chi‰n Tranh, quy‰t nghÎ nÀy Çã trª thành LuÆt (vŠ QuyŠn Hån Chi‰n Tranh). Theo LuÆt nÀy, ngÜ©i ta Çã thÃy là m‡i lÀn T°ng ThÓng xº døng quân Ç¶i Hoa Kÿ ª ngoåi quÓc là ông phäi phúc trình.. LuÆt nÀy không d¿ trù trÜ©ng h®p nào có dång nhÜ di tän tØ MiŠn Nam ViŒt Nam . VÆy T°ng ThÓng së lÃy "quyŠn" nào Ç‹ ÇÜa quân l¿c Hoa Kÿ vào vùng chi‰n s¿ hay vào nh»ng vùng mà tình hình th¿c t‰ cho thÃy rõ ràng là mình së có th‹ bÎ lôi kéo vào chi‰n s¿. Quy‰t nghÎ và LuÆt vŠ QuyŠn Hån Chi‰n Tranh không phäi væn kiŒn quá sáng tÕ vŠ m¥t pháp lš. Ông Ford muÓn làm sáng tÕ m¶t vài Çi‹m - Ç‹ t¿ bäo vŒ cho mình.

M¶t bài toán khác : B¶ LuÆt không d¿ trù di tän ngÜ©i ViŒt Nam vì h† không phäi là công dân Hoa Kÿ . Các nhà LÆp Pháp chÃp thuÆn giúp Ç« ngÜ©i MÏ Çang g¥p khó khæn , ÇiŠu Çó rÃt Çúng, nhÜng còn ngÜ©i ViŒt Nam thì sao? Và bao nhiêu ngÜ©i ?

ñ‹ chÃm dÙt chuyŒn cam k‰t mÆt cûa ông Nixon, ông T°ng ThÓng Ford Çã có m¶t bu°i h†p v§i các lãnh tø Ça sÓ cûa QuÓc H¶i ª Nhà Tr¡ng vào ngày 11 tháng 4. Trên cæn bän thì T°ng ThÓng Ford tuyên bÓ là "nh»ng trao Ç°i riêng tÜ gi»a ông Nixon và ông ThiŒu không khác nh»ng gì mà ngÜ©i ta Çã nói lên m¶t cách công khai". ñúng là m¶t ÇŠ tài rÃt tÓt cho luÆn án ti‰n sï, câu hÕi hoàn toàn ÇÜ®c gi» nguyên: " s¿ cam k‰t riêng cûa m¶t ông c¿u T°ng ThÓng có b¡t bu¶c ông T°ng ThÓng ÇÜÖng nhiŒm phäi cam k‰t hay không ? và nhÃt là QuÓc H¶i ? T°ng ThÓng và QuÓc H¶i thÃy không có thì gi© cho quš vÎ làm luÆn án n»a !

T°ng ThÓng Ford ra lŒnh cho Çåi sÙ MÏ John Dean ª Phnom Penh Çóng cºa tòa Çåi sÙ ª Çó.

Ngày 12 tháng 4 hÒi 7 gi© 45, có ba Ç®t tr¿c thæng cÃt cánh tØ hàng không mÅu håm Okinawa ª vÎnh Thái Lan. M¶t sÓ khác Çi tØ mÅu håm Hancock. TÃt cä Thûy Quân Løc Chi‰n MÏ ÇŠu ÇÜ®c trang bÎ súng M.16 và súng phóng l¿u. ñÜ®c chuÄn bÎ tØ tháng 2, cu¶c hành quân "¹ bay Çi" (Eagle Pull) b¡t ÇÀu. Ông John Dean, m¶t nhà ngoåi giao lão luyŒn, ngÜ©i Çã theo sát m†i s¿ kiŒn cûa ñông DÜÖng ª Ba Lê và ª Vån TÜ®ng trÜ§c khi ÇÜ®c chÌ ÇÎnh vào chÙc vø ñåi SÙ ª Phnom Penh, Çã thông báo cho nh»ng nhân vÆt có trách nhiŒm chánh trÎ và quân s¿ cûa Cam BÓt: Nh»ng ai muÓn nhân cÖ h¶i nÀy Ç‹ ÇÜ®c di tän thì së ÇÜ®c bÓc Çi. Ông John Dean Çích thân Ç‰n tÜ dinh cûa Thû TÜ§ng Long Boret Ç‹ thông báo vÃn ÇŠ nÀy. TrØ m¶t ngÜ©i, còn tÃt cä các T°ng trÜªng và vÎ xº lš thÜ©ng vø Chû TÎch NÜ§c ÇŠu tØ chÓi không ai chÎu di tän,

Sau khi bay 160 cây sÓ trên lãnh th° Çang n¢m trong tay Kmers ñÕ, các tr¿c thæng ÇÀu tiên thu¶c nhóm Alpha Çáp xuÓng Phnom Penh , và các Thûy Quân Løc Chi‰n bÓ trí ngay chung quanh Tòa ñåi SÙ Hoa Kÿ .

Ông John Dean nhÆn ÇÜ®c m¶t bÙc thÜ cûa ông Sirik Matak, CÓ vÃn Chánh Phû , n¶i dung nhÜ sau :

- " ThÜa ông ñåi sÙ và ông bån thân m‰n,

Tôi thành thÆt rÃt cám Ön ông, vŠ bÙc thÖ và ÇŠ nghÎ cûa ông nh¢m ÇÜa chúng tôi Ç‰n nÖi T¿ Do. Than ôi, tôi không th‹ Çi m¶t cách hén nhát nhÜ th‰ ÇÜ®c .

VŠ phÀn ông và quÓc gia Hoa Kÿ hùng månh cûa ông, không có m¶t lúc nào tôi tÜªng r¢ng các ông buông bÕ m¶t dân t¶c Çang ch†n và tranh ÇÃu cho T¿ Do. Các ông Çã tØ chÓi không bäo vŒ dân t¶c chúng tôi ; chúng tôi không th‹ làm gì hÖn ÇÜ®c. Ông ra Çi, Tôi xin chúc ông và quÓc gia cûa ông tìm ÇÜ®c hånh phúc dÜ§i gÀm tr©i nÀy.

NhÜng, xin ông ghi rõ ÇiŠu nÀy, n‰u tôi có ch‰t ª Çây, ch‰t ª ngay ÇÃt nÜ§c thân yêu cûa tôi, xin hãy m¥c kŒ chúng tôi , vì chúng tôi ÇÜ®c sanh ra thì tÃt nhiên rÒi cÛng phäi có m¶t ngày nào Çó chúng tôi phäi ch‰t thôi ! NhÜng ÇiŠu Çáng ti‰c là tôi Çã có môt lÀm l‡i, Çó là tin nÖi ông và tin nÖi ngÜ©i MÏ các ông.

Xin ông ñåi sÙ và là ông bån thân cûa tôi nhÆn nÖi Çây tình cäm trung th¿c và thân thi‰t cûa tôi .

Surik Matak

Vì tò mò, không hÆn thù, ngÜ©i dân Cam BÓt ÇÙng quanh tòa Çåi sÙ nhìn cu¶c hành quân di tän Çang diÍn ti‰n rÃt tÓt ÇËp. ñåi úy Cyril Moter tham gia cu¶c hành quân nÀy v§i nhóm Thûy Quân Løc Chi‰n cûa ông. Trong hai ti‰ng ÇÒng hÒ, tr¿c thæng Çã bÓc Çi 82 ngÜ©i MÏ, 159 ngÜ©i Cam BÓt, và m¶t sÓ ngÜ©i Phi luÆt Tân, ñài Loan, Úc, Thái Lan , Pháp, Tây ban Nha, Thøy Çi‹n, Anh cát L®i, Gia nã ñåi và Ý Çåi L®i. Trong sÓ nh»ng ngÜ©i MÏ thì có các nhà ngoåi giao và m¶t sÓ nhà báo. NhÜng Sydney Schanberg cûa t© Th©i Báo Nhiêu Do và c¶ng s¿ viên cûa ông, Dith Pran, ngÜ©i Cam BÓt, thì không Çi, ch†n ª låi Phnom Penh.

ñ‰n 10 gi© 15 thì ông John Dean v§i vÈ m¥t nghiêm tr†ng, n‰u không muÓn nói là thi‹u não, ôm lá quÓc kÿ MÏ trong tay bÜ§c lên tr¿c thæng.

Vào lúc 10.gi© 41, tÃt cä các dân s¿ ÇŠu ÇÜ®c bÓc Çi h‰t.

Các quä Çån bách kích pháo rÖi chung quanh tòa Çåi sÙ trong khi m¶t y tá ngÜ©i MÏ Çang sæn sóc 2 thÜÖng binh.. TØ dÜ§i ÇÃt, Thûy Quân Løc Chi‰n gªi m¶t công ÇiŒn truyŠn tin lên chi‰c phi cÖ chÌ huy là chi‰c C.130 Çang bay lÜ®n trên không phÆn Phnom Penh. NhÜng không có m¶t chi‰c phi cÖ hay tr¿c thæng nào tìm ra vÎ trí cûa mÃy khÄu bách kích pháo cûa Khmer ñÕ. Có hÖn 12 chi‰c phi cÖ tiŠm kích Çang bay tuÀn tiÍu gi»a Phnom Penh và b© bi‹n, nhÜng h† không can thiŒp.

