chÜÖng xxiv

"b¶ Ç¶i" tràn vào thû Çô

Ngày: ThÙ tÜ 30 tháng 4

Cu¶c di tän Ò åt và Òn ào cûa ngÜ©i MÏ Çã chÃm dÙt. Chi‰c tr¿c thæng cuÓi cùng Çã n¥ng nŠ cÃt cánh lúc t© m© sáng tØ khu vÜ©n hoa cûa tòa Çåi sÙ Hoa Kÿ làm tung lên m¶t Çám bøi, mù tr©i: Çó là m§ tro tØ m§ tài liŒu mà ngÜ©i MÏ Çã ÇÓt suÓt Çêm qua.

NgÜ©i dân Sài Gòn ÇÜ®c nghe Çài phát thanh Úc Çåi L®i m§i ÇÜ®c bi‰t là T°ng ThÓng Ford cûa Hoa Kÿ vØa m§i thông báo cho toàn dân MÏ là Hoa Kÿ Çã chÃm dÙt s¿ hiŒn diŒn ª ViŒt Nam sau hÖn 15 gi© thÆt dài lo âu vŠ m¶t cu¶c hành quân di tän khó khæn trong Çêm qua ÇÀy thäm h†a.

Bän thông báo có ch» kš cûa T°ng ThÓng Gerald Ford Çã ÇÜ®c phát ngôn viên cûa ông là Ron Nessen Ç†c trÜ§c Óng kính truyŠn hình :

- "Trong suÓt tuÀn vØa qua, tôi Çã cho lŒnh phäi giäm nhân viên cûa các phái b¶ Hoa Kÿ ª Sài Gòn xuÓng Ç‰n mÙc có th‹ di tän h† nhanh chóng trong trÜ©ng h®p khÄn cÃp mà vÅn không trª ngåi cho công tác ÇÜ®c giao phó.. Trong ngày thÙ hai, phi trÜ©ng ª Sài Gòn bÎ pháo binh và rÓc k‰t nã vào liên tøc nên phäi Çóng cºa. Tình hình quân s¿ trong vùng Çã tÒi tŒ nhanh chóng. Vì th‰, tôi Çã phäi ra lŒnh di tän tÃt cä nhân viên Hoa Kÿ hiŒn còn låi ª ViŒt Nam .

Bây gi© thì cu¶c hành quân di tän Çã chÃm dÙt. Tôi ng®i khen h‰t tÃt cä nh»ng binh sï thu¶c quân l¿c Hoa Kÿ Çã ti‰n hành rÃt tÓt cu¶c di tän nÀy, cÛng nhÜ ñåi SÙ Graham Martin và nhân viên thu¶c phái b¶ cûa ông, h† Çã hoàn thành mÏ mãn sÙ mång cûa h† trong nh»ng hoàn cänh thÆt khó khæn.

Cu¶c hành quân nÀy Çã chÃm dÙt m¶t chÜÖng trong lÎch sº Hoa Kÿ . Tôi yêu cÀu tÃt cä ngÜ©i MÏ hãy si‰t ch¥t hàng ngÛ, tránh m†i Çä kích lÅn nhau vŠ quá khÙ, Ç‹ ti‰n t§i tÃt cä nh»ng møc tiêu chung cûa chúng ta, và hãy cùng nhau chung lÜng góp sÙc vào nh»ng công viŒc l§n còn låi cûa ÇÃt nÜ§c mà chúng ta phäi th¿c hiŒn "

Sau Çó vài phút ông T°ng TrÜªng Ngoåi Giao Hoa Kÿ, Henry Kissinger b¢ng m¶t gi†ng nghiêm tr†ng và m¶t vÈ m¥t mŒt mÕi, Çã bình luÆn v§i báo chí vŠ nh»ng bi‰n cÓ trong 24 gi© cuÓi cùng.

Ông ta Çã chÙng minh quy‰t ÇÎnh cûa T°ng ThÓng Ford trong viŒc thi hành "K‰ Hoåch BÓn" Ç‹ di tän "nh»ng ngÜ©i bÎ Çe d†a nhÃt" qua m¶t loåt tÃn công cûa l¿c lÜ®ng c¶ng sän B¡c ViŒt vào phi trÜ©ng Tân sÖn NhÙt . Không m¶t lúc nào ông nói t§i chuyŒn tÜ§ng DÜÖng væn Minh Çòi hÕi s¿ ra Çi cûa tÃt cä ngÜ©i MÏ và phäi Çóng cºa tòa Çåi sÙ Hoa Kÿ trong vòng 24 ti‰ng ÇÒng hÒ.

Nghe Henry Kissinger nói, ngÜ©i ta chÌ thÃy quy‰t ÇÎnh cuÓi cùng cûa Hoa Kÿ ª ViŒt Nam chÌ do ÇiŠu bÆn tâm duy nhÃt là phäi cÙu mång sÓng cûa nh»ng công dân MÏ cuÓi cùng còn hiŒn diŒn ª Sài Gòn. VŠ vÃn ÇŠ nÀy ông ta cho r¢ng møc tiêu Çã Çåt: chÌ ti‰c r¢ng có 2 binh sï Thûy Quân Løc Chi‰n bÎ tº thÜÖng vì Çån rÓc k‰t Çã rÖi vào phi trÜ©ng Tân sÖn NhÙt trÜ§c khi cu¶c hành quân b¡t ÇÀu khai tri‹n và có 2 phi công tº nån vì tr¿c thæng cûa h† bÎ rÖi ª bi‹n Nam Häi..

Ông cÛng cho bi‰t là Hoa Kÿ coi nhÜ Çã Çåt ÇÜ®c m¶t møc tiêu khác:là Çã di tän 5.500 ngÜ©i ViŒt Nam ª MiŠn Nam cùng lúc v§i 950 ngÜ©i MÏ cuÓi cùng, thay vì trÜ§c Çó "k‰ hoåch BÓn" (tÙc là cu¶c hành quân di tän b¢ng tr¿c thæng) trên nguyên t¡c chÌ có d¿ trù bÓc Çi nh»ng công dân MÏ mà thôi.

CuÓi cùng vŠ møc tiêu thÙ ba, cÛng nhÜ hai møc tiêu vØa nói, ông Kissinger trích dÅn tØ thông ÇiŒp mà T°ng ThÓngFord Çã nói v§i th‰ gi§i ba tuÀn qua :Hoa Kÿ Çã cÓ g¡ng tåo m¶t tình hình cho phép ti‰n t§i m¶t cu¶c thÜÖng thäo ª MiŠn Nam ViŒt Nam . Ông Kissinger Çã Ü§c tính r¢ng chánh sách ngoåi giao cûa Hoa Kÿ Çã làm h‰t sÙc mình qua trung gian cûa các nÜ§c thÙ ba mà ông không muÓn nêu lên Çây. Ông cho bi‰t là giai Çoån ÇÀu cûa s¿ di tän Çã ÇÜ®c ti‰n hành v§i s¿ dÒng š ngÀm cûa MiŠn B¡c và cûa CPLTCHMN "mà chúng ta Çã cho h† bi‰t rõ š ÇÎnh cûa chúng ta ". NhÜng sau Çó ông ta không chÎu nhìn nhÆn là không th‹ giäi thích ÇÜ®c s¿ leo thang Ç¶t ng¶t vŠ các Çòi hÕi cûa c¶ng sän .. ñánh giá thái Ç¶ " không nhÅn nåi" cûa h†, ông ta ghi nhÆn :

" M§i vØa tuÀn lÍ trÜ§c Çây, h† chÌ Çòi s¿ ra Çi cûa ông ThiŒu. Khi Çã Çåt ÇÜ®c chuyŒn Çó rÒi, h† låi không thØa nhÆn ngÜ©i k‰ bÎ. NhÜng sau Çó khi Çã tìm thÃy ÇÜ®c ngÜ©i ÇÓi thoåi là tÜ§ng Minh mà dÜ©ng nhÜ h† Çã Çòi rÒi, thì h† låi còn muÓn thêm n»a.

" M§i vØa tuÀn lÍ trÜ§c Çây. h† chÌ Çòi các cÓ vÃn quân s¿ MÏ phäi ra Çi, vài ngày sau Çó h† låi Çòi s¿ ra Çi cûa tÃt cä nh»ng ngÜ©i MÏ"

Trong nh»ng trÜ©ng h®p Çó, ông Kissinger tØ chÓi không th‹ nói trÜ§c ÇÜ®c là m¶t cu¶c thÜÖng thy‰t có th‹ thi‰t lÆp ÇÜ®c gi»a nh»ng ngÜ©i anh em thù ÇÎch hay không, hay là phäi nghi Ç‰n chuyŒn B¡c ViŒt së dùng l¿c lÜ®ng quân s¿ Ç‹ cÜ«ng chi‰m Sài Gòn b¢ng võ l¿c Çây. Trong m†i trÜ©ng h®p, ông ta xác nhÆn là Hoa Kÿ không nhìn nhÆn m¶t Chánh Phû Sài Gòn lÜu vong.

ThÆt không còn gì rõ ràng hÖn ! dân chúng Sài Gòn chua cay cÜ©i khÄy rÒi m§i chÎu t¡t máy thu thanh cûa mình. Kissinger vØa m§i vi‰t trên tÃm m¶ bia cûa chúng ta :

- " NÜ§c ViŒt Nam Ü ? ñã h‰t rÒi ! Và ngÜ©i ta không muÓn nghe nói t§i nó n»a ! CuÓi cùng Hoa Kÿ Çã tìm låi ÇÜ®c s¿ yên °n trong lÜÖng tâm cûa h† !"

Lúc nÀy ti‰ng Çåi bác n° rŠn liên tøc ª ngoåi ô thû Çô MiŠn Nam ViŒt Nam Çang có nh»ng c¶t khói tuôn lên cuÒn cu¶n chung quanh. cu¶c cÜ§p phá hôi cûa không vì th‰ mà chÃm dÙt.... Có nhiŠu nhóm ngÜ©i có vÈ nhÜ tÜ§ng cÜ§p, m¥c toàn Çen hay quân phøc kaki, súng M.16 cÀm tay, bæng ÇÕ Çeo ª cánh tay, Çang lang thang kh¡p thành phÓ. ñ¥c công c¶ng sän xâm nhÆp hay xuÃt hiŒn tØ bóng tÓi ? Không phäi ! ñó chÌ là b†n vô låi, b†n t¿ vŒ cûa các khu phÓ ho¥c là b†n côn ÇÒ chuyên nghiŒp Çang Çóng vai tiŠn sát viên cûa "l¿c lÜ®ng cách mång" Ç‹ Çi vÖ vét nh»ng nhà cºa hay biŒt th¿ không có ngÜ©i ª. H† t¿ trang bÎ rÃt dÍ dàng. trên các ÇÜ©ng phÓ, các vÌa hè, ª các cÓng rãnh... Çâu cÛng có nón s¡t, áo giáp chÓng Çån, cåt bin và l¿u Çån, thÆm chí còn có cä súng liên thanh n»a. Hàng træm xe cûa ngÜ©i MÏ bÕ låi chÆt ÇÜ©ng hay trong các khu chung cÜ, phÀn l§n ÇŠu chÌ còn có cái sÜ©n chÖ vÖ, không vÕ ru¶t, không gh‰ ngÒi, không máy móc....