Ngoài khÖi häi cäng Sihanouk, håm Ç¶i Hoa Kÿ Çã dàn ra tØ hôm qua. ñó là nh»ng chi‰c Vancouver, Thomaston, Henry D. Wilson, Knox, và chi‰c Kirk. Các phi cÖ MÏ thu¶c Không L¿c Hoa Kÿ Çang Çóng trên cæn cÙ ª Thái Lan ÇŠu s¤n sàng có th‹ Ç‰n phÓi hÖp v§i các chi‰n håm nÀy Ç‹ ÇÄy lui các cu¶c tÃn công cûa Khmer ñÕ, n‰u có.

Sau vài gi© tåm nghÌ trên các chi‰n håm, nh»ng ngÜ©i di tän tØ Phnom Penh ÇÜ®c ÇÜa vŠ Thái Lan.

Cu¶c hành quân "¹ Bay ñi" Çã thÕa mãn hoàn toàn các quân nhân Hoa Kÿ . M¶t công tác ÇÜ®c chuÄn bÎ và thi hành rÃt chu Çáo. M¶t công trình ti‰p vÆn thành công vì Khmer ñÕ không có phÜÖng tiŒn Ç‹ chÓng låi. TrÜ§c h‰t có th‹ vì dân chúng ª thû Çô Cam BÓt không tìm cách ùa nhau cùng chåy loån theo các tr¿c thæng.

Tóm låi Çây cÛng có th‹ coi nhÜ m¶t cu¶c thao dÜ®t cho.... Sài Gòn , n‰u ngÜ©i ta muÓn Çi t§i Çó. Các báo chí trên toàn th‰ gi§i ÇŠu có "M¶t ÇŠ tài nhÜ nhau : NgÜ©i MÏ r©i khÕi Phnom Penh" , "VÎ Xº Lš ThÜ©ng Vø Chû TÎch di tän, chåy theo ñåi SÙ Hoa Kÿ", "Quân Ç¶i n¡m quyŠn tåi Phnom Penh", "Ñy Ban Quân s¿ ÇÜ®c thành lÆp dÜ§i quyŠn cûa tÜ§ng Sak Suttsakhom". T°ng ThÓng Giscard d'Estaing say mê danh tØ "thích h®p". Ngay tÙc kh¡c Chánh Phû Pháp nhìn nhÆn QuÓc Gia m§i, nghïa là ch‰ Ç¶ Khmer ñÕ. ViŒc nhìn nhÆn quá hÃp tÃp nÀy thÆt s¿ có "thích h®p" hay không Çây ?

Tòa ñåi sÙ Pháp ª Phnom Penh chÌ có m¶t lãnh s¿ là ông Jean Dyrac, tåm th©i ÇÜ®c nâng lên hàng Phó Lãnh S¿ : NÜ§c Pháp Çi trÜ§c xa ÇÓi v§i ch‰ Ç¶.

Ngày 17 tháng 4 hÒi 5 gi© , có m¶t sÓ Khmer ñÕ Ç‰n trÜ§c Tòa ñåi sÙ. Sau Çó, các xe thi‰t giáp cûa Chánh Phû mang c© tr¡ng chåy kh¡p thành phÓ.

Quân Khmer ñÕ giäi phóng Phnom Penh trÜ§c khi B¡c ViŒt chi‰m ÇÜ®c Sài Gòn . ñây là m¶t cu¶c chåy Çua v§i th©i gian gi»a Bån và Thù; Khmer ñÕ muÓn chÙng minh r¢ng h† có Çû khä næng ti‰n t§i m¶t mình, không cÀn có s¿ giúp Ç« cûa B¡c ViŒt.

Sau Çó Khmer ñÕ Çu°i h‰t dân chúng ra khÕi thành phÓ.

Các công ÇiŒn cûa ngÜ©i Pháp tØ Phnom Penh ÇÜ®c chuy‹n vŠ Paris qua ngä Sài Gòn và thÜ©ng bÎ gián Çoån. BÓn ngàn dân tœ nån Çang c¡m tråi trong khuôn viên tòa Çåi sÙ. Trong sÓ nÀy có nh»ng ngÜ©i ñông ñÙc và ngÜ©i Nga. Nh»ng ngÜ©i Kñ (Khmer ñÕ)

- các chuyên viên g†i h† là "KR" , hai ch» ÇÀu cûa Khmer Rouge - Çã b¡n sÆp tÜ©ng cûa tòa Çåi sÙ Liên Xô b¢ng rÓc k‰t. Hoàng thân Sirik Matak và các thành viên thu¶c gia Çình QuÓc VÜÖng Norodom Sihanouk và 3 ÇÙc cháu Çang tœ nån ª trong tòa Çåi sÙ Pháp. Ngày hôm sau, hai sï quan KR và m¶t Çoàn tùy tùng trang bÎ súng không giÆt Ç‰n tòa Çåi sÙ Pháp Çòi b¡t Hoàng Thân, nhÜng Lãnh s¿ Pháp, ông Dyrac tØ chÓi không cho h† vào , Ç‹ mua th©i gian.

- Ngày hôm sau chúng tôi së Ç‰n, viên sï quan Kñ nói nhÜ vÆy.

Ông Dyrac nh© các linh møc Francois Ponchaud và Bernard Berger tác Ç¶ng giùm tinh thÀn cho các ngÜ©i dân tœ nån. H† nâng cao tinh thÀn nh»ng ngÜ©i nÀy b¢ng cách ph° bi‰n các tin tÙc: liên låc v§i Sài Gòn vÅn ÇÜ®c duy trì cho t§i khi nào ÇiŒn bÎ c¡t m§i thôi.

Lúc 11 gi©, m¶t chi‰c phi cÖ Hoa Kÿ lÜ®n trên tòa Çåi sÙ Pháp. Có hai nhà báo ngÜ©i MÏ dùng máy truyŠn tin cÀm tay liên låc v§i phi cÖ và yêu cÀu ÇÜ®c bÓc Çi b¢ng tr¿c thæng. NgÜ©i ta nói là B¶ TÜ LŒnh Hoa Kÿ ª Thái Lan và cä NgÛ Giác ñài bên Hoa Thånh ñÓn së nghiên cÙu vÃn ÇŠ nÀy. Cu¶c hành quân di tän ÇÜ®c yêu cÀu nÀy có th‹ së ÇÜa t§i m¶t cu¶c tàn sát h‰t tÃt cä ngÜ©i tœ nån ngay ª tòa Çåi sÙ ª Çây.

Ngày 19 tháng 4, hoàng thân Sirik Matak và nh»ng ngÜ©i Cam BÓt khác quy‰t ÇÎnh ra hàng. Nh»ng ngÜ©i cûa Kñ v§i m¶t chi‰c xe Jeep và 2 xe vÆn täi Ç‰n trÜ§c tòa Çåi sÙ. Hoàng thân Matak còn ÇÜ®c nhìn thÃy ª cách Phnom Penh chØng 20 cây sÓ, sau Çó thì không còn ai thÃy ÇÜ®c ông ta Çâu n»a.

CÖn hÃp hÓi cûa quÓc gia Cam BÓt trong tay b†n Khmer ñÕ Çang b¡t ÇÀu...

T°ng ThÓngThiŒu nói chuyŒn v§i ông Hoàng ÇÙc Nhã vŠ s¿ thÃt thû cûa Phnom Penh. Nhã xác nhÆn:

- " M†i viŒc rÒi cÛng së Ç‰n v§i Sài Gòn nhÜ vÆy,.

- "Anh tin nhÜ vÆy sao ?

- " Vâng, n‰u c¶ng sän B¡c ViŒt ÇÜa h‰t l¿c lÜ®ng cûa h† Ç‹ tÃn công chúng ta .

- " Tôi không tin nhÜ th‰, và tôi không bao gi© tin nhÜ th‰. Có quá nhiŠu viŒc liên quan Ç‰n vÃn ÇŠ nÀy, ông ThiŒu nhÃn månh.

T°ng ThÓngThiŒu vÅn còn tin ch¡c là ông së làm cho ngÜ©i MÏ phäi nhäy vào.

Ông Hoàng ÇÙc Nhã t¿ nguyŒn së Çi Tân gia Ba. Ông rÃt phøc Thû TÜ§ng Lš quang DiŒu, m¶t nhân vÆt dân chû xã h¶i rÃt có quyŠn th‰ Çang lãnh Çåo m¶t ÇÃt nÜ§c trên hòn Çäo nhÕ bé nÀy . Ông ta Çã cho dân chúng Tân gia Ba nh»ng gì mà ngÜ©i c¶ng sän luôn luôn chÌ có hÙa suông mà không bao gi© có, nhÜ viŒc làm, h†c vÃn, và nhà ª. PhÜÖng thÙc dân chû rÃt månh më ª Çây Çã làm cho Nhã say mê. CÛng vì vÆy mà khi có m¶t nhà báo Anh cho ông bi‰t là ông Lš quang DiŒu mong Ü§c muÓn g¥p ông, thì ông tÕ ra rÃt b¢ng lòng. Ông Nhã Çáp phi cÖ Ç‰n Tân gia Ba và ª tr† tåi Raffles, m¶t khách sån cÛ nhÜng rÃt n°i ti‰ng và rÃt ÇËp. Sau Çó ông Çi dùng cÖm tÓi ª nhà hàng Newton Circus. Tân gia Ba là m¶t thành phÓ rÃt væn minh, có væn hóa, såch së, ÇÜ®c ki‹m soát rÃt ch¥t chë do m¶t l¿c lÜ®ng gìn gi» trÆt t¿ vô hình nhÜng h»u hiŒu.

M¶t thanh tra Cänh Sát m¥c thÜ©ng phøc Ç‰n gÀn Nhã :

- Ông là ông Nhã ?

- Phäi

- Ngài Thû tÜ§ng muÓn g¥p ông. Ngay bây gi©.

Ông Nhã rÃt thích lŠ lÓi mà ngÜ©i ta Çã nhanh chóng nhÆn ra ông ngay ª Çây.

ñ‰n nÖi, ngoài Thû TÜ§ng ông còn thÃy có ông T°ng trÜªng Ngoåi Giao và m¶t vÎ CÓ vÃn chánh trÎ . M†i ngÜ©i ÇŠu dùng Anh væn Ç‹ Çàm thoåi. Nhã ÇÜ®c bi‰t qua vŠ m¶t chuy‰n du hành cûa Phó T°ng ThÓng Hoa Kÿ, ông Nelson Rockefeller. NhÖn dÎp sang d¿ tang lÍ cûa ôngTÜ«ng gi§i Thåch vØa tØ trÀn hôm ngày 5 tháng 4, ông Rockefeller Çi m¶t vòng thæm vùng ñông Nam Á Châu. Ông Çã tích lÛy ÇÜ®c m¶t sÓ chuyŒn phi‰m. Khi ngÜ©i ta nói v§i ông vŠ tình hình ª ViŒt Nam, ông trä l©i d¿a theo các cu¶c bÀu cº T°ng ThÓng MÏ vào næm 1976:

- "N‰u hai hay ba ngàn ngÜ©i MÏ ch‰t hay bÎ b¡t làm tù binh, thì së có nhiŠu bài toán ÇÜ®c Ç¥t ra".

N‰u ngÜ©i ta nh¡c låi câu hÕi cûa Çäo Chypre, thì ông së ÇŠ nghÎ v§i nh»ng ngÜ©i Hy Låp là h† phäi rÃt b¢ng lòng vŠ cu¶c xæm læng cûa Th° nhï Kÿ, vì nó giúp khôi phøc låi ÇÜ®c nŠn Dân Chû ª Hy Låp:

- " N‰u tôi là ngÜ©i Hy Låp, tôi së quÿ xuÓng Ç‹ cÀu nguyŒn - tôi không bi‰t ngÜ©i Hy Låp së cÀu nguyŒn v§i ai? v§i nh»ng vÎ Thánh nào trong trÜ©ng h®p nÀy....".

Không bi‰t T°ng ThÓng Ford thÜ©ng hay có š ÇÎnh xº døng ông Phó cûa ông trong lãnh v¿c ngoåi giao loåi nÀy hay không ? "ñiŠu nÀy ch¡c phäi tùy thu¶c xem ngÜ©i nào ch‰t,"

ñi th£ng vào ÇŠ , Thû TÜ§ng Lš quang DiŒu nói v§i ông Nhã :

- "Chúng ta không nên Ç‹ mÃt thì gi©., Tôi Çã yêu cÀu ông Ç‰n Çây vì Çã gÀn t§i gi© chung cu¶c rÒi. (ª ViŒt Nam ). Ông Rockefeller Çã hÕi tôi, nhÜ Çã hÕi các vÎ lãnh Çåo khác ª Á Châu, là liŒu chúng tôi có chÃp thuÆn m¶t cu¶c hành quân Ç‹ loåi bÕ ông T°ng ThÓng ThiŒu hay không ? (nguyên tác:opération)

Nhìn thoáng qua theo š ki‰n cûa ông Rockefeller - cûa ông ta? hay cûa ông Ford? ch¡c ch¡n không phäi cûa B¶ Ngoåi giao hay cûa Trung ÐÖng Tình Báo CIA - thì së phäi d¿ng lên m¶t nhóm Çäo chánh ª Sài Gòn. Tham gia vào Çó së có th‹ là c¿u Thû tÜ§ng Khiêm, tÜ§ng Viên T°ng Tham mÜu trÜªng, hay tÜ§ng Không quân NguyÍn cao Kÿ . Sau Çó ngÜ©i ta së thành lÆp m¶t Chánh Phû Liên HiŒp do nhóm nÀy tÃn phong . Ông Lš quang DiŒu không bàn cãi vŠ khía cånh h»u lš hay hoang ÇÜ©ng cûa k‰ hoåch nÀy, m¶t k‰ hoåch mà chÌ có riêng ông Rockefeller là ngÜ©i phäi chÎu trách nhiŒm mà thôi.

Ông Lš quang DiŒu nói v§i ông Nhã :

- " Ông hãy báo cho ông anh cûa ông bi‰t Çi. Còn ông thì nên ª låi Çây, ÇØng có trª låi Sài Gòn . Tôi së lo ÇÜa gia Çình ông ra khÕi ViŒt Nam . Ông bi‰t không ? ngÜ©i MÏ Çã ch†n nÖi cÜ trú cho ông ThiŒu rÒi Çó ".

Không cÀn nghï là có th‹ bÎ nghe lén hay không , ông Nhã liŠn g†i ÇiŒn thoåi ngay vŠ cho T°ng ThÓngThiŒu. TÃt cä tin tÙc nhÆn ÇÜ®c ÇŠu y nhÜ th‰ .Qua bån bè cûa ông, qua các sï quan cÃp tá trÈ, Nhã bi‰t ÇÜ®c s¿ tÙc giÆn trong QLVNCH (Quân L¿c ViŒt Nam C¶ng Hòa) trên cÃp cao. Ông khuyên T°ng ThÓngThiŒu nên tØ chÙc.

- Anh ÇØng ch© ngÜ©i ta lÆt Ç° anh, hay ngÜ©i ta tÓng c° anh Çi. Hãy Çi trÜ§c m¶t bÜ§c Çi, càng nhanh càng tÓt.

NhÜng rÒi Hoàng ÇÙc Nhã cÛng vŠ låi Sài Gòn qua ngä BangKok. Ông ÇiŒn thoåi vŠ Dinh ñ¶c LÆp. M¶t tùy viên xin ông g†i låi sau:

- " T°ng ThÓng Çang làm viŒc , ông Çang thäo m¶t bài diÍn væn, nghe hình nhÜ m¶t bài diÍn væn Ç¶c Çáo l¡m.".

Ông Kissinger hÕi ông Çåi sÙ Martin : Có th‹ dùng häi cäng VÛng Tàu cho m¶t cu¶c di tän qui mô ÇÜ®c không ? Công ÇiŒn cûa T°ng trÜªng ngoåi giao vi‰t :

- "Trong chìu hÜ§ng Çó có th‹ tránh ÇÜ®c s¿ h‡n loån, phäi phÓi h®p ch¥t chë v§i ông ThiŒu. "

Ông Kissinger tÕ ra lo l¡ng cho sÓ phÆn cûa nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam Çã c¶ng tác v§i ngÜ©i MÏ:

- "Chúng tôi muÓn bi‰t xem liŒu ông ThiŒu có s£n sàng Ç‹ cho m¶t sÓ ngÜ©i cûa h† ra Çi bây gi© hay không ?"

Ông Martin b¡t ÇÀu chÎu nghe theo š ki‰n vŠ m¶t giäi pháp thÜÖng thuy‰t. Ông Çã tØng luôn luôn bênh v¿c T°ng ThÓngThiŒu, nhÜng bây gi© thì ông nghï là ông nÀy phäi ra Çi. GÀn Çây có nh»ng tin ÇÒn do ngÜ©i MÏ gán cho tòa Çåi sÙ Pháp, cho r¢ng B¡c ViŒt së liŒng bom xuÓng Sài Gòn n‰u ông ThiŒu không chÎu ra Çi ngay tØ bây gi©.

Tåi Hoa Thånh ñÓn , ông Kissinger låi lên ti‰ng. Ông ÇiŠu trÀn trÜ§c m¶t ti‹u ban ª ThÜ®ng ViŒn . Ông nói nhÜ m¶t chi‰n lÜ®c gia loåi Clausewitz:

- " Cu¶c tÃn công cûa B¡c ViŒt và phän Ùng cûa MiŠn Nam ViŒt Nam không phäi ngÅu nhiên mà xäy ra. HÖn n»a s¿ may m¡n luôn luôn là m¶t y‰u tÓ trong chi‰n tranh,

Ông ôn låi nh»ng bi‰n cÓ trong 3 tháng sau cùng. Ông chÃp nhÆn là MiŠn Nam ViŒt Nam cÛng không có thi hành Çúng Ç¡n tÃt cä các ÇiŠu khoän cûa HiŒp ñÎnh Ba Lê. NhÜng ông nhÃn månh là theo thÓng kê thì Sài Gòn ít vi phåm hÖn nhiŠu so v§i Hà N¶i. Bây gi© thì Çã có m¶t s¿ mÃt thæng b¢ng vŠ quân s¿, có l®i cho B¡c ViŒt nhiŠu hÖn . Sài Gòn Çang tìm m¶t giäi pháp chánh trÎ xuyên qua nh»ng cu¶c bàn cãi v§i CPCMLTMN tåi Ba Lê:

- " Không hŠ có m¶t s¿ ti‰n b¶ nào cho m¶t giäi pháp dung hòa vŠ chánh trÎ , bªi vì Hà N¶i không bao gi© muÓn nhÜ th‰ .....