Chung quanh phi trÜ©ng Tân sÖn NhÙt Àm ÿ ti‰ng súng cûa chi‰n trÆn Çã trª låi tØ sáng s§m. Các ti‹u Çoàm Dù tÆp trung trên các ÇÜ©ng bay Çang anh dÛng chi‰n ÇÃu Ç‹ giúp các phi công cÃt cánh mang Çi ÇÜ®c bao nhiêu phi cÖ hay bÃy nhiêu . HÖn 130 phi cÖ và 20 tr¿c thæng Çã Ç‰n ÇÜ®c phi trÜ©ng Utapao ª Thái Lan, cæn cÙ B.52 cûa Hoa Kÿ , ngoài 18 chi‰c phi cÖ và tr¿c thæng khác Çã Ç‰n ÇÜ®c các chi‰n håm cûa Håm ñ¶i VII trong các ÇiŠu kiŒn måo hi‹m h‰t sÙc khó khæn.

Vào hÒi 8 gi© sáng, hai tràng Çåi pháo 152 ly c¶ng sän Çánh trúng ngay trÜ©ng trung h†c Gia Long, làm cho 12 ngÜ©i ch‰t ngay tåi ch‡, trong Çó có m¶t vÎ sÜ cûa chùa Xá L®i ª gÀn Çó. NhÜng Çó chÌ là nh»ng tràng tác xå cänh cáo hay Ç‹ ÇiŠu chÌnh mà thôi. ñÒng th©i låi có m¶t loåt rÓc k‰t bay xuÓng thành phÓ ngÜ©i Hoa ª Ch® L§n. M¶t chi‰c tr¿c thæng quan sát bÎ rÖi ª ngoåi ô Phú Lâm vÓn Çang bÎ pháo kích.

Vào lúc 9 gi© sáng, tÜ§ng DÜÖng væn Minh có m¶t phiên h†p tåi Dinh ñ¶c LÆp v§i ông Phó T°ng ThÓng NguyÍn væn HuyŠn và ông Thû TÜ§ng VÛ væn MÅu . H† vÅn chÜa có tin tÙc gì cûa phái Çoàn Çi vào g¥p các sï quan c¶ng sän ª "tråi Davis", Tân sÖn NhÙt. TÜ§ng Minh nh© hai vÎ nÀy thäo m¶t bän tuyên bÓ ÇÖn phÜÖng ngØng b¡n Ç‹ lát n»a Çây ông së Ç†c trên Çài phát thanh Sài Gòn .

ñã không thÃy còn lính gác trÜ§c dinh ñ¶c LÆp n»a. BÃt cÙ ai muÓn vào Çây cÛng ÇÜ®c . . M¶t ngÜ©i nhÕ thó , nhÜng mÆp måp bøng phŒ bÜ§c qua cºa rào bæng qua bäi ÇÆu xe v2 bÜ§c lên bÆc thang danh d¿. ñó là tÜ§ng Vanuxem, m¶t trong nh»ng c¿u "thÓng ch‰" cûa De Lattre ª B¡c ViŒt (nguyên tác: Tonkin), chuy‹n sang nghŠ làm báo. TÜ§ng Minh Çã tØng phøc vø dÜ§i quyŠn cûa Vanuxem, Çã ti‰p ông rÃt niŠm nª và thân mÆt, rÒi kéo ông ra riêng, cäm Ç¶ng nói

- "ThÜa ñåi TÜ§ng, không còn có gì Ç‹ làm ÇÜ®c n»a rÒi ! ñ‹ tránh m¶t cu¶c tàn sát, tôi së ÇÀu hàng c¶ng sän . Ông là m¶t ngÜ©i lính già, và chúng ta Çã tØng phøc vø chung trong cùng m¶t b¶ quân phøc, ông có th‹ nhÆn chuy‹n giùm tôi m¶t thông ÇiŒp cuÓi cùng cho các ÇÒng hÜÖng cûa ông không ?

TÜ§ng Vanuxem ghi v¶i mÃy hàng ch» do tÜ§ng Minh Ç†c cho ông:

- "Chúng tôi yêu cÀu nÜ§c Pháp ti‰p nhÆn nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam tØng ÇÜ®c nuôi dÜ«ng và Çào tåo trong tinh thÀn, trái tim và lš tÜªng cûa quÓc gia nÀy. "

Sau Çó tÜ§ng Minh vôi vàng lên xe MËc xê Çét cûa T°ng ThÓng Ç‹ Çi Ç‰n Çài phát thanh.

HÒi 10 gi© 15: tÜ§ng Minh loan báo qua Çài phát thanh bän tuyên bÓ cûa ông "ra lŒnh cho tÃt cä binh sï và l¿c lÜ®ng ÇÎa phÜÖng quân cûa ViŒt Nam C¶ng Hòa phäi bình tïnh chÃm dÙt chi‰n s¿ và ª Çâu ª Çó. "

Khi tÜ§ng Minh vŠ Ç‰n Dinh ñ¶c LÆp, vÅn có 3 chi‰n xa M.48 cûa QLVNCH Çang bÓ trí im l¥ng dÜ§i nh»ng gÓc cây to trong vÜ©n. Hai sï quan trÈ chåy låi g¥p TÜ§ng Minh, b¿c tÙc la lên:

- "Không th‹ có vÃn ÇŠ ÇÀu hàng. Chúng tôi së chi‰n ÇÃu và së ch‰t tåi Çây.

TÜ§ng Minh ÇÜa hai bàn tay to l§n cûa ông ta n¡m ch¥t vai cûa h† và nói v§i h† b¢ng m¶t gi†ng rÃt cÜÖng quy‰t::

- " ñã quá tr‹ rÒi các bån Öi ! N‰u chúng ta kháng c¿ thì h† së nghiŠn nát thành phÓ b¢ng Çån pháo.

Sau vài phút bàn cãi, các sï quan nÀy trª låi vÎ trí và các chi‰n xa r©i khÕi Dinh ñ¶c LÆp, chÌ Ç‹ låi khoäng 30 binh sï v§i nhiŒm vø "cÆn vŒ" cho T°ng ThÓng .

Vào lúc 11 giª 30, ª ngay trung tâm thû Çô, m¶t vÎ Çåi tá l§n tu°i thu¶c Cänh Sát Dã Chi‰n, trong lÍ phøc chÌnh tŠ chÆm rãi bÜ§c vŠ phía kÿ Çài "Chi‰n Sï TrÆn Vong" trÜ§c QuÓc H¶i VNCH . ñ‰n Çó rÒi, ÇÙng dÜ§i tÜ®ng hình to l§n cûa hai quân nhân uy nghiêm màu ÇÒng Çen, ngÜ©i sï quan cänh sát l¶t mû cát k‰t xuÓng cÀm Ç¥t vào ngay trái tim cûa mình xong rút súng b¡n ngay m¶t phát vào ÇÀu. Ông ta bÆt té ng»a, n¢m dài ra phía sau , bÃt Ç¶ng trong tÜ th‰ nghiêm lÀn cuÓi cùng gi»a m¶t bãi máu ÇÕ Çang lan r¶ng ra.....

Ti‰ng Çåi pháo cûa c¶ng sän vÅn ti‰p tøc n° d» d¶i hÖn , càng lúc càng gÀn hÖn, vŠ hÜ§ng Tân sÖn NhÙt , nÖi các chi‰n binh thuôc binh chûng Nhäy Dù Çang Çánh m¶t trÆn chi‰n cuÓi cùng.

Tr©i Sài Gòn Çang mÜa.........

Trong Çåi sänh cûa Dinh ñ¶c LÆp, tÜ§ng DÜÖng væn Minh cùng các thành viên trong Chánh Phû Çang ngÒi ch© c¶ng sän t§i. Ông æn m¥c thÆt giän dÎ, m¶t quÀn màu chàm ÇÆm và m¶t áo bÓn túi. Ông cho ngÜ©i sï quan tùy viên bi‰t là :" nh»ng ngÜ©i cách mång không ai Çeo cà våt"

Ông chÃp tay sau lÜng Çi t§i Çi lui, nhÜ m¶t vÎ chû nhà Çang ch© khách Ç‰n . Ông không tÕ vÈ gì lo l¡ng h‰t. Tåi sao phäi s® ? và s® cái gì m§i ÇÜ®c ? Ông Çã cho lŒnh toàn quân ngØng chi‰n ÇÃu. Hai ÇiŠu kiŒn mà phía "nh»ng ngÜ©i cách mång Çã Ç¥t ra: Çu°i h‰t ngÜ©i MÏ ra khÕi ViŒt Nam , và giäi th‹ Quân Ç¶i và Cänh Sát thì coi nhÜ Çã th¿c hiên. K‹ ra ông cÛng có th‹ chåy Çi trong gi© phút cuÓi cùng b¢ng tr¿c thæng. NhÜng ông thích ª låi Ç‹ ch© nh»ng ngÜ©i Çåi diŒn cûa CPLTCHMN. Xét cho cùng, nh»ng ngÜ©i länh Çåo cûa "phía bên kia" phäi chæng cÛng là ngÜ©i MiŠn Nam nhÜ ông ? Tåi sao ta không tin h† ? Ông s£n sàng trao quyŠn låi cho h†. Ngoài chuyŒn không th‹ th¿c hiŒn cu¶c thÜÖng thuy‰t nhÜ Çã hÙa thì ông tin ch¡c r¢ng ông Çã cÙu Sài Gòn khÕi m¶t s¿ tàn phá và h¢ng triŒu sinh mång. Va sau Çó ngÜ©i Pháp còn có th‹ th¿c hiŒn ÇÜ®c m¶t phép lå ! TÜ§ng Minh bám ch¥t cho Ç‰n cùng nh»ng bäo Çäm mà Çåi sÙ Jean - Marie Mérillon Çã trao cho ông. Vài phút trÜ§c Çó, ông Çã có nói thÆt câu nÀy cho m¶t nhà báo thu¶c thông tÃn xä A.F.P : "Ông hãy nói rõ cho ñåi SÙ Pháp bi‰t là ông Çã có thÃy tôi ª Çây..."

M¶t l©i nói sau cùng có š nghïa, thÓng thi‰t, nhÜng h«i ôi ! không có m¶t chút giá trÎ nào !