Ông Kissinger chÙng minh qua HiŒp ñÎnh Paris. Ông nh¡c låi là :

- "Cä Hoa Kÿ và VNCH không bao gi© thÃy B¡c ViŒt thi hành hoàn toàn và nghiêm chÌnh HiŒp ñÎnh Ba Lê. Vì n‰u ÇÜ®c Hà N¶i áp døng ÇÙng Ç¡n, thì các ÇiŠu khoän chính cûa HiŒp ñÎnh Çã giúp cho h† tØ bÕ giäi pháp quân s¿ tØ lâu, Ç‹ bÜ§c sang giäi pháp chánh trÎ nhÜ HiŒp ñÎnh Çã ghi rõ."

Ông Kissinger nói rõ là tÃt cä ÇŠu ÇÜ®c thi‰t lÆp trên s¿ mÃt cân b¢ng, không còn ÇÒng Ç£ng vŠ quân s¿ n»a

- " Các ÇÖn vÎ chi‰n ÇÃu cûa B¡c ViŒt quá nhiŠu so v§i MiŠn Nam , và h† låi ÇÜ®c võ trang quá hùng hÆu. Quan tr†ng hÖn n»a là h† låi l®i døng ÇÜ®c m¶t tÓc Ç¶ vŠ tâm lš chi‰n. Trong m¶t trÆn chi‰n ÇiŠu nÀy có th‹ là m¶t y‰u tÓ quy‰t ÇÎnh månh hÖn là vÛ khí n»a."

NghÎ sï Joseph Montoya hÕi ông Kissinger vŠ nh»ng lš do thÃt trÆn cûa MiŠn Nam ViŒt Nam . Kissinger dùng låi nh»ng lÆp luÆn cûa ông và cûa Chánh Phû Hoa Kÿ :

- " V§i m¶t l¿c lÜ®ng quân s¿ không cân b¢ng, vì nh»ng c¡t xén viŒn tr® cûa Hoa Kÿ , do nh»ng áp l¿c vŠ låm phát, và giá dÀu tæng cao......

Ông Kissinger khen ng®i tinh thÀn can Çäm cûa Quân L¿c VNCH, m¥c dÀu sÓ tº vong lên Ç‰n gÀn 30.000 ngÜ©i vào næm 1994 (Theo chánh quyŠn Sài Gòn thì con sÓ tº vong là 21.000 ngÜ©i .)

ñÓi v§i nh»ng cam k‰t mÆt cûa ông Nixon, nghÎ sï Montoya nêu lên bài toán vŠ nh»ng nghïa vø cûa Hoa Kÿ trên phÜÖng diŒn pháp lš và tinh thÀn Çåo ÇÙc:

- "Chúng ta phäi gánh nghïa vø tinh thÀn Çó bao nhiêu lâu n»a, giã dø nhÜ chúng ta Çã có nghïa vø Çó tØ lâu ÇÓi v§i MiŠn Nam ViŒt Nam ?

- " ThÜa nghÎ sï, thÆt rÃt khó mà Ãn ÇÎnh ÇÜ®c m¶t th©i gian nào Ç‹ chÃm dÙt l¡m. Trên th‰ gi§i nÀy Çã có tình trång Çe d†a thÜ©ng xuyên nên ngÜ©i ta không th‹ nói trÜ§c m¶t th©i gian nào g†i là chÃm dÙt nghïa vø ÇÜ®c, trØ phi kÈ xæm læng chính quy‰t ÇÎnh chÃm dÙt cu¶c xæm læng cûa h†. Chúng ta Çã có nghïa vø ª Âu Châu trong suÓt th©i gian sau khi th‰ chi‰n chÃm dÙt, m¶t nghïa vø mà chúng ta không th‹ Ãn ÇÎnh ÇÜ®c lúc nào m§i phäi chÃm dÙt. Chúng ta có m¶t nghïa vø ÇÓi v§i quÓc gia Do Thái và chúng ta cÛng không th‹ cho m¶t th©i gian nào....

- Ông có th‹ cho bi‰t m¶t nÜ§c nào khác Çã có nghïa vø tinh thÀn ÇÓi v§i MiŠn Nam ViŒt Nam hay không ?

- Có rÃt ít quÓc gia nhÜ vÆy. ChÌ có Nam Hàn, Úc Châu và Tân Tây Lan là có gªi quân Ç‰n Çó...

M¶t nghÎ sï khác thu¶c Çäng Dân Chû, ông Henry Bellmon hÕi Kissinger:

-" ñôi khi ngÜ©i ta nói vŠ ông, r¢ng ông là m¶t nhà sáng tác tài tình nhiŠu phép lå trong nghŠ ngoåi giao cûa ông. Ông Çã thi‰t lÆp ÇÜ®c nh»ng liên hŒ quá bình thÜ©ng v§i Trung QuÓc....

Ông Kissinger ng¡t l©i ông Bellmon nºa Çùa nºa thÆt:

- "Thi‰t lÆp quan hŒ bình thÜ©ng Ü ? Câu nÀy không phäi cûa tôi Çâu, nhÜng khi ngÜ©i ta dùng nó, Çôi khi tôi không có phän ÇÓi quá månh....

- Ông cÛng có làm viŒc Ç‹ Çi Ç‰n thÕa thuÆn v§i Liên Xô. Các quÓc gia Çó (Trung QuÓc và Liên Xô) Çã ti‰p t‰ cho B¡c ViŒt . Chúng tôi không bi‰t trong trÜ©ng h®p hiŒn tåi, n‰u nh»ng s¿ quan hŒ cûa chúng ta ÇÓi v§i Trung QuÓc và Liên Xô ÇÜ®c cäi thiŒn tÓt ÇËp, thì chúng ta có nên xài nó......

- Kissinger thÃy là tÃt cä chánh sách ngoåi giao ÇÜ®c Ç¥t thành vÃn ÇŠ trª låi, bèn Çáp :

- " Khi có ngÜ©i nói r¢ng h† nh© chúng ta, thì phäi t¿ hÕi xem chúng ta Çã thi‰t lÆp ÇÜ®c nh»ng gì.... Møc tiêu chính y‰u trong vÃn ÇŠ hòa hoãn v§i Liên Xô là Ç‹ giäm thi‹u nguy cÖ cûa chi‰n tranh nguyên tº và làm nhË Çi nh»ng s¿ cæng th£ng nói chung. ñây là nh»ng gì Çã xäy ra: mÙc Ç¶ cung cÃp døng cø chi‰n tranh cûa Liên Xô cho B¡c ViŒt ÇÜ®c gi» ª mÙc Ç¶ không thay Ç°i trong nh»ng næm sau cùng. Trong khi Çó, mÙc Ç¶ cung Ùng døng cø quân s¿ cûa Hoa Kÿ cho MiŠn Nam ViŒt Nam Çã giäm xuÓng Çáng k‹. Ngoài ra Liên Xô hình nhÜ không bao gi© t¿ hÕi vŠ viŒc xº døng vÛ khí viŒn tr® Çó m¶t cách quá tÌ mÌ và quá máy móc nhÜ chúng ta ".

Trong thâm tâm, Kissnger không có š ÇÎnh phäi tái d¶i bom B¡c ViŒt. NhÜng nghÎ sï Walter Huddleston, Dân Chû thÓt lên m¶t câu :

- " NgÜ©i MÏ chúng ta muÓn bi‰t là sau bao nhiêu næm các ngân khoän b° túc do Chánh Phû yêu cÀu có Çi t§i ÇÜ®c m¶t k‰t luÆn tÓt hay không ? Có hay không ? Có m¶t câu trä l©i nào cho vÃn ÇŠ nÀy không ?

- "Không có m¶t câu trä l©i nào chính xác h‰t. N‰u ít ra chÌ có m¶t.

V§i vÈ cäm Ç¶ng, nhÜ m¶t kÎch sï lành nghŠ, ông T°ng truªng ngoåi giao l£ng l¥ng Ç†c cho các nghÎ sï nghe bÙc thÜ cûa ông Sirik Matak. Các vÎ dân cº ÇŠu ngao ngán...Kissinger bèn khai thác ngay :

- " ThÜa ông Chû tÎch, thÜa quš bà, quš ông.., Ông Çåi sÙ Dean và cá nhân tôi n»a không ngÜ©i nào quên ÇÜ®c lá thÜ nÀy.Và ngay cä ngÜ©i Çã can Çäm vi‰t bÙc thÜ nÀy..cÛng vÆy. Bây gi© Çây, v§i tÜ cách là ngÜ©i Hoa Kÿ chúng ta cùng nhau phäi bi‰t hành Ç¶ng nhÜ th‰ nào Ç‹ có th‹ ch¡c ch¡n là chúng ta së không bao gi© còn nhÆn ÇÜ®c nh»ng lá thÜ nhÜ th‰ nÀy n»a.!"

Ông T°ng trÜªng ngoåi giao muÓn thº làm cao Ç‹ t¿ bào ch»a, nên chÌ nh¡c sÖ qua lš do chính y‰u Çã ÇÄy B¡c ViŒt ti‰n t§i m¶t cu¶c t°ng tÃn công toàn diŒn và cuÓi cùng.

Khªi ÇÀu thì có vø viŒc "nghe lén" (Watergate) mà chÌ m¶t mình ông Nixon là ngÜ©i lãnh trách nhiŒm.. VØa không th‹ chÃp nhÆn ÇÜ®c, vØa là ÇiŠu phi lš, s¿ nghe lén ÇÒi båi nhÕ nhoi trong nh»ng khu v¿c cûa Çäng Dân Chû Çó Çã kéo theo m¶t thû tøc mà Kissinger không th‹ d¿ Çoán ÇÜ®c trong lúc Çang hình thành nh»ng Çoån t‰ nhÎ cûa HiŒp ñÎnh Ba Lê. N‰u ông Nixon còn ngÒi ª chánh quyŠn thì không còn nghi ng© gì n»a và còn ch¡c ch¡n là ông së gªi ngay các pháo Çài bay B.52 ngay sau khi B¡c ViŒt tÃn chi‰m Ban mê Thu¶t . Khi cho lŒnh d¶i bom lên Cam BÓt hay Hà N¶i , ông Nixon Çã cho thÃy là ông không có chút lÜu tâm t§i š ki‰n cûa QuÓc H¶i cÛng nhÜ t§i dÜ luÆn dân chúng Hoa Kÿ . NghÎ quy‰t và LuÆt vŠ QuyŠn Hån Chi‰n Tranh có ngæn cän ông ta Çâu ? N‰u các phi công MÏ Çã nhÆn lŒnh cûa T°ng ThÓng , v§i tÜ cách là T°ng TÜ LŒnh Quân L¿c Hoa Kÿ , h† có tuân lŒnh hay không ? Hay là, n‰u bÃt tuân lŒnh, thì h† có nh© luÆt sÜ cûa h†, viŒn dÅn Quy‰t ñÎnh và LuÆt Çó hay không ?

Yêu cÀu ngân khoän viŒn tr® cûa T°ng ThÓng Ford Çã huy Ç¶ng Ç‰n 8 ti‹u ban ª ThÜ®ng ViŒn và Hå ViŒn. T°ng TrÜªng QuÓc Phòng Schlesinger và tÜ§ng Weyand cÛng phäi ra ÇiŠu trÀn.

Các con sÓ teo dÀn: 515 triŒu, rÒi 449, 401, 370 rÒi 350 triŒu... NgÜ©i ta tính ra là 165 triŒu viŒn tr® quân s¿ và 165 triŒu cho viŒn tr® nhân Çåo.Các thành viên cûa QuÓc H¶i nhÃt là các nghÎ sï, gÀn nhÜ muÓn ngân khoän viŒn tr® nhân Çåo và cho cu¶c hành quân di tän phäi lên Ç‰n 200 triŒu. Ông Ford vÅn chÜa chÎu và ông ta Çòi 972 triŒu cho tÃt cä . ChuyŒn ÇÓi ÇÀu gi»a Hành Pháp và LÆp Pháp ÇÜ®c công khai ÇÜa lên truyŠn hình, truyŠn thanh, và báo chí, quä thÆt là mŒt nh†c. Trong m¶t cu¶c h†p báo, T°ng ThÓng Ford thº ÇÜa ra m¶t so sánh vŠ yêu cÀu cûa mình: ông xin m¶t ngân khoän nhÕ thôi, dÜ§i m¶t t› Çô la, m¶t con sÓ có Çáng k‹ gì Çâu "so v§i 150 t› mà chúng ta Çã xài tØ trÜ§c.? "

NhÜng.. Lãnh Çåo ª Hà N¶i và Lê ÇÙc Th† ª MiŠn Nam, và trên m¥t trÆn ai cÛng bi‰t rõ h‰t tØng chi ti‰t.

ñiŠu rõ ràng là m¥c dÀu có thiŒn chí và có thiŒn cäm v§i ông Ford, hÀu h‰t các thành viên cûa QuÓc H¶i không s£n sàng chÃp thuÆn cho ông ta m¶t ngân khoän viŒn trô quân s¿ nào n»a. Dï nhiên là ông vÅn së ÇÜ®c tÃt cä ngân khoän cÀn thi‰t Ç‹ di tän các công dân Hoa Kÿ . ThÆt s¿, có bao nhiêu ngÜ©i ? - 5400 hay hÖn th‰ n»a ? NgÜ§i ta cÛng chÃp thuÆn cho T°ng ThÓng nh»ng ngân khoän chû y‰u cho viŒn tr® nhân Çåo và Ç‹ không bÕ låi cho c¶ng sän nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam Çã tØng c¶ng tác v§i Hoa Kÿ.

T°ng ThÓng Ford Çã ti‰p tÃt cä nh»ng thành viên thu¶c ti‹u ban Ngoåi giao cûa ThÜ®ng ViŒn trong suÓt 1 giª rÜ«i. Cä các vÎ dân cº thu¶c hai Çäng C¶ng Hòa và Dân Chû ÇŠu mong muÓn T°ng ThÓng hÙa là së nhanh chóng ÇÜa nh»ng ngÜ©i MÏ ra khÕi nÜ§c ViŒt Nam . NgÜ©i ViŒt Nam thì phäi ª hàng thÙ y‰u. Con sÓ ÇÜ®c ÇŠ nghÎ bÓc Çi së là bao nhiêu ? Ông Ford Çáp l©i :

- " ñåi khái phäi tính cho là tØ 175.000 Ç‰n 200.000. Chúng ta phäi có trách nhiŒm tinh thÀn, và chúng ta phäi giúp Ç« nh»ng ngÜ©i Çã tØng giúp chúng ta ."

T°ng ThÓng Ford không muÓn cung cÃp cho các nghÎ sï m¶t ngày gi© nhÙt ÇÎnh. Rút ngÜ©i MÏ ra khÕi ViŒt Nam trong lúc nÀy là së tåo ngay m¶t tình trång hoãng loån, và nhÜ th‰ së nguy hi‹m cho tánh mång cûa nh»ng ngÜ©i MÏ hiŒn Çang còn ª ViŒt Nam .

- " Chúng tôi cÀn có th©i gian, chÌ trong vòng m¶t vài ngày mà thôi.

Ÿ Hoa Thånh ñÓn , có nhiŠu ngÜ©i nói là së di tän chØng 1 triŒu ngÜ©i ViŒt Nam b¢ng cách chª h† b¢ng tàu thûy tØ cäng VÛng Tàu. NhÜ vÆy së có bao nhiêu binh sï, bao nhiêu Thûy Quân Løc Chi‰n MÏ Ç‹ bäo vŒ cu¶c hành quân Çó ? Phäi tÓn Ç‰n nhiŠu sÜ Çoàn .... Các dân cº MÏ thích con sÓ chØng 200 ngàn ngÜ©i ViŒt Nam .

NgÜ©i ta nói Ç‰n trÜ©ng h®p ông Çåi sÙ Martin. TrÜ§c khi Ç‰n g¥p T°ng ThÓng Ford, hÀu h‰t các nghÎ sï ÇŠu Çã có Ç†c m¶t t© trình cûa hai ông Richard Moose và Charles Misner, hai ngÜ©i phø tá cûa các Çåi bi‹u trong phái Çoàn tØ ViŒt Nam vŠ. Theo Çó thì ông Martin không bao gi© chÃp nhÆn tính cách không th‹ Çäo ngÜ®c cûa tình hình quân s¿ .

TØ Sài Gòn , Çåi sÙ Hoa Kÿ theo dõi trÆn chi‰n ngay trên m¥t trÆn ª Hoa Thånh ñÓn .

V§i nh»ng ai muÓn nghe thì ông s£n sàng tÓ cáo " nh»ng cái Çi‰m Çàng vŠ ngân khoän cûa QuÓc H¶i" . Bi‰t ch¡c là h† së bÕ phi‰u chÓng m†i viŒn tr® quân s¿ , ông Martin ÇŠ nghÎ v§i ông Kissinger là trong trÜ©ng h®p Çó, thì tÓt hÖn h‰t là tìm cách hoän cu¶c bÕ phi‰u Çó låi . Chúng ta không nên làm mÃt tinh thÀn Chánh Phû MiŠn Nam ViŒt Nam , ta phäi cho h† th©i gian Ç‹ quay trª låi. CuÓi cùng T°ng ThÓngThiŒu cÛng Çã hi‹u: ông Çã cùng v§i T°ng trÜªng NguyÍn ti‰n HÜng nghï ra m¶t k‰ hoåch khác và m¶t ÇÜ©ng lÓi vÆn Ç¶ng khác Ç‹ có th‹ Çåt ÇÜ®c viŒn tr® cûa Hoa Kÿ . Sài Gòn có th‹ xin vay Hoa Thånh ñÓn m¶t sÓ tiŠn chØng 3 t› mÏ kim, trä dài hån trong 3 næm, có th‹ gia hån trong 10 næm. B¡t ÇÀu trä n® tØ næm 1985. QuÓc H¶i MÏ së Ãn ÇÎnh lãi suÃt. SÓ n® vay nÀy së ÇÜ®c bäo Çäm b¢ng tài nguyên nông nghiŒp và ÇÀu hÕa. NgÜ©i ta có th‹ Ç¥t tên rÃt kêu cho món tiŠn cho vay nÀy là : "Món n® vay cho T¿ Do". Cái tên nÀy có vÈ quy‰n rÛ ÇÜ®c dÜ luÆn dân chúng Hoa Kÿ l¡m Çó !