Thình lình, tÜ§ng Minh giÆt nÄy ngÜ©i . Ông nghe m¶t ti‰ng Ç¶ng l§n, xen lÅn v§i ti‰ng xích xe. Ông nhìn ÇÒng hÒ: ñúng 12 gi© 4 phút . Vài phút Çã trôi qua. Ti‰ng máy xe càng ngày càng nghe to hÖn. ñúng 12 gi© 10 phút, ba chi‰c xe tæng T.54 cán dËp nh»ng hàng rào cän sÖn màu tr¡ng ÇÕ bao quanh Dinh ñ¶c LÆp. H† b¡n chÌ thiên m¶t tràng dài, ûi sÆp cánh c°ng l§n và cán lên trên và ti‰n th£ng vào Dinh ñ¶c LÆp, cày bØa lên các bãi cÕ trong sân. Hai chi‰c xe Jeep và m¶t xe vÆn täi chåy Ç‰n , qua m¥t các chi‰n xa. TÃt cä ÇŠu mang c© cûa CPLTCHMN, (c© cûa MTGPMN xanh ÇÕ v§i ngôi sao vàng ª gi»a).Trên 15 anh "b¶ Ç¶i", m¥c quân phøc xanh và Ç¶i nón cÓi súng trÜ©ng c¥p nách chÌa t§i trÜ§c, có m¶t sï quan cÃp tá dÅn ÇÀu, Çang rÀm rÆp chåy lên các bÆc thang trÜ§c bao lÖn chánh.. Toán binh sï gác T°ng ThÓng Phû Çã Ç‹ súng xuÓng thành m¶t ÇÓng trên sân tØ trÜ§c , ÇÜa hai tay lên và ÇÀu hàng...

M¶t vài phút n»a trôi qua. Trên sân thÜ®ng cûa Dinh ñ¶c LÆp xuÃt hiŒn m¶t sÓ lính v§i quân phøc màu xanh. H† hå c© vàng ba s†c ÇÕ cûa VNCH xuÓng và tØ tØ kéo lá c© cûa h† lên.

Trong lúc Çó. vÎ sï quan cao cÃp ÇÜ®c 4, 5 chú b¶ Ç¶i súng Óng ÇÀy mình h¶ tÓng, Æp vào Çåi sänh, nÖi mà tÜ§ng DÜÖng væn Minh Çang h¶i h†p v§i nh»ng ngÜ©i c¶ng s¿ viên thân cÆn nhÙt cûa ông ta. ThÃy vÎ sï quan nÀy Çeo ÇÀy sao vàng trên cÀu vai nŠn ÇÕ, vì không bi‰t cÃp bÆc cûa quân Ç¶i nhân dân MiŠn B¡c, nên tÜ§ng Minh tÜªng r¢ng mình ÇÙng trÜ§c m¶t sï quan cao cÃp.

- " ThÜa ông quan sáu (nguyên tác : mon général (ong sao) )ông nói , tôi Çã ch© ông tØ ban sáng Ç‹ trao quyŠn cho ông"

- " MÀy dám nói là trao quyŠn hä ?, vÎ sï quan nÀy dùng danh tØ "mÀy" (nguyên tác :tutoyant le Grand Minh) x¤ng gi†ng cãi låi, MÀy chÌ là m¶t kÈ cÜ§p quyŠn và m¶t bù nhìn. MÀy không có quyŠn nào Ç‹ giao cho tao h‰t. Chúng tao lÃy ÇÜ®c quyŠn Çó b¢ng khÄu súng trên tay. Tao xác nhÆn v§i mÀy tao không phäi là tÜ§ng mà chÌ là m¶t trung tá và ûy viên chánh trÎ . Và k‹ tØ bây gi© tao cÃm mÀy không ÇÜ®c ngÒi xuÓng !

M¥t tÜ§ng Minh co dúm låi. S¿ hung båo cûa nh»ng l©i nói, gi†ng nói ÇÀy khinh bÌ Çanh Çá cûa vÎ sï quan ch®t làm cho ông Minh hi‹u rõ là ông không g¥p ÇÜ®c nh»ng ngÜ©i cûa CPLTCHMN, nhÜng là nh»ng ngÜ©i B¡c Kÿ (nguyên tác :Tonkinois). M¥c dù h† treo c© ViŒt C¶ng trên xe, nhÜng không phäi là nh»ng binh sï ngÜ©i MiŠn Nam Çã vào chi‰m Dinh T°ng ThÓng. Mà Çang ÇÙng trÜ§c m¥t ông là nh»ng chi‰c xe tæng, nh»ng sï quan và b¶ Ç¶i B¡c ViŒt thu¶c l» Çoàn M. 26 ! chÌ toàn là ngÜ©i B¡c (nguyên tác :Tonkinois) mà ông không bao gi© Üa và h† Çã ÇÓi Çãi v§i ông không nhÜ bån hay ÇÒng bào, mà nhÜ m¶t kÈ thÃt trÆn !

TÜ§ng Minh cÓ g¡ng t¿ kŠm ch‰ và nói ti‰p b¢ng m¶t gi†ng mà ông muÓn dÎu dàng hÖn:

- " Chúng tôi Çã có làm s¤n m¶t b»a cÖm Ç‹ ti‰p các ông. Có y‰n, súp mæng cua...

VÎ trung tá B¡c ViŒt ngæn ông låi và x£ng gi†ng:

- "MÀy và nh»ng ÇÙa khác, tøi bây Çang ª trong tình trång bÎ b¡t. Hãy gi» cái b‰p tÜ sän cûa mÀy låi Çi. Chúng tao së æn cÖm dã chi‰n: m¶t n¡m cÖm n¡m và m¶t h¶p thÎt kho m¥n"

TÃt cä các t°ng trÜªng hiŒn diŒn ÇŠu bÎ nhÓt trong m¶t gian phòng, sau khi Çã ÇÜ®c khám xét không khoan nhÜ®ng. Bây gi© thì Dinh ñ¶c LÆp ÇÀy Ãp nhà báo ngoåi quÓc. H† tràn t§i ÇÀu các chi‰c T.54.

TÜ§ng Minh bÎ nh»ng tên "b¶ Ç¶i" bao quanh chïa súng vào ngÜ©i ông, và vÎ sï quan cao cÃp vung khÄu súng løc to ÇÄy ông lên m¶t chi‰c xe Jeep và phóng Çi dÜ§i hàng loåt ánh Çèn ch§p cûa máy änh và máy quay phim cûa báo chí. Nh»ng ngÜ©i c¶ng sän ÇÜa ông Ç‰n Çài phát thanh Ç‹ ông phäi lên ti‰ng kêu g†i lÀn chót v§i các binh sï còn Çang ti‰p tøc chi‰n ÇÃu. Vì chi‰n trÆn vÅn còn ti‰p diÍn gÀn nhÜ kh¡p nÖi, ª ngoåi ô, ª Ch® L§n, chung quanh B¶ TÜ LŒnh Cänh Sát, ª khu v¿c gÀn Tân Cäng, trÜ§c trung tâm truyŠn tin Phú Lâm,...

Vào hÒi 13 gi©, tÜ§ng Minh ÇÜ®c ÇÜa trª vŠ Dinh T°ng ThÓng và bÎ nhÓt trong m¶t væn phòng ª dÜ§i tÀng hÀm.

Th‰ là nhiŒm vø cûa ông coi nhÜ Çã hoàn tÃt. M¶t nhiŒm vø Ç¥c biŒt rÃt là ng¡n ngûi. Không ÇÀy 48 ti‰ng ÇÒng hÒ, gi»a gi© n¡m chánh quyŠn và gi© bÎ cách chÙc....

* *

Trên con Çåi l¶ tØ vÜ©n bách thäo Ç‰n Dinh ñ¶c LÆp, có nhiŠu chi‰c tæng khác Çi t§i, dính ÇÀy bøi bÆm bùn sình hòa lÅn v§i cÖn mÜa l¡c r¡c và trên xe còn nguyên cành lá nghi trang. TÃt cä các pháo tháp ÇŠu mª toang ra. Phía sau các khÄu liên thanh n¥ng v§i ° Çån tròn, thÃy có m¶t anh lính chi‰n xa Ç¶i nón cÓi b¢ng da Çen Çang ghì ch¥t bàn tay vào cò súng. Binh sï ngÒi hai bên khÄu Çåi bác lòng dài, hai tay n¡m ch¥t khÄu súng t¿ Ç¶ng cûa h†. Theo sau các chi‰n xa là b¶ binh cÖ gi§i, ÇÙng chÆt nít trên các xe vÆn täi Molotova cûa Nga . Phía sau các xe b¶ binh là các dàn súng cao xå, Çi hàng ba, cÛng ÇÜ®c cÖ gi§i hóa và trang bÎ m‡i xe 4 khÄu liên thanh ghép.

RÃt là cÄn thÆn và thÆt chÆm rãi, nhiŠu toán b¶ binh c¶ng sän Çi b¶ vào ÇÜ©ng Pasteur. Có m¶t tràng súng n° khoäng ngang Tòa án. RÒi có ti‰ng l¿u Çån n‡, ti‰ng súng máy tØng hÒi ti‰p theo. Các "b¶ Ç¶i" Çi vào ÇÜ©ng T¿ Do (Catinat), con ÇÜ©ng n°i ti‰ng là xa hoa cûa ngÜ©i dân Sài Gòn . M¶t chi‰c xe Jeep chª ÇÀy "lính du kích" v§i quân phøc tåp nham, chåy m¶t vòng chung quanh kÿ Çài chi‰n sï MiŠn Nam và chåy låi trø sª QuÓc H¶i .Cºa cûa trø sª Çang ÇÜ®c Çóng kín. Có m¶t ngÜ©i m¥c quÀn xanh áo sÖ mi ka ki Çã phai màu chân không, leo qua rào g« lá quÓc kÿ MiŠn Nam ViŒt Nam xuÓng và treo vào Çó lá c© cûa CPLTCHMN.

Chung quanh QuÓc H¶i và ÇÜ©ng T¿ Do v¡ng tanh, không có m¶t bóng ngÜ©i . Các tiŒm buôn ÇŠu Çóng kín cºa k‹ cä cºa s° cÛng sÆp xuÓng. Không có m¶t bó hoa hay nh»ng ti‰ng v‡ tay hoan nghinh chào Çón nh»ng ngÜ©i "giäi phóng"

Xa xa, các súng Çåi liên vÅn còn ti‰p tøc n° ròn, thÌnh thoäng låi bÎ ng¡t khoän b¢ng nh»ng ti‰ng n° ng¡n nhÜng n¥ng nŠ. Các binh sï Dù Çang còn hæng say chÓng gi» lÓi vào phi trÜ©ng Tân sÖn NhÙt . Sáu chi‰n xa T.54 và hÖn m¶t chøc chi‰c Molotova Çang bÓc cháy trên các ÇÜ©ng bay. Cu¶c chi‰n còn Çang ti‰p diÍn tåi ngghïa trang l§n cûa quân Ç¶i , gi»a nh»ng hàng thÆp t¿ giá tr¡ng tinh d†c theo các m¶ , và có nh»ng quä Çåi pháo làm bÆt tung các hòm lên.

Các xe tæng c¶ng sän ÇÀu tiên vào Sài Gòn tØ hÜ§ng ñông theo con l¶ cÛ hÒi th©i Pháp, và theo xa l¶ Biên Hòa tØ th©i MÏ.

Các cánh quân ti‰n vào tØ B‰n Cát và Tây Ninh theo hÜ§ng B¡c xuÓng, chÌ Ç‰n ÇÜ®c trung tâm thành phÓ vào lúc 17 gi© chiŠu. H† Ç‰n trÍ vì bÎ Çøng n¥ng tØ chiŠu ngày hôm qua ª vùng Hóc Môn, nÖi có trung tâm huÃn luyŒn Nhäy Dù do L» Çoàn 4 Dù trÃn gi», tÆp trung dÜ§i s¿ chÌ huy cûa Çåi tá Vinh, m¶t sï quan to con Çen såm Çã tØ chÓi không chÎu tuân theo lŒnh ngÜng b¡n. Các cánh quân nÀy cûa B¡c ViŒt bÎ thiŒt håi rÃt n¥ng và sau Çó còn phäi giao chi‰n ác liŒt ª hai Çi‹m trong dÜ©ng phÓ: m¶t ª trÜ§c B¶ chÌ huy Cänh Sát LÜu Thông, nÖi Çó hÖn m¶t træm Cänh Sát dã chi‰n chÓng gi» gÀn m¶t ti‰ng ÇÒng hÒ trÜ§c khi bÎ chi‰n xa c¶ng sän Çè bËp; và m¶t nÖi khác ª ngay ngã tÜ ÇÜ©ng Chasseloup và ÇÜ©ng Verdun, ª Çây chÌ có vÕn vËn 4 anh lính Dù v§i súng liên thanh và súng không giÆt Çã quy‰t chi‰n trong hÖn 50 phút, b¡n cháy nhiŠu quân xa c¶ng sän , sau Çó vì h‰t Çån 4 vÎ anh hùng mÛ ÇÕ nÀy cùng nhau ra khoäng trÓng gi»a ÇÜ©ng, cùng n¡m vai nhau thành m¶t vòng tròn và cho n° m¶t xâu mÃy quä l¿u Çån Ç‹ cùng nhau t¿ sát.

L» Çoàn 4 Nhäy Dù, Çã Çánh nhau v§i c¶ng sän chung quanh Tân sÖn NhÙt , ngay trong B¶ Tham MÜu, ª Çó h† dùng súng không giÆt b¡n cháy 3 chi‰n xa c¶ng sän và tÓi Ç‰n h† rút vŠ trong trÆt t¿ b¢ng con ÇÜ©ng cÛ kÏ cûa ÇÒn ÇiŠn cao su Ç‹ vŠ Ch® L§n. H† không hŠ Ç‹ låi phía sau m¶t ngÜ©i ch‰t hay bÎ thÜÖng nào cÛng nhÜ m¶t quân trang quân døng nào.

ñ‰n chiŠu tÓi, 400 binh sï mÛ ÇÕ, rút vŠ tØ Hóc Môn và tØ phi trÜ©ng, Çã tÆp h†p chung quanh Çåi tá Vinh, còn ti‰p tøc chi‰n ÇÃu ª khu ch® và các nhà máy xây lúa ª Ch® L§n. Và lúc 22 gii© Çåi tá Vinh cho lŒnh h† phân tán thành tØ toán nhÕ, và l®i døng Çêm tÓi Ç‹ Çi vŠ ñÒng b¢ng sông Cºu Long. Riêng vÎ Çåi tá Dù , m¶t ngÜ©i Çã tØng "nhäy" ª chi‰n trÆn không bi‰t bao nhiêu lÀn, già d¥n, Çã tØng ÇÜ®c Çào tåo ª Trung tâm Nhäy Dù Pau cûa Pháp trong thÆp niên 50, không bao gi© chÎu ÇÀu hàng. Ông Çã t¿ cho n° m¶t phát vào ÇÀu b¢ng chính khÄu súng phóng l¿u cûa ông !

* *

Ngày 1 tháng 5 / 75

Ngày hôm sau, 1 tháng 5, dân chúng Sài Gòn ngÖ ngác và nhÓn nháo, quá ngåc nhiên tåi sao mình vÅn còn sÓng, Çã ÇiŒn thoåi v§i nhau Ç‹ cùng bi‰t tin tÙc cûa nhau.

TrÜ§c tiên trong bu°i sáng, có nhiŠu nhóm nhÕ, rÒi lÀn lÀn Çông hÖn, h† Çi ra khÕi nhà Ç‹ khám phá nh»ng trung Çoàn binh sï v§i quân phøc xanh lá cây Çã vây hãm thành phÓ cûa mình Çêm qua. MÃy anh binh sï v§i b¶ m¥t ng© ngŒch, gÀy Ç‰n hai gò má nhô cao, m¥c quân phøc r¶ng thùng thình b¢ng väi bÓ thô, c° quàng khæn và chân mang dép râu, m¶t loåi dép làm b¢ng vÕ xe cÛ, m§i thoåt nhìn trông nhÜ nh»ng anh nhà quê vøng vŠ m§i vào thành phÓ l§n lÀn ÇÀu tiên. Có nhiŠu anh chÜa t§i 16 tu°i.

Ÿ bãi cÕ r¶ng l§n r®p bóng mát trÜ§c Dinh T°ng ThÓng ngÜ©i ta thÃy ÇÀy nh»ng xe tæng, xe chåy xích, và nh»ng chú "b¶ Ç¶i" Çang ngÒi quanh dÜ§i các chi‰n cø Çáng s® cûa h†. Và gi»a nh»ng bãi cÕ gÀn nhà th© Chánh Tòa, h† Çang nÃu cÖm b¢ng cûi, coi nhÜ h† Çang cÃm tråi trong rØng vÆy. Có nhiŠu ngÜ©i Çang gi¥t quÀn áo. PhÀn Çông h† Çang soát låi vÛ khí cá nhÖn, tháo ra lau chùi cÄn thÆn nhÜ nh»ng anh th® ÇÒng hÒ. Các binh sï thì xài súng A.K. 47 hay súng ti‹u liên TiŒp Kh¡c ng¡n mà tÓc Ç¶ tác xå nhanh, bá x‰p có móc. Sï quan thì xài súng løc cûa Liên Xô, có tên là súng løc Ma Ca RÓp (Makarov) và loåi súng løc Stechkin l§n hÖn, vÕ b¢ng cây có th‹ ráp låi thành bá súng Ç‹ ÇÜa lên vai nh¡m b¡n m¶t møc tiêu xa chØng 120 thÜ§c ÇÜ®c .

NgÜ©i dân Sài Gòn cÄn thÆn bÜ§c låi gÀn các chi‰n xa "Molotova" và b¡t chuyŒn v§i các anh "b¶ Ç¶i". H† tò mò hÕi

- " Các anh tØ Çâu vô Çây vÆy ?

Các câu trä l©i lúc nào cÛng giÓng nhau, v§i m¶t gi†ng phát âm hÖi chói tai:

- "TØ ngoài B¡c ...

Và ngay sau Çó m§i là tên cûa thành phÓ hay các tÌnh nhÜ Hà N¶i , Nam ñÎnh, hay Ninh Bình v.v...

Không còn chút nghi ng© nào n»a, tÃt cä nh»ng anh lính chánh quy vào Sài Gòn là nh»ng ngÜ©i B¡c (nguyên tác Tonkinois). MiŠn Nam không phäi ÇÜ®c giäi phóng, mà là bÎ chi‰m !

Không thÃy có m¶t anh nào thu¶c cái CPLTCHMN.

M¶t "Ban Quân Quän" Çang n¡m quyŠn hành chánh tåi thành phÓ Sài Gòn, mà ngÜ©i chÌ huy là tÜ§ng TrÀn væn Trà, 57 tu°i, ngÜ©i tuy gÀy nhÜng rÃt månh khÕe, hàm r¶ng, Çôi m¡t s¡c bén mang kính g†ng sØng, tóc Çen và h§t ng¡n. TÜ§ng Trà là ngÜ©i ª MiŠn Trung, m¶t ngÜ©i ÇÃu tranh cách mång già d¥n, Çäng viên Çäng c¶ng sän ñông DÜÖng, bÎ tù næm 1939 , vÜ®t ngøc næm 1944. TØ næm 1946 Ç‰n 1951 ông là ngÜ©i ÇÙng ra phÓi h®p hoåt Ç¶ng cûa 4 vùng quân s¿ ViŒt Minh ª MiŠn Nam Ç‹ chÓng låi l¿c lÜ®ng viÍn chinh Pháp. TØ sau HiŒp ñÎnh Genève, ông tÆp k‰t ra Hà N¶i và trª thành T°ng Tham MÜu Phó "Quân ñ¶i Nhân Dân B¡c ViŒt " và sau Çó là Chû TÎch Quân Ñy Trung ÐÖng ª MiŠn Nam . Ông cÛng còn là Ñy viên d¿ khuy‰t cùa Chánh trÎ B¶ c¶ng sän ª Hà N¶i . Vào næm 1968, ông Çã t° chÙc cu¶c T°ng Công Kích T‰t MÆu Thân, và næm 1972, chÌ huy trÆn tÃn công vào An L¶c. TØ sau th©i kÿ Çó ông ÇÙng vào hàng thÙ ba trong hŒ thÓng quân ûy cûa MiŠn B¡c , sau tÜ§ng Võ nguyên Giáp và tÜ§ng Væn ti‰n DÛng. Vào Ç‰n Sài Gòn vào ÇÀu bu°i trÜa, ông Ç‰n ngay Dinh ñ¶c LÆp. Ông cho t° chÙc ngay bu°i lÍ chánh thÙc "bàn giao quyŠn hành", xº døng Ç¶i ngÛ quay phim cûa c¶ng sän trong công tác thu hình Ç‹ tuyên truyŠn, và ra lŒnh thä tÜ§ng Minh và các t°ng trÜªng cûa ông nÀy ra h‰t .

ñ‰n 4 gi© 30 chiŠu, tÜ§ng Minh r©i khÕi phòng giam ª tÀng dÜ§i. Ông bÜ§c lên bao lÖn chánh cûa Dinh T°ng ThÓng lúc nào cÛng có lính canh chØng h¶ tÓng bên cånh, Çi d†c theo hành lang có träi thäm ÇÕ Ç‹ vào cæn phòng nhÕ cûa các tùy viên. M¶t sï quan B¡c ViŒt Ç‰n nói v§i ông :

- "Ông hãy ª Çây Ç®i lŒnh cûa chánh quyŠn cách mång "

Các nhà báo "xã h¶i chû nghïa" bÜ§c vào phòng. ngÜ©i phóng viên cûa nhÆt báo "Quân Ç¶i Giäi Phóng" Ç‰n trÜ§c m¥t tÜ§ng Minh và hÕi ông :

- " Ông nghï th‰ nào vŠ nh»ng bi‰n cÓ mà ông vØa träi qua ?