Ông NguyÍn ti‰n HÜng ÇÜa š ki‰n nÀy cho ông Martin, Ç‹ ông trao cho các chuyên viên kinh t‰ cûa ông nghiên cÙu. Còn ông thì Çi sang Hoa Thånh ñÓn hoåt Ç¶ng ngoài "hành lang" Ç‹ vÆn Ç¶ng cho š ki‰n "vay món n® cho T¿ Do" nÀy. Qua ÇiŒn thoåi, hình nhÜ ông Martin không mÃy chú tâm Ç‰n vÃn ÇŠ nÀy, ông HÜng chÌ nh§ thoáng qua m¶t câu cûa ñåi sÙ :

-" ThÆt ra, T°ng ThÓng cûa ông së tØ nhiŒm hay không ?"

Trên phÜÖng diŒn quân s¿ , trong m¶t công ÇiŒn gªi cho ông Kissinger, ông Martin Çã mô tä trân chi‰n ª Xuân L¶c n¢m vŠ phía Tây cûa Sài Gòn Çang diÍn ti‰n tÓt ÇËp.

- "B¡c ViŒt Çã có hai ngàn ch‰t và bÎ thÜÖng. Các tù binh còn rÃt trÈ, có m¶t cán binh nói r¢ng anh ta ÇÜ®c 14 tu°i..." TØ Çó chúng tôi nghï r¢ng Hà N¶i Çã không còn trØ bÎ. ..."

ñåi sÙ Martin vÅn còn tin tÜªng:

- "Tôi không tin r¢ng QLVNCH së chÎu cúi ÇÀu. "

CuÓi cùng rÒi Chánh Phû m§i cÛng ÇÜ®c thành lÆp xong ª Sài Gòn . Ông Martin vÅn gªi công ÇiŒn cho ông Kissinger nhiŠu lÀn m‡i ngày, lÀn nÀy :

Ÿ Hoa Thånh ñÓn ti‹u ban ngoåi giao cûa ThÜ®ng ViŒn Çã tåm th©i chÃp thuÆn m¶t yêu cÀu pháp ch‰ khÄn cÃp, cho phép T°ng ThÓng quyŠn ÇÜ®c xº døng quân Ç¶i cÀn thi‰t trong viŒc di tän ngÜ©i MÏ và m¶t sÓ ngÜ©i ViŒt Nam . Các nghÎ sï b¡t bu¶c ông Martin phäi nhanh chóng rút ngÜ©i MÏ ra khÕi ViŒt Nam . NghÎ sï Charles Percy, C¶ng Hòa, yêu cÀu T°ng ThÓng Ford phäi bäo Çäm là m†i phi cÖ lúc r©i khÕi Sài Gòn ÇŠu không ÇÜ®c có gh‰ nào trÓng. T°ng ThÓng Ford Çã xác nhÆn v§i ông nÀy r¢ng Kissinger Çã có cho lŒnh nhÜ th‰ rÒi. Ông Martin nhÆn thÃy là không khí ª thû Çô Hoa Kÿ xÃu Ç‰n mÙc Ç¶ khó nói .

Ngoài nh»ng bài toán tr¿c ti‰p, cu¶c truy tìm nh»ng ngÜ©i có trách nhiŒm trong vÃn ÇŠ tán loån nÀy cÛng Çã b¡t ÇÀu. NhÜ th‰ là b¶ máy dân chû Çang chåy...

NgÜ©i ta có th‹ cho Çi bao nhiêu ngÜ©i ViŒt Nam ÇÜ®c ? và di tän b¢ng cách nào cho h®p v§i pháp lš cûa Hoa Kÿ? NgÜ©i nào muÓn r©i khÕi nÜ§c MÏ ÇŠu không cÀn phäi xuÃt trình m¶t t© cæn cÜ§c nào h‰t. NhÜng Çi vào nÜ§c MÏ thì khó l¡m, vì còn phäi xét Ç‰n luÆt lŒ và cÃp khoän di trú ÇÜ®c tính cho ngÜ©i ViŒt Nam giÓng nhÜ nh»ng ngÜ©i khác. B¶ ngoåi giao Çã phäi tranh ÇÃu cho vÃn ÇŠ nÀy. Ngày 14 tháng 4, B¶ nÀy Çã cho Tòa ñåi sÜ cûa mình ª Sài Gòn bi‰t là h† chÌ ÇÜ®c m¶t vài nhÜ®ng b¶ rÃt hån ch‰. M¶t sÓ ngÜ©i ViŒt Nam nào Çó chÌ ÇÜ®c nhÆp cänh vào Hoa Kÿ v§i m¶t "l©i hÙa danh d¿" (on parole ). ñây không phäi là lòng vÎ tha suông. NgÜ©i ta muÓn "loåi bÕ" m¶t trong nh»ng lš do Çã thúc ÇÄy m¶t sÓ ngÜ©i MÏ tØ chÓi không muÓn r©i khÕi nÜ§c ViŒt Nam - s¿ hiŒn h»u cûa v® con h† gÓc ngÜ©i ViŒt Nam - B¶ TÜ Pháp Hoa Kÿ lo vŠ vÃn ÇŠ di trú Çã ÇÎnh nghïa các tiêu chuÄn nhÜ vÆy.

MuÓn di cÜ vào Hoa Kÿ thì phäi :

1.- ñÜ®c k‰t hôn chánh thÙc v§i m¶t nam hay n» công dân Hoa Kÿ.

2.- Là con (cûa m¶t nam hay n» công dân Hoa Kÿ ).

3.- Là mË hay cha cûa m¶t công dân Hoa Kÿ (ví dø m¶t phø n» ViŒt Nam Çã trª thành mË cûa m¶t ÇÙa trÈ MÏ, qua k‰t hôn)

4.- Là MË hay Cha cûa ngÜ©i phÓi ngÅu ngoåi quÓc cûa m¶t công dân Hoa Kÿ (ví dø mË hay cha cûa m¶t ngÜ©i phø n» ViŒt Nam Çã k‰t hôn v§i m¶t công dân Hoa Kÿ mà chÜa trª thành n» công dân Hoa Kÿ)

5.- Là m¶t trÈ vÎ thành niên không do s¿ k‰t hôn cûa m¶t phÓi ngÅu ngoåi quÓc (ví dø con riêng cûa m¶t phø n» ViŒt Nam Çã có trÜ§c khi thành hôn v§i m¶t công dân Hoa Kÿ)

TrÜ§c khi Çi, m‡i ngÜ©i phäi có nh»ng giÃy t© chÙng minh mÓi liên hŒ cha mË cûa mình. và ngÜ©i Çó phäi ÇiŠn vào mÅu I-94.

Các công chÙc ª Hoa Thånh ñÓn có cäm tÜªng là Çã thi‰t lÆp nh»ng luÆt lŒ rõ ràng, công b¢ng, và rÃt nhân Çåo. NhÜng vô phÜ§c thay, ho không nghï t§i nh»ng s¿ thÆt ª ViŒt Nam . Có m¶t sÓ dân s¿ ngÜ©i MÏ nhÜ th®, ÇÓc công, kÏ sÜ ... Ç‰n làm viŒc cho các hãng tÜ ª ViŒt Nam , nh»ng ngÜ©i phóng viên, nhi‰p änh viên ... Çã sÓng không chánh thÙc tØ lâu v§i các phø n» ViŒt Nam và Çôi khi h† cÛng Çã có con v§i nhau. Có vài ngÜ©i trong sÓ nÀy chÌ giän dÎ là quên không k‰t hôn v§i nhau thôi. Các ông công chÙc ª Hoa Thånh ñÓn cÙ tÜªng Ç‰n gia Çình ngÜ©i MÏ th©i nguyên tº, m¶t chÒng m¶t v® và m¶t hay hai ÇÙa con là cùng, hay h†a ho¢n còn thêm m¶t hay hai ông bà. Các gia Çình ViŒt Nam Ç‰n trình diŒn ª Tòa Lãnh s¿ thÜ©ng có tØ 15 Ç‰n 30 ngÜ©i ; có nhiŠu gia Çình ngÜ©i Tàu låi ViŒt ª Ch® L§n có Ç‰n nh»ng 50 .

Nh© Tr©i, tåi Sài Gòn các công chÙc ngÜ©i MÏ bi‰t cách xº s¿ và mŠm dÈo hÖn. Trên các chuy‰n bay tØ Tân sÖn NhÙt m‡i ngày, sÓ gh‰ ÇÜ®c hån ch‰. Do Çó khó mà quy‰t ÇÎnh ÇÜ®c ai Çi ai ª ?ThÆt là Çau kh° ! RÃt khó khæn trong viŒc ch†n l†c, nhÃt là khi ngÜ©i ViŒt Nam nói v§i toà lãnh s¿ : Tùy các ông l¿a ch†n giùm Çi !

M¶t viên chÙc có trách nhiŒm trong vÃn ÇŠ ch†n l†c nÀy là ông Ken Moorefield Çã quy‰t ÇÎnh bÃt chÃp h‰t luÆt lŒ. Khi ngÜ©i ta không th‹ chÃp nhÆn toàn th‹ m¶t gia Çình nào Çó thì ngÜ©i ta Çi tØ nguyên t¡c : ÇØng Ç‹ ª låi Sài Gòn nh»ng ông bà già nào không còn m¶t con trai hay con gái Ç‹ lo phøc vø cho Ç©i sÓng cûa h†.