TÜ§ng Minh gi» im l¥ng trong m¶t vài giây.... sau Çó m§i trä l©i, không quên dùng toàn nh»ng danh tØ mà c¶ng sän thÜ©ng hay xº døng trong tuyên truyŠn:

- " Chúng tôi Çã š thÙc ÇÜ®c sÙc månh cûa Chánh Phû Cách Mång Lâm Th©i và cûa Quân Ç¶i Giäi Phóng. Các ÇÖn vÎ Thi‰t Giáp cûa Giäi Phóng thÆt là hùng månh. Quân Ç¶i Sài Gòn không cón l¿c lÜ®ng Ç‹ chÓng trä n»a. ChÌ còn m¶t quy‰t ÇÎnh Çúng nhÃt là ÇÀu hàng không ÇiŠu kiŒn mà thôi.

Và ông còn nói ti‰p

- " ThÆt vÆy, chúng tôi tin tÜªng các ông, n‰u không thì chúng tôi không bao gi© Çem cä gia Çình chúng tôi Ç‰n Çây Ç‹ ch© các ông t§i. Các ông Çã Çi Ç‰n chi‰n th¡ng m¶t cách nhanh chóng. chúng tôi rÃt là có phÜ§c, thÆt s¿ rÃt là có phÜ§c . Chúng tôi và gia Çình chúng tôi không hŠ hÃn gì . ThÆt là cä m¶t niŠm an ûi và m¶t niŠm vui .

Ông NguyÍn væn HuyŠn, ngÜ©i lãnh tø giáo dân, quá mŒt mÕi, ÇÜ®c phép vào n¢m nghÌ trong phòng. ñ‹ trä l©i cho các nhà báo muÓn bi‰t " š ki‰n cûa ông vŠ ÇÜ©ng lÓi chánh trÎ cûa Chánh Phû cách mång" , ông Çã trä l©i nÜ§c Çôi v§i m¶t gi†ng nhÅn nhøc và dè d¥t :

- "Chúng tôi không chÃp nhÆn các "ngÜ©i di tän" . Là ngÜ©i ViŒt Nam thì h† phäi ª låi sÓng trên ÇÃt nÜ§c quê hÜÖng cûa mình ch§ ?

Ông VÛ væn MÅu, vÎ c¿u Thû TÜ§ng thì tÜÖi cÜ©i, nhäy nhót và bày tÕ m¶t niŠm vui nhiŒt thành ra m¥t:

- " Các anh Çánh hay l¡m, Çánh rÃt là hay !" ông hÜ§ng vŠ các anh cán b¶ B¡c ViŒt ÇÙng lÅn trong các nhà báo. Tôi rÃt b¢ng lòng là Çã du°i h‰t ngÜ©i MÏ Çi. Bây gi© thì chÌ có chúng ta v§i nhau mà thôi".

Ông nh¡c låi lÎch sº cûa cái "ÇÀu tr†c" cûa ông, "vào lúc Çó là m¶t dÃu hiŒu Ç‹ phän ÇÓi s¿ bÀu cº T°ng ThÓng gian lÆn và Ç¶c diÍn cûa ông ThiŒu", và ông thích thú nói thêm :

- " TØ hôm nay là tôi së Ç‹ tóc låi ÇÜ®c rÒi!"

Sau Çó ông còn nói vŠ nÖi chôn nhao c¡t rún cûa ông lá quÆn ThÜ©ng Tín cûa ông ª phía Nam Hà N¶i n»a.

Ông NguyÍn væn Häo, c¿u Phó Thû tÜ§ng và T°ng trÜªng Kinh T‰ ÇÜa tay lên và nói l§n :

- " ThÆt là Çáng phøc là các anh Çã Çánh båi ÇÜ®c Hoa Kÿ , chúng tôi hy v†ng là tÃt cä tài nguyên cºa ÇÃt nÜ§c së ÇÜ®c dùng Ç‹ xây d¿ng dÃt nÜ§c chúng ta ."

Ông Lš quš Chung, c¿u T°ng trÜªng Thông Tin, nh¡c Çi nh¡c låi nhiŠu lÀn ;

- "ChÌ có nh»ng binh sï và nh»ng ngÜ©i chÌ huy cûa quân Ç¶i cách mång m§i thÆt s¿ là nh»ng ngÜ©i chi‰n th¡ng . S¿ Çóng góp cûa chúng tôi thÆt là quá nhÕ nhoi."

Và sau vài phút suy nghÌ ông låi nói thêm :

- " Chúng tôi bi‰t rÃt rõ tình hình. Chúng tôi tin tÜªng ª dÜ©ng lÓi chánh trÎ cûa cách mång. Cu¶c chi‰n th¡ng vï Çåi nÀy thu¶c vŠ toàn dân ViŒt Nam . TØ Çây vŠ sau chúng tôi không còn m¶t chút bÆn tâm lo nghï gì n»a . "

Nhìn qua cºa s° thÃy Çám Çông dân chúng tò mò Çang tÆp trung ÇÙng nhìn cánh cºa rào cûa Dinh ñ¶c LÆp bÎ xe tæng T.54 cán sÆp, ông ta phân chÙng v§i các nhà báo:

- " Các ông xem kìa, dân chúng Çang chåy låi Ç‹ chào mÀng chi‰n th¡ng cûa các anh chi‰n sï giäi phóng Çó . ChÜa tØng thÃy cái cänh nÀy ª Çây bao gi©. LÎch sº cûa nÜ§c ViŒt Nam Çã bÜ§c vào m¶t k› nguyên m§i "

Vào lúc 5 gi© chiŠu: trong Çåi sänh cûa Dinh T°ng ThÓng Çã diÍn ra cu¶c g¥p g« chánh thÙc gi»a nh»ng ngÜ©i Çåi diŒn cûa Ban Quân Quän Sài Gòn - Gia ñÎnh và "16 nhân vÆt trách nhiŒm cûa ch‰ Ç¶ cÛ" ª MiŠn Nam . ThÙ t¿ ngôi thÙ ÇÜ®c áp døng triŒt Ç‹ nghiêm túc. Nh»ng Çåi diŒn cûa Ban Quân Quän và nh»ng vÎ chÌ huy ÇÖn vÎ cûa Quân Ç¶i Nhân Dân B¡c ViŒt (11 tÜ§ng tá) ÇÜ®c x‰p ngÒi ª hàng gh‰ danh d¿, các gh‰ d¿a có b†c løa ÇÕ. TrÜ§c m¥t h† là tÜ§ng Minh và nh»ng thành viên khác cûa "cÖ quan hành chánh cÛ" hai tay phäi úp xuÓng ÇÀu gÓi cûa mình.

M¶t Çåi diŒn cûa Ban Quân Quän thông báo cho h† là Chánh Phû Cách Mång Lâm Th©i Çã quy‰t ÇÎnh cho phép h† ÇÜ®c t¿ do trª vŠ nhà. Ông bày tÕ hy v†ng là tùy theo khä næng cûa m‡i ngÜ©i h† së "Çóng góp" vào công tác xây d¿ng ÇÃt nÜ§c ."

Các vÎ t°ng trÜªng và tÜ§ng Minh "cäm Ç¶ng" v‡ tay.

TÜ§ng Minh sau dÃu hiŒu gÆt ÇÀu cûa tÜ§ng Trà, ÇÙng dÆy và bÜ§c t§i mi crô và tuyên bÓ v§i m¶t gi†ng run run :

- " Tôi xin thành thÆt gªi t§i CPLTCHMN và l¿c lÜ®ng thu¶c Quân Ç¶i Nhân Dân Giäi Phóng nh»ng l©i chúc mØng nÒng nhiŒt vŠ chi‰n th¡ng hoàn toàn và quy‰t ÇÎnh vØa qua.

Ÿ vào tu°i 60 , tôi rÃt là hånh phúc ÇÜ®c trª vŠ v§i Ç©i sÓng cûa m¶t công dân thÜ©ng cûa m¶t nÜ§c ViŒt Nam thÆt s¿ t¿ do và Ç¶c lÆp." (1)

Cä chÜÖng trình và diÍn ti‰n cûa bu°i lÍ nÀy Çã ÇÜ®c dàn d¿ng chi ly tØ Hà N¶i và ÇÜ®c các chuyên viên ÇÜa tØ Hà N¶i vào Ç‹ quay thành phim tØ ÇÀu cho Ç‰n cuÓi. CuÓn phim nÀy ÇÜ®c trình chi‰u trong tÃt cä các råp hát trên toàn quÓc ViŒt Nam và ª nh»ng nÜ§c "xã h¶i chû nghïa anh em"

Trong nh»ng ngày k‰ ti‰p, các binh sï chánh quy B¡c ViŒt thu¶c các sÜ Çoàn Çã Çánh vào Sài Gòn ÇÜ®c phép Çi dåo thành phÓ. Thû Çô MiŠn Nam ViŒt Nam và m¥t tiŠn cûa thành phÓ v§i các tiŒm n» trang, hàng sÖn mài, hàng sành sÙ và ÇÒ c‡, cá tiŒm cà phê v§i hai bên vách toàn ki‰n, v§i các ch® ÇÀy Ãp m†i loåi th¿c phÄm, thÙc æn... Çã làm cho các chú "b¶ Ç¶i" chóa cä m¡t mÛi và quá Ç‡i ngåc nhiên. TÃt cä các binh sï nÀy ÇŠu Çã in trí r¢ng mình phäi giäi phóng m¶t thành phÓ Çói nghèo Çang bÎ áp bÙc bóc l¶t, nhÜng h† phát giác ra Çây là m¶t thành phÓ l§n ª MiŠn Nam , giàu có, linh hoåt, hånh phúc, chÌ bÎ änh hÜªng m¶t ít thôi vŠ chi‰n tranh. Các anh "b¶ Ç¶i" trÈ Çi phép nÀy Çi dåo tØng c¥p hai ngÜ©i m¶t, bàng hoàng choáng váng vì s¿ lÜu thông ª Çây, dán m¡t kh¡p các tû kính ÇÀy ngåc nhiên nhÜ nh»ng anh chàng nhà quê cøc mÎch. Các bác "phó nhòm" chøp hình lÃy liŠn b¢ng máy Polaroid trên ÇÜ©ng phÓ làm h† càng sºng sÓt hÖn Ç‰n câm l¥ng không nói ÇÜ®c m¶t l©i nào. H† Çi lÅn vào các Çám Çông dân chúng, Ç‹ thº cÓ g¡ng b¡t chuyŒn v§i h†, cÓ mÌm cÜ©i Ç‹ tÕ ra là ngÜ©i có lÍ Ç¶.

Yên chí v§i tính trÈ con dÍ dãi cûa các "anh" ngÜ©i B¡c , ngÜ©i dân bé nhÕ và không có Chánh Phû cûa thành phÓ l§n nÀy h¶i nhÆp rÃt mau v§i nh»ng ngÜ©i chû m§i. L¿c lÜ®ng chi‰m Çóng bÎ ÇÜa vào tròng ngay: tr¶m và Ç°i chác vÆt døng, tØ h¶p th¿c phÄm khÄu phÀn qua nh»ng bao ÇÜ©ng, Ç‰n nh»ng chuyŒn hút xæng ra tØ các chi‰n xa hay các xe vÆn täi, buôn Çû m†i thÙ: tÃt cä các anh "b¶ Ç¶i" Çi phép Çã nhanh chóng không còn ÇÒng nào trong túi, miÍn là có ÇÜ®c chi‰c ÇÒng hÒ b¢ng nh¿a không chåy ÇÜ®c, Çôi kính chÓng n¡ng cûa MÏ, chi‰c máy thu thanh bán dÅn vØa m§i Çánh c¡p Çâu Çó. NgÜ©i ta còn b¡t h† hút thuÓc cÀn sa mà h† vÅn không bi‰t...

Nh»ng chú khác thì bÎ s¡c ÇËp cûa mÃy cô gái æn sÜÖng mê ho¥c, bÎ cám d‡ ÇÜa vào các phòng ngû qua ÇÜ©ng Ç‹ rÒi vài ngày sau lÛ lÜ®t kéo nhau vào khám bŒnh hoa liÍu .

Các xe mô tô cûa NhÆt thì quá thành công. Các chú "b¶ Ç¶i" Çèo nhau tØng hai ngÜ©i , ba ngÜ©i, có khi Ç‰n bÓn ngÜ©i chåy bÃt k‹, n° máy liên hÒi, báng vào các lŠ ÇÜ©ng, Çôi khi tông vào c¶t Çèn hay tuông vào bÒn nÜ§c l§n ª Çåi l¶ Charner.

NgÜ©i dân Sài Gòn dÙt khoát nghï r¢ng các chú "b¶ Ç¶i"nÀy quä thÆt quá vøng vŠ dÍ bÎ "quay" l¡m.

NhÜng trò chÖi "láu lÌnh" nÀy không ÇÙng mãi lâu ÇÜ®c .Có nhiŠu xe phóng thanh b¡t ÇÀu chåy kh¡p nÖi trong thành phÓ cänh cáo r¢ng trò "lØa bÎp" các "giäi phóng quân" là bÃt lÜÖng.... và hành Ç¶ng bÃt lÜÖng Çó së bÎ "nghiêm trÎ"

BiŒn pháp ngæn chÆn ÇÀu tiên nh¡m vào các "chû trÜÖng quy‰n rÛ, hû hóa và mua bán Ç°i chác", Ban Quân Quän loan báo là "các nhà th°, các tiŒm hút, các tiŒm nhäy, bài båc, k‹ cä m†i tàn tích cûa xã h¶i suy ÇÒi cûa MÏ.Ngøy. bÎ cÃm h£n tØ Çây" .

CÙ m‡i 5 ngày là binh sï trú phòng së ÇÜ®c thay Ç°i. Không còn thÃy xæng lÈ bán ª lŠ ÇÜ©ng n»a. Xe Honda cÛng vÆy. LÜ®ng xæng cån dÀn và không còn ÇÜ®c ti‰p t‰ cho n»a, nên các tråm xæng tuÀn t¿ Çóng cºa. Xe Çåp b¡t ÇÀu thay th‰ xe mô tô. Trên tÜ©ng treo ÇÀy các tÃm bäng ghi rõ là së nghiêm trÎ thÆt n¥ng nh»ng ai còn tàng tr» vÛ khí, Çån dÜ®c và máy truyŠn tin.

Ngày 4 tháng 5: có lŒnh cho dân chúng Sài Gòn phäi làm công tác vŒ sinh và treo c© trong thành phÓ Ç‹ cho thành phÓ cûa mình "trª nên såch së, tinh khi‰t, vui vÈ và cách mång." TÃt cä m†i ngÜ©i ÇŠu phäi ra quét d†n trÜ§c nhà mình. Có nh»ng ngÜ©i "tình nguyŒn" thì Çi hÓt hàng ÇÓng rác hôi thÓi còn n¢m trên lŠ ÇÜ©ng hay trong các cÓng rãnh tØ bao nhiêu ngày nay . Các bà thì lo may c© "giäi phóng". Dân chúng ª các khu nghèo là nh»ng ngÜ©i ít v¶i vàng trong viŒc treo "c© cách mång " : c© bán quá m¡c, tØ 1500 Ç‰n 1800 ÇÒng m¶t lá (b¢ng tiŠn công 3 ngày làm viŒc)

Ngày 6 tháng 5, "nhân dân" ÇÆp nát tÜ®ng Çài chi‰n sï ViŒt Nam trÜ§c QuÓc H¶i :ñó là 2 anh chi‰n sï Thûy Quân Løc Chi‰n Çang trong tÜ th‰ xung phong súng chÌa t§i trÜ§c m¥t. TÜ®ng Çài sÆp xuÓng gây nên m¶t ti‰ng vang l§n.

Ngày 7 tháng 5, tÙc là m¶t tuÀn lÍ sau ngày thành phÓ Ç°i chû, Ban Quân Quän m§i ra m¡t lÀn ÇÀu tiên v§i dân chúng ª tåi Dinh ñ¶c LÆp. TØ chiŠu hôm qua, ngÜ©i dân Sài Gòn ÇÜ®c m©i Ç‰n ÇÙng ª bãi cÕ trÜ§c Dinh, ª Çó h† së v‡ tay hoan nghênh nh»ng ngÜ©i lãnh Çåo m§i cûa mình. Không bi‰t vì không có thiŒn š hay vì tr©i xÃu (mÜa suÓt Çêm qua) mà sáng nay không có bao nhiêu ngÜ©i Ç‰n d¿. Nh»ng ngÜ©i låc quan thì Ü§c tính së có khoän tØ 20 Ç‰n 25 ngàn ngÜ©i. Và còn hÖn th‰ n»a vì m¶t phÀn l§n cº t†a phäi ÇÜ®c tính là các anh "b¶ Ç¶i" m¥c quân phøc . ñÓi v§i m¶t thành phÓ có 4 triŒu dân thì con sÓ Ü§c tính Çó không có là bao . ñÓi v§i m¶t thành phÓ ÇÜ®c "giäi phóng khÕi 30 næm bÎ áp bÙc bóc l¶t" thì con sÓ Çó gÀn nhÜ không có nghïa gì h‰t. Trên bao lÖn tÜ§ng Trà chánh thÙc Ç†c m¶t bài diÍn væn ÇÀu tiên. ñám Çông giÜÖng các biÍu ng» và vÅy các lá c© nhÕ. có quân nhåc và có ti‰ng v‡ tay...

NhÜng thÆt quá rõ ràng là không thÃy có niŠm vui nào ª Çây h‰t. Các ûy viên chánh trÎ cÓ sÙc nhÃn månh tØng khÄu hiŒu qua Óng loa cÀm tay cûa h†, nhÜng không thÃy ÇÜ®c nÒng nhiŒt nh»ng ti‰ng hô theo. Nhìn chung ngÜ©i ta thÃy rõ là khán giä MiŠn Nam còn chÜa có khä næng trä bài thu¶c lòng ÇÓi v§i nh»ng khÄu hiŒu quá m§i mÈ.

Ngày hôm sau, 8 tháng 5, tÃt cä 54 råp chi‰u bóng ª Sài Gòn cùng phäi chi‰u m¶t cuÓn phim duy nhÃt :"TrÆn chi‰n ñiŒn Biên Phû".

Qua hình änh cÛ tØ hÖn 21 næm, khán giä ViŒt Nam thÃy h¢ng ngàn binh sï Pháp thÃt trÆn Çang Çi ra khÕi hÀm trú Än, hai tay ÇÜa lên tr©i. M¶t chút lÎch sº ÇÜ®c nh¡c låi không Çû khä næng làm vÅn Çøc tâm hÒn thanh thän cûa các nhà ngoåi giao Pháp Çang mài miŒt bênh v¿c cho ÇÜ©ng lÓi chánh trÎ vï Çåi cûa h† là " tình h»u nghÎ gi»a Ba Lê và Hà N¶i" . NhÜng nó gây khó chÎu sâu ÇÆm cho nh»ng ngÜ©i công dân Pháp hiŒn còn Çang bÎ kËt låi ª Sài Gòn .

Các nhà báo ngoåi quÓc ÇÜ®c m©i Ç‰n d¿ bu°i h†p báo ÇÀu tiên cûa Ban Quân Quän. Và cÛng là m¶t cu¶c h†p báo cuÓi cùng ! Bài nói chuyŒn cûa tÜ§ng TrÀn væn Trà ÇÜ®c m¶t thông dÎch viên dÎch ra ti‰ng Anh và ông Çã trình bày quá dài dòng , chán ng¡t vŠ công tác vãn hÒi trÆt t¿ và an ninh, vŠ s¿ bi‰t Ön ÇÓi v§i các "quÓc gia xã h¶i chû nghïa anh em " Çã Çóng góp vào chi‰n th¡ng. Måc tÜ Khoa ÇÜ®c nghe nh¡c Ç‰n nhiŠu lÀn, còn B¡c Kinh thì chÌ nghe nói ph§t qua.

Các nhà báo trong tuÀn qua Çã cÓ tìm, nhÜng vÅn không hy v†ng không g¥p ÇÜ®c m¶t ngÜ©i Çåi diŒn nào cûa CPLTCHMN, H† Çã lên ti‰ng hÕi tÜ§ng Trà vŠ " s¿ v¡ng m¥t không th‹ giäi thích ÇÜ®c cûa Chánh Phû Lâm Th©i nÀy" TÜ§ng Trà cÜ©i trØ , trä l©i xoay quanh Ç‹ thoát khÕi ngÕ bí :

- " CPLTCHMN Çang ª trong MiŠn Nam ViŒt Nam nhÜng tôi không muÓn nói v§i các anh là h† ª Çâu.".

ThÆt là quá lå lùng cho cái Chánh Phû Lâm Th©i nÀy !, không thÃy mà cÛng không th‹ tìm thÃy, nhÜ th‰ là tính cách bí mÆt vÅn ti‰p tøc m¶t cách lå lùng khi mà chi‰n tranh Çã chánh thÙc chÃm dÙt rÒi !