Ngoài ra trên nguyên t¡c, trÜ§c khi cho giÃy phép xuÃt cänh, tòa Lãnh S¿ Hoa Kÿ phäi ÇÜ®c bi‰t ch¡c ch¡n là trÜ§c khi r©i khÕi ViŒt Nam ngÜ©i Çó có ª trong tình trång h®p lŒ ÇÓi v§i Chánh quyŠn ViŒt Nam hay không ?. ñÜ®c m¶t thông hành không phäi là m¶t chuyŒn dÍ, Çó là chÜa nói t§i nh»ng thû tøc vŠ tiŠn båc. NgÜ©i MÏ vi phåm luÆt lŒ ViŒt Nam m¶t cách dÍ dàng hÖn là ÇÓi v§i luÆt lŒ cûa Hoa Kÿ. TØ ÇÀu tháng 4, tòa Lãnh s¿ Hoa Kÿ nhÆn h‰t các loåi giÃy xuÃt cänh do B¶ N¶i Vø ViŒt Nam cÃp, thÜ©ng là giÃy giä hay giÃy mua ÇÜ®c ª Çâu Çó. ñ‹ cho chåy viŒc, ngÜ©i ta hÙa v§i m¶t vài công chÙc hay thanh tra là së cho di tän h† và cä gia Çình h†, n‰u h† tÕ ra bi‰t chÎu h®p tác. Vào th©i Çi‹m bình thÜ©ng, ª tåi Sài Gòn , ngay nhÜ ngÜ©i ta muÓn thuê m¶t công chÙc làm giÃy t©, thì cÛng phäi Ç®i Ç‰n nhiŠu tuÀn lÍ hay có khi cä mÃy tháng m§i có ÇÜ®c m¶t giÃy t© chánh thÙc. Còn bây gi© thì có Ç‰n hàng chøc ngàn ngÜ©i n¶p ÇÖn, thì làm sao mà hy v†ng có ÇÜ®c thông hành, chi‰u khán xuÃt cänh, giÃy chÙng nhÆn không thi‰u thu‰, giÃy thông hành .. ÇÜ®c cÃp cho m¶t cách nhanh chóng? Do vÆy m§i có "kÏ nghŒ làm giä giÃy t©" và kÏ nghŒ nÀy Çang n« r¶, v§i tÃt cä các loåi cÀn thi‰t tØ bän ch» in Ç‰n con dÃu. Và ngÜ©i MÏ ª Sài Gòn Çã h†c ÇÜ®c cách "không cÀn xét kÏ " giÃy t©.

Tåi Hoa Thånh ñÓn ngÜ©i ta nói Ç‰n con sÓ 1 triŒu ngÜ©i có khä næng di cÜ., T°ng ThÓng thì g®i lên con sÓ hai træm ngàn. Không có m¶t chÌ thÎ chánh thÙc nào vŠ "con sÓ" ÇÜ®c gªi Ç‰n cho tòa Çåi sÙ ª Sài Gòn . Mãi cho Ç‰n ngày 26 tháng 4, ngÜ©i ta m§i cho phép ông Martin chánh thÙc cho di tän hai mÜÖi læm ngàn ngÜ©i ViŒt Nam .

Bên cånh con ÇÜ©ng di tän chánh thÙc, låi có nh»ng hŒ thÓng song song bán chánh thÙc ÇÜ®c thi‰t lÆp, do các công ty, các sï quan Không quân Hoa Kÿ , do CÖ Quan Trung ÐÖng Tình Báo CIA hay nh»ng nhóm Ç¥c biŒt khác ÇÙng ra t° chÙc. Do Çó có hai công chÙc cao cÃp thu¶c B¶ Ngoåi Giao là Larry Johnstone và Lionel Rosenblatt, khoäng 30 tu°i, Çang làm viŒc tåi Hoa Thånh ñÓn sau th©i gian phøc vø tåi Sài Gòn , Çã thÃy khó chÎu vŠ s¿ chÆm løt hành chánh . H† t¿ nghÌ phép và Ç‰n Sài Gòn b¢ng tiŠn túi cûa mình mà không báo cho cÃp trên bi‰t. H† Ç‰n ª ngay khách sån Caravelle, và sau Çó h† Çi thuê trong m¶t cæn phòng trÓng ª ngoài phÓ. Trong suÓt 6 ngày liŠn h† ngû rÃt ít, dùng thì gi© Çi kh¡p Sài Gòn v§i m¶t chi‰c xe Citroen cÛ hay v§i chi‰c xe bušt cûa hãng Pan Am. H† nhÆn tÃt cä giÃy t© giä, rÒi Ç‰n m¶t vài ch‡ hËn bí mÆt trÜ§c BÜu ñiŒn Sài Gòn hay Nhà Th© Chánh Tòa Ç‹ tÆp trung các ngÜ©i di tän. Ông Johnstone nói :

- "CÛng hÖi bÆy, không theo Çúng cung cách cûa B¶ Ngoåi Giao.

Cái khó chû y‰u là làm sao ÇÜa nh»ng ngÜ©i hành khách lÆu nÀy vào phi trÜ©ng. Cänh Sát thì h† rÃt là nghiêm túc, các binh sï gát cÛng vÆy, ngay nhÜ ÇŠ nghÎ cho h† tiŠn cÛng vÆy. M¶t vài ngÜ©i chui vào thùng xe Citroen. Ông Rosenblatt giao dÎch v§i ông Jim Eckes thu¶c DÎch Vø hàng không Continental. Nh© Çó hai ông Johnstone và Rosenblatt Çã di tän ÇÜ®c 200 ngÜ©i ViŒt Nam, trong sÓ Çó có 20 anh trai trÈ mà theo l©i cûa hai ông công chÙc cao cÃp ngÜ©i MÏ nÀy thì h† së g¥p khó khæn to l§n khi bÎ rÖi vào tay cûa quân c¶ng sän B¡c ViŒt.

Trong khi Çó thì tu sï Thích thiŒn HuŒ Çã quy‰t ÇÎnh là dù có xäy ra ÇiŠu gì thì ông cÛng vÅn ª låi Sài Gòn trong ngôi chùa cûa ông. NgÜ©i anh cä cûa ông là m¶t thi‰u úy thÜ©ng giäi các tù binh B¡c ViŒt bÎ b¡t ª Xuân L¶c vŠ Sài Gòn . Viên thi‰u úy nÀy m‡i lÀn vŠ Sài Gòn ÇŠu có khuyên cha mË anh nên r©i khÕi ViŒt Nam . Còn cha mË anh thì låi khuyên anh nên Çào ngÛ. Anh Çã tØ chÓi. Anh Çã thuÆt cho em cûa anh nghe vŠ trÆn chi‰n ª Xuân L¶c :

- " Khi b¶ Ç¶i c¶ng sän vào thành phÓ Xuân L¶c lÀn ÇÀu tiên, có m¶t vài thÜÖng binh cûa chúng ta Çã ÇÙng lên Ç‹ nguyên cä túi thuÓc cùng bæng ni lông trên bøng, và räo bÜ§c Çi rÃt t¿ nhiên...

Thi‰u úy nÀy có cäm tÜªng là B¡c ViŒt Çã có m¶t sÓ Çån pháo vô gi§i hån.

M¶t vài vÎ dân bi‹u cûa QuÓc H¶i VNCH thÜ©ng lui t§i v§i các ThÀy trong chùa, Çã Çoan ch¡c là Hoa Thånh ñÓn và B¡c Kinh Çã thÕa thuÆn v§i nhau Ç‹ thi‰t lÆp m¶t vùng trái Ç¶n do CPLTCHMN ki‹m soát. Do vÆy m§i có chuyŒn các ÇÖn vÎ cûa MiŠn Nam ViŒt Nam ÇÜ®c lŒnh rút Çi. Låi có nhiŠu chuyŒn phÎa m§i ÇÜ®c tung ra ª thû Çô nhÜ : ª Hà N¶i Çã có Çäo chánh và tÜ§ng Võ nguyên Giáp Çã bÎ gi‰t, các sÜ Çoàn B¡c ViŒt Çang rút vŠ MiŠn B¡c Ç‹ chÓng låi quân Trung C¶ng Çang tÃn công vào ViŒt Nam Dân Chû C¶ng Hòa, tÃt cä m†i chuyŒn Çang xäy ra, k‹ cä trÆn chi‰n ª Xuân L¶c, ÇŠu n¢m trong m¶t k‰ hoåch chung rÃt là phÙc tåp, h‰t sÙc tinh t‰, do Trung QuÓc và Hoa Kÿ x‰p Ç¥t, hay do Liên Xô và Hoa Kÿ, hay do B¡c ViŒt và Hoa Kÿ dàn d¿ng......