ñã tØ lâu rÒi, chúng tôi không còn tin theo nh»ng l©i hÙa hËn mà Hà N¶i Çã tØng l§n ti‰ng tuyên truyŠn. B¶ m¥t thÆt cûa "m¶t MiŠn Nam trung lÆp ÇÜ®c giäi phóng khÕi s¿ kŠm ch‰ cûa ngoåi bang".... hôm nay m§i ÇÜ®c thÃy rõ. Chúng tôi cÛng bi‰t là xã h¶i chû nghïa không th‹ áp døng ngay ÇÜ®c ª Çây... MiŠn Nam là MiŠn Nam ... Chúng tôi luôn nghï t§i tính cách cá biŒt cûa MiŠn Nam . TrÜ§c h‰t phäi thành lÆp tåi Sài Gòn m¶t Chánh Phû Çoàn k‰t quÓc gia Ç‹ hòa giäi tÃt cä m†i công dân chung quanh m¶t chÜÖng trình tÓi thi‹u nào Çó. S¿ thÓng nhÃt hai MiŠn rÒi cÛng së t§i sau nÀy.... nhÜng phäi dÜ§i hình thÙc m¶t "Liên Bang". Nh»ng ai Çã tØng g¡n bó quá ngây thÖ trong tr¡ng vào m¶t s¿ hòa giäi quÓc gia t¿ nhiên gi»a nh»ng ngÜ©i anh em MiŠn B¡c và MiŠn Nam v§i nhau ... bây gi© m§i cay Ç¡ng bi‰t rõ Çó chÌ là m¶t äo tÜªng .. Còn nh»ng ai hy v†ng có th‹ nói chuyŒn v§i "phía bên kia" thì bây gi© Çây h† còn Çang Çi tìm nh»ng ngÜ©i ÇÓi thoåi v§i h†.

Vào nh»ng ngày cuÓi cùng trÜ§c khi mÃt MiŠn Nam ViŒt Nam , các quan sát viên quÓc t‰ ÇŠu ghi nhÆn là có m¶t "khoäng trÓng chánh trÎ " ª Sài Gòn .

Ngày hôm nay thì Sài Gòn không còn là m¶t "khoäng trÓng chánh trÎ" n»a mà là m¶t "bãi sa måc chánh trÎ" nÖi Çó nh»ng "con ma" cûa CPLTCHMN ÇÜ®c ch© Ç®i nhÜ m¶t äo tÜªng. ThÆt vÆy, cái CPLTCHMN Çã tØng bÎ tàn sát trong cu¶c T°ng Công Kích T‰t MÆu Thân (1968) chÌ là m¶t con chim mÒi không hÖn không kém, cÛng giÓng nhÜ cái g†i là "l¿c lÜ®ng thÙ ba ViŒt Nam không c¶ng sän "... tÃt cä ÇŠu không ai n¡m b¡t ÇÜ®c h‰t, và cÛng không th‹ Çåi diŒn cho ai h‰t, nhÜng chánh sách ngoåi giao Pháp Çã quá kh© dåi d¿a trên Çó Ç‹ Ç¥t niŠm hy v†ng bäo vŒ quyŠn l®i cûa nÜ§c Pháp . Không còn nghi ng© gì n»a, quyŠn hành thÆt s¿ Çang ª trong tay cûa Quân Ç¶i Nhân Dân B¡c ViŒt . Và tÜ§ng TrÀn væn Trà ngÜ©i "chû" m§i cûa Sài Gòn cÛng chÌ là m¶t công cø cûa quyŠn hành Çó mà thôi.

Vào ngày thÙ næm 15 tháng 5, m¶t cu¶c diÍn binh rÀm r¶ Çã nói lên sÙc månh quân s¿ cûa nh»ng kÈ th¡ng trÆn. DÅn ÇÀu , Çi sau m¶t con rÒng ÇÕ Çang uÓn khúc tÜ®ng trÜng cho niŠm vui và hånh phúc, là các em n» sinh rÃt ngoan v§i quÀn Çen áo dài tr¡ng, rÒi Ç‰n các phái Çoàn dân chúng mang bi‹u ng» nhæng nhít ÇÀy khÄu hiŒu. Sau Çó Ç‰n các trung Çoàn thép cûa B¡c ViŒt Çi thành m¶t khÓi :các "b¶ Ç¶i Çi hàng mÜ©i, có bÜ§c Çi nhÜ ng‡ng, súng mang choàng qua c°, m¥t lånh lùng. K‰ ti‰p là các chi‰n xa Çi thành hình vuông, ÇÒ s¶ , Òn ào, các xe ra Ça, các thi‰t giáp xa và hàng træm khÄu pháo binh cÖ gi§i hóa, và nh»ng giàn hÕa tiÍn. TÃt cä pháo binh Liên Xô ghê g§m Çó lë ra Çã b¡n 70.000 quä Çån (3000 cho m‡i khu) và 6000 quä rÓc k‰t Ç‹ nghiŠn nát thành phÓ, n‰u thành phÓ nÀy không ÇÀu hàng.

ñó là m¶t cu¶c trình diÍn vï Çåi cûa chi‰n xa T.54, cûa hÕa ti‹n S.A.M. 6 và S.A.M. 7... nh»ng chi‰c "Kalachnikov", nh»ng chi‰c "Molotova" và nh»ng c‡ pháo 130 ly kinh hoàng. Các phi cÖ Mig 19 và 21 gÀm rú trên bÀu tr©i. NhÜng ÇiŠu phäi thÃy trên h‰t và ÇÜ®c thÃy trÜ§c nhÃt phäi là : chi‰n th¡ng cûa nh»ng ngÜ©i B¡c ViŒt (nguyên tác: Tonkinois). Ÿ gi»a rØng ngÜ©i Çang liên ti‰p Çi t§i nhÜ nh»ng làn sóng l§n... h†a ho¢n chÎu khó l¡m ngÜ©i ta m§i nhÆn thÃy ÇÜ®c m¶t vài xe vÆn täi chª Çám "du kích quân" cûa "MTGPMN" và m¶t xe Jeep chª n» binh m¥c ÇÒ Çen và Ç¶i nón "tai bèo" nhÕ.

Các hàng gh‰ danh d¿ trên khán Çài ÇÜ®c dành cho phái Çoàn 12 "anh l§n" dÅn ÇÀu là 3 nhà lãnh Çåo trong Chánh TrÎ B¶ c¶ng sän : ông Tôn ñÙc Th¡ng, Chû TÎch nÜ§c ViŒt Nam Dân Chû C¶ng Hòa, ông Lê ÇÙc Th†, và tÜ§ng Væn ti‰n DÛng, T°ng Tham MÜu TrÜªng Quân Ç¶i B¡c ViŒt .

Chû TÎch Tôn ÇÙc Th¡ng hôm nay phäi là ngÜ©i có m¶t niŠm vui thÆt l§n. Ông gÓc ngÜ©i MiŠn Nam , sanh ª Long Xuyên, 85 tu°i, tØng là m¶t ngÜ©i n°i loån ª H¡c Häi, m¶t ngÜ©i th® ÇiŒn cÛ cûa hãng Renault, nay là m¶t ông lão trÜ®ng mŒt mÕi và gÀn nhÜ Çi‰c, ÇÜ®c huân chÜÖng Lê Ninh, là m¶t ngÜ©i Çã có m¶t quá khÙ ÇÃu tranh cách mång hÖn nºa th‰ k› . Vào næm 1927, chính ông là ngÜ©i Çã thành công trong viŒc Çánh cÜ§p ÇÀu tiên cho Çäng c¶ng sän ñông DÜÖng trên ÇÜ©ng sông khi ông cÀm ÇÀu m¶t toán Çeo m¥t nå dùng súng løc chÆn cÜ§p chi‰c tàu Çò MÏ Tho. Ông bÎ b¡t và bÎ k‰t án tº hình næm 1929, sau Çó ÇÜ®c ân xá giäm án xuÓng còn 16 næm tù giam ª Côn däo trÜ§c khi vÜ®t ngøc næm 1945 Ç‹ ti‰p tøc cu¶c ÇÃu tranh,

Ông Lê ÇÙc Th†, m¶t thÜÖng thuy‰t gia bŠn bÌ cûa HiŒp ñÎnh Ba Lê và lš thuy‰t gia cûa Çäng c¶ng sän ViŒt Nam , là m¶t nhân vÆt ÇÜ®c bi‰t nhiŠu ª Tây phÜÖng .

TÜ§ng Væn ti‰n DÛng, ngÜ©i chi‰n th¡ng trong cu¶c t°ng tÃn công kh¡p MiŠn Nam , là ngÜ©i chÌ huy cûa tÃt cä l¿c lÜ®ng vÛ trang B¡c ViŒt tØ sau khi tÜ§ng Võ nguyên Giáp bÎ lu m© (2). NgÜ©i béo lùn, cÜÖng nghÎ và bí mÆt, tÜ§ng DÛng là m¶t ngÜ©i B¡c ViŒt chính cÓng, gÓc ª tÌnh Nam ñÎnh giàu có. Là m¶t ngÜ©i tØng tham gia h‰t m†i chi‰n trÆn, c¿u quân ûy trung ÜÖng, m¶t ngÜ©i c¶ng sän trung kiên và m¶t chû chi‰n không chÓi cäi ÇÜ®c .. ông là m¶t trong nh»ng nhân vÆt lãnh Çåo chû chÓt cûa ch‰ Ç¶ Hà N¶i .

Ông không quá kiêu ngåo và v§i m¶t trình Ç¶ væn hóa kém h£n ông Võ nguyên Giáp, con ngÜ©i t¿ h†c bŠn bÌ nÀy Çã chuÄn bÎ hành Ç¶ng có tính cách quy‰t ÇÎnh sÓ phÆn cûa MiŠn Nam . Ông là ngÜ©i Çã thành lÆp m¶t sÜ Çoàn Ç¥c công Ç‹ thi hành m¶t tr†ng trách là làm tan rã hŒ thÓng ti‰p vÆn cûa ÇÎch quân, và là ngÜ©i Çã bi‰t xº døng h®p ÇÒng binh chûng gi»a chi‰n xa và pháo binh cûa mình m¶t cách toàn häo.

S¿ có m¥t cûa ba nhân vÆt nÀy ª Sài Gòn Çã mang låi cho bu°i lÍ "giäi phóng" nÀy m¶t bi‹u tÜ®ng rÃt có š nghïa : "ánh sáng nÀy Çã Ç‰n tØ Hà N¶i" . Dù muÓn dù không thì tÜÖng lai cûa quÓc gia ViŒt Nam nÀy cÛng Çã bÎ c¶t ch¥t vào m¶t s¿ thÆt rÒi : nó së là m¶t quÓc gia c¶ng sän , cách mång và không th‹ chia c¡t ÇÜ®c . VŠ Çi‹m nÀy không còn m¶t chút nghi ng© gì n»a, theo l©i phát bi‹u sau cùng cûa ông Lê DuÅn, T°ng bí thÜ Çäng c¶ng sän B¡c ViŒt, khi nói t§i ViŒt Nam thì ông Çã coi nhÜ m¶t QuÓc gia thÓng nhÃt rÒi. Ông nói : "nÜ§c ViŒt Nam tÓt ÇËp Çã trª nên toàn vËn tØ Lång SÖn Ç‰n Cà Mau"

* *

S¿ mŠm dÈo tåm b® cûa nh»ng ngÜ©i "chû m§i" ª MiŠn Nam chÌ là m¶t tråm dØng chân trên con ÇÜ©ng phäi ÇÜa ngÜ©i dân MiŠn Nam Çi nh»ng bÜ§c ÇÀu cûa cu¶c cách mång . ChÌ là m¶t s¿ tåm nghÌ chân có tính cách chi‰n thuÆt vì có m¶t nhu cÀu phäi Ç¥t låi các cÖ cÃu cäi tåo và ghép vào m¶t sÓ cán b¶ cÀn thi‰t cho dân chúng Çang còn cÙng ÇÀu khó dåy, quen theo lÓi sÓng dÍ dãi và khó thuy‰t phøc, khó phøc tùng b¢ng biŒn pháp quân s¿ .