C¶ng ÇÒng ngÜ©i Âu Châu và Hoa Kÿ thÜ©ng lui t§i Câu låc b¶ th‹ thao, nÖi ÇÜ®c m†i ngÜ©i ÇÜ®c yêu cÀu nên gi» Çúng n¶i quy: không ÇÜ®c m¥c áo lá lúc Çi dåo, trØ ra ª bên hÒ bÖi, và lúc nào cÛng phäi mang giÀy bÓ tr¡ng trên các sân tÖ nít. Có ngÜ©i thì Çi dåo, tän b¶ chÆm chÆm gÀn các cây me to, có ngÜ©i thì chÖi m¶t ván "boule" .. Các bà thì v¡ng Çi nhiŠu rÒi k‹ tØ vài tuÀn nay. các anh bÒi mang rÜ®u månh hay nÜ§c ng†t ra cho khách, thÜ©ng m¥c ÇÒ tr¡ng. ThÌnh thoäng có m¶t chú cÀm chuông rung lên và báo cáo :

- Ông HiŠn có ÇiŒn thoåi

hay là

- Ông Polgar

- Ông Brochand ....

Có m¶t bÀu không khí vui chÖi giä tåo Ç‹ dÃu kín m¶t s¿ lo âu thÆt s¿.... MÃy ngÜ©i MÏ, ngÜ©i ñÙc, ngÜ©i Pháp và ngÜ©i Úc trao Ç°i v§i nhau nh»ng tin tÙc sau cùng hay nh»ng chuyŒc tÀm phào thuª xa xÜa, h† Ç†c báo... Có Çôi lúc ngÜ©i ta cÜ©i Çùa rÃt thoái mái: ông Ed Daly, chû tÎch hãng hàng không Word Airways, Çã g†i các nhà báo Ç‰n cæn phòng ª khách sån cûa ông tåi ñông Kinh (NhÆt Bän) và Ç†c cho h† nghe m¶t công ÇiŒn gªi cho T°ng ThÓng Ford. Ông Daly Çã gªi t§i Sài Gòn m¶t chi‰c phi cÖ DC-8 và m¶t chi‰c Boeing 727 Ç‹ giúp chª ngÜ©i tœ nån. NhÜng không m¶t ngÜ©i nào ÇÜ®c phép bÜ§c lên hai chi‰c phi cÖ Çó, do vÆy chúng phäi bay trª vŠ ñông Kinh, trÓng r‡ng ! Ông Daly Çoan ch¡c là tòa Çåi sÙ MÏ muÓn b¡n hå các phi cÖ nào cûa mình muÓn cÃt cánh, nhÜng tòa Çåi sÙ Çã Çính chánh. NgÜ©i ta không bi‰t liŒu T°ng ThÓng Ford có Ç†c ÇÜ®c bÙc công ÇiŒn nÀy cûa ông Daly hay không :

- "Hãy ngæn mÃy th¡ng nhÖn viên CIA ngu ngÓc cûa ông låi Çi . Hãy ÇÜa vào Çây m¶t vài ngÜ©i trung thành và thÆt s¿ tÆn tøy v§i công viŒc. V§i tÜ cách cá nhân và cûa m¶t ngÜ©i chuyên nghiŒp Çã Çóng thu‰ quá nhiŠu cho ông, tôi có quyŠn nói lên m¶t dÜ luÆn. Chúng ta hãy làm viŒc nhanh Çi ."

CÖ quan ª Sài Gòn có th‹ thÃy khó chÎu vì nh»ng l©i lë trên Çây, nhÜng v§i bän chÃt bình dÎ, ông Daly Çã nói lên m¶t s¿ thÆt: Vì muÓn tránh tình trång hoäng loån nên ông Graham Martin phäi kŠm hãm s¿ di tän.

GÀn Câu låc b¶ th‹ thao, trên các bãi cÕ trong Dinh ñ¶c LÆp, binh sï bÓ trí các Çåi bác phòng không , Çào phòng tuy‰n, d¿ng lên vÎ trí phòng thû b¢ng bao cát và Ç¥t các khÄu liên thanh n¥ng. Không bi‰t Ç‹ phòng ch§ng b¶ Ç¶i B¡c ViŒt n‰u h† t§i Çây, hay Ç‹ ÇŠ phòng nh»ng ÇÖn vÎ khác cûa MiŠn Nam , phän loån, trong trÜ©ng h®p có Çäo chánh ?

TØ trong dinh ñ¶c LÆp phát ra nh»ng l©i tuyên bÓ chung chung, nhÜ nh»ng câu thÀn chú.. T°ng ThÓng tuyên bÓ là Chánh Phû m§i, vØa ÇÜ®c thành lÆp có ÇÀy thiŒn chí Ç‹ s¤n sàng thÜÖng thuy‰t v§i c¶ng sän . NhÜng Chánh Phû "së không ÇÀu hàng" T°ng ThÓng Ü§c mong là phái Çoàn c¶ng sän ª La Celle-Saint-Cloud së trª låi bàn h¶i nghÎ Ç‹ thành lÆp H¶i ñÒng Hòa H®p Hòa Giäi QuÓc Gia.

N¶i các m§i phÀn l§n gÒm có nh»ng ngÜ©i dân s¿ ÇÜ®c ông Thû TÜ§ng NguyÍn bá CÄn ch†n l¿a. Trong hàng T°ng trÜªng, ngÜ©i ta thÃy có nghÎ sï Tôn thÃt NiŒm, m¶t ngÜ©i phÆt tº ôn hòa. Nh»ng ngÜ©i dân s¿ trong Chánh Phû nói th£ng ra r¢ng h† không tin tûªng vào giäi pháp quân s¿ n»a, và cÛng nhÜ hÀu h‰t ÇÒng bào cûa mình h† Çã quá mŒt mÕi v§i chi‰n tranh rÒi. NhiŠu ngÜ©i muÓn T°ng ThÓngThiŒu nên tØ nhiŒm, nhÜng h† không dám nói th£ng v§i ông .TÜ§ng TrÀn væn ñôn, T°ng trÜªng QuÓc Phòng là ngÜ©i rÃt næng n‡. V§i s¿ chÃp thuÆn cûa T°ng ThÓng, ông ta Çã phåt tù m¶t vài sï quan cao cÃp và tÜ§ng lãnh, trong Çó có tÜ§ng Phú.

Ông ñôn, ngÜ©i Çã cho r¢ng ông Çã có nhiŠu cu¶c ti‰p xúc v§i CPLTCHMN, Çã chuÄn bÎ m¶t chÜÖng trình hành Ç¶ng: ông së Çäm nhiŒm chÙc vø T°ng ThÓng VNCH và trong 48 ti‰ng ÇÒng hÒ ông së cho lŒnh ngØng b¡n. Sau Çó ông së thành lÆp m¶t Chánh Phû m§i. ñ‹ Çáp låi CPLTCHMN së bäo Çäm an toàn cho ngÜ©i MÏ ª Sài Gòn .TrØ m¶t toán nhÕ ª tòa Çåi sÙ, còn bao nhiêu ÇŠu phäi ÇÜ®c di tän h‰t. Sau m¶t th©i gian xº lš, CPLTCHMN së ki‹m soát thû Çô. Ông không làm gì Ç‹ ngæn cän bÃt cÙ ngÜ©i ViŒt Nam nào muÓn ra Çi. Ông së cho chi‰u khán xuÃt cänh dÍ dàng. Ai cÛng bi‰t là h† së xin ª Çâu rÒi, ª Hu‰, ª ñà N¤ng và ª Sài Gòn.

NhÜ th‰ là vØa ÇÜ®c thành lÆp là Chánh Phû Çã lÃy khoäng cách v§i T°ng ThÓng ThiŒu rÒi. Trong m¶t cÓ g¡ng cuÓi cùng, Ç‹ Ço thº dÜ luÆn dân chúng và gi§i dân cº Hoa Kÿ , ông ThiŒu cho ph° bi‰n m¶t bÙc thÖ cûa T°ng ThÓng Nixon , bÙc thÜ ÇŠ ngày 23 tháng giêng 1973 Çã gây náo Ç¶ng cä thû Çô Hoa Thånh ñÓn . B¶ Ngoåi Giao Hoa Kÿ ra lŒnh cho Çåi sÙ Martin nhÃn månh là m¶t bÙc thÜ không phäi trª thành m¶t hiŒp Ü§c ÇÜ®c . Ông ThiŒu không thÃy ÇÜ®c là viŒc g®i lên cái tên Nixon không thôi Çã là m¶t s¿ vøng vŠ rÒi, k‹ cä trong gi§i dân cº hay cº tri cûa Çäng C¶ng Hòa.

T°ng ThÓngThiŒu kêu g†i m†i ngÜ©i phäi chi‰n ÇÃu, Ç‹ chuÄn bÎ cho m¶t cu¶c phän công, Ç‹ °n ÇÎnh cä ª hÆu phÜÖng cÛng nhÜ ª tiŠn tuy‰n. ñ‹ góp phÀn vào n‡ l¿c chi‰n tranh, tòa thÎ chính Sài Gòn Ãn ÇÎnh m¶t sÓ luÆt lŒ m§i nh¡m vào vÃn ÇŠ di chuy‹n : không còn nghi ng© gì n»a Ç‹ tránh nh»ng cu¶c ám sát : tÓc Ç¶ tÓi Ça cho xe Çåp ÇÜ®c Ãn ÇÎnh là 15 cây sÓ / gi©, cho mô tô, xe vÆn täi và xe bušt là 25 cây sÓ / gi©, và cho xe du lÎch, xe xì cút tÖ là 40 cây sÓ / gi©. N‰u có còi báo Ç¶ng thì "dân chúng không nên hÓt hoäng"

*******************************

xin Çón xem ti‰p chÜÖng 17 " LÜ®m Çá l¡p bi‹n"

Trª vŠ: trang Møc Løc

ChÜÖng 17