Th©i gian vui chÖi Çã qua rÒi. Các cán b¶ chánh trÎ cûa MiŠn B¡c Çã hoàn tÃt m†i công tác chuÄn bÎ. CÙng r¡n, dÈo dai và næng n° h† Ç¥t dân chúng Sài Gòn vào m¶t mäng lÜ§i, rÒi càng ngày càng si‰t ch¥t låi. Sài Gòn không còn ÇÜ®c g†i là Sài Gòn n»a, mà là "thành-phÓ-HÒ-chí-Minh" Ç‹ k› niŒm ngÜ©i cha ÇÈ cûa cách mång ViŒt Nam .

ñã h‰t rÒi th©i Çi‹m cûa "m¶t nø cÜ©i và m¶t bàn tay thân thiŒn" . Bây gi© Çã Ç‰n th©i Çi‹m cûa s¿ "Çe d†a" và cûa nh»ng "bÜ§c Çi m§i". G†ng kŠm Ç¶t nhiên khép ch¥t låi, trÜ§c h‰t là trong nh»ng khu vòng Çai ª Gia ñÎnh, Tân ñÎnh, Gò vÃp... nÖi mà các "ûy ban nhân dân" Çã ÇÜ®c thàh lÆp xong, và ti‰p theo Çó lÀn lÜ®t vào trong thành phÓ.

TØng khu, tØng ÇÜ©ng, tØng ngÕ hÈm, tØng nhà m¶t... tÃt cä ÇŠu ÇÜ®c thanh l†c. Ki‹m tra tØng ngÜ©i, ai cÛng ÇÜ®c g†i lên, ÇÜ®c hÕi vŠ cá nhân mình, vŠ gia Çình mình, vŠ nh»ng ngÜ©i chung quanh mình, và ÇÜ®c trÜng tÆp vào m¶t l§p h†c tÆp chánh trÎ .... cÛng ÇÜ®c g†i là công tác làm såch ÇÜ©ng phÓ hay là "d†n cho såch rác r‰n"

TÃt cä trÜ©ng tØ ti‹u h†c trung h†c cho Ç‰n Çåi h†c ÇŠu phäi Çóng cºa. TÃt cä nh»ng t° chÙc và sinh hoåt væn hóa "phän Ç¶ng, ÇÒi trøy và dÖ bÄn cûa Ç‰ quÓc và cûa tay sai ThiŒu" ÇŠu triŒt Ç‹ bÎ nghiêm cÃm.. Nói tr¡ng ra là tiêu hûy h‰t m†i phim änh, Çïa nhåc ngoåi quÓc, tÃt cä nh»ng tác phÄm væn hóa th‰ gi§i nhÜ cûa Balzac, Dostoiievski, Faulkner, Camus, Gogol ÇŠu bÎ ÇÓt h‰t lÅn l¶n v§i các tåp chí tình døc loåi Play Boy, k‹ cä các "cu¶c phiêu lÜu cûa Tarzan" .

Các giáo sÜ, thÀy cô giáo, sinh viên h†c sinh m‡i ngày phäi Ç‰n h†p tØ 9 gi© Ç‰n 1 gi© trÜa Ç‹ tÆp ÇÒng ca nh»ng bài hát cách mång, tÆp v‡ tay cho æn nhÎp hay tÆp "Ç†c" tÆp "hô" nh»ng khÄu hiŒu.

NhiŠu Çoàn ngÜ©i mŒnh danh là trÜªng giä, là tÜ bän, là trí thÙc, là c¿u công chÙc Çã bi‰t "æn næn hÓi cäi" b¡t ÇÀu Çi riÍu trên các ÇÜ©ng phÓ v§i nh»ng tÃm bäng Çeo trÜ§c ng¿c v§i n¶i dung Çåi loåi nhÜ "Tôi Çã phän b¶i cách mång", "tôi có bån ngÜ©i MÏ", "tôi Çã c¶ng tác v§i kÈ thù" v.v...

H‰t khu nÀy Ç‰n khu khác, nhiŠu toán ngÜ©i nhÕ thó m¥c quân phøc xanh lá cây trèo lên bao lÖn, hay các c¶t ÇiŒn Ç‹ chæng dây và treo loa, Ç‹ cho dân chúng nghe ra rã nh»ng bän nhåc quân hành Àm ï suÓt ngày...

Trên tÜ©ng Çâu cÛng treo ÇÀy hình to l§n cûa m¶t ông già có chòm râu dÜ§i c¢m: hình cûa Chû TÎch HÒ chí Minh. NguyŒn v†ng duy nhÃt cûa ông là tÃt cä nhân dân ViŒt Nam phäi tôn th© ông . TÃt cä nh»ng s¿ tuyên truyŠn ÇŠu tÆp trung vào ông nÀy, vào cu¶c Ç©i cûa ông, vào nh»ng tác phÄm cûa ông, vào nh»ng bài thÖ cûa ông mà ai cÛng phäi h†c n¢m lòng . Ông vØa là m¶t Thánh nhân, m¶t vÎ tiên tri vØa là m¶t vÎ ThÀn h¶ mång cûa c¿u thû Çô MiŠn Nam lúc này Çã mang tên cûa ông. "Di chúc" cûa ông là m¶t s¿ chÌ dÅn hoàn häo, m¶t giáo lš mà tÃt cä m†i ngÜ©i "ViŒt Nam thÆt s¿" phäi theo..

NhÎp nhàng v§i hành Ç¶ng tâm lš chi‰n cûa các "cán b¶" (ûy viên chánh trÎ ), änh hÜªng cûa mÃy chú "b¶ Ç¶i" thu¶c quân Ç¶i nhân dân B¡c ViŒt m‡i ngày m¶t n¥ng nŠ thêm lên, và càng ngày càng thÃy rõ b¶ m¥t cûa m¶t quân Ç¶i chi‰m Çóng.

Ban ngày thì các Ç¶i tuÀn tra khoäng 20 chú "b¶ Ç¶i", v§i nét m¥t hùng dÛng, cæng th£ng, Çi cách nhau chØng 5 thÜ§c, tay ghì vào cò súng, Çi räo kh¡p thành phÓ, canh chØng các ngã tÜ, ho¥c thi‰t lÆp các rào cän.

Ban Çêm thì cä m¶t trung Ç¶i Çi kh¡p nÖi trên ÇÜ©ng phÓ lúc nào cÛng v¡ng ng¡t, vØa Çi vØa l¡c c¡c khua cò súng AK.47 cûa h†. ThÜ©ng thì h† phøc kich sau các cây trÒng d†c ÇÜ©ng và b¡n lên nhiŠu tràng súng dài vào các bóng Çen thoáng qua, l¥ng lë.

Th‰ nhÜng m¥c dÀu l§n ti‰ng hæm d†a, v§i nh»ng áp phích, nh»ng phim änh phäi xem, nh»ng bu°i h†c tÆp cäi tåo tÆp th‹... ngÜ©i dân Sài Gòn vÅn cÙng r¡n và tham gia các bu°i "sinh hoåt cách mång" m¶t cách l¥ng lë, h© h»ng.

Cä ba bu°i h†p l§n ÇÀu tiên trong tháng 5 (ngày 1, ngày 7 và ngày 15 tháng 5) chÌ qui tø khoän vài chøc ngàn ngÜ©i , không hÖn ÇÜ®c .

Ngày 15 tháng 5, "ngày lÍ chi‰n th¡ng", trong khi các sÜ Çoàn B¡c ViŒt rÀm r¶ diÍn hành, các toán cán b¶ c° vÛ Ç¥t © các ngä tÜ ÇÜ©ng không thành công ÇÜ®c trong nhiŒm vø hô hào dân chúng v‡ tay hoan nghênh quân Ç¶i chi‰n th¡ng MiŠn B¡c . Ch£ng nh»ng th‰ mà còn có rÃt nhiŠu khán giä MiŠn Nam khóc sÜ§t mÜ§t n»a.

Ch‰ Ç¶ cÛ Çã phát hàng chøc ngàn súng cho dân vŒ trÈ trong các khu gia cÜ. Thû Çô låi có gÀn træm ngàn Cänh Sát ÇÜ®c trang bÎ súng M.16, súng løc 32 và l¿u Çån. Phía B¡c ViŒt Çã t¿ thú nhÆn là m¥c dÀu Çã treo nhiŠu giäi thÜªng cao cho nh»ng s¿ tÓ giác, nhÜng chÌ thu hÒi ÇÜ®c m¶t sÓ rÃt ít Õi vÛ khí nÀy.

NhiŠu ngÜ©i dân Sài Gòn còn Çi xa hÖn n»a là h† tØ chÓi không chÎu ÇÀu hàng..M¶t sÓ tÜ§ng lãnh Çã t¿ tº nhÜ: tÜ§ng Phú, c¿u tÜ lŒnh Vùng Cao Nguyên Trung PhÀn, Çã uÓng nguyên m¶t Óng thuÓc nivaquine và ch‰t tåi bŒnh viŒn Grall; nhÜ tÜ§ng NguyÍn VÏ, c¿u TÜ LŒnh sÜ Çoàn 5 b¶ binh , tÜ§ng NguyÍn khoa Nam và TÜ§ng Lê væn HÜng, TÜ LŒnh và TÜ LŒnh Phó Vùng ñÒng B¢ng Sông Cºu Long; tÜ§ng NguyÍn væn Hai, TÜ lŒnh sÜ Çoàn 7 b¶ binh .... NhiŠu sï quan khác, các nhân vÆt và các chánh trÎ gia Çã t¿ k‰t liÍu Ç©i mình b¢ng thuÓc Ç¶c hay b¢ng cách t¿ b¡n vào ÇÀu. Trong sÓ nh»ng ngÜ©i nÀy có ông TrÀn chánh Thành, c¿u T°ng trÜªng Thông Tin , m¶t trong nh»ng ngÜ©i ÇÓi lÆp hàng ÇÀu v§i T°ng ThÓngThiŒu; tÃt cä thành viên trong m¶t gia Çình công chÙc cao cÃp (sáu ngÜ©i ) và cä 3 ngÜ©i giúp viŒc trong gia Çình. M¶t c¿u hå sï quan Dù t¿ tº ngay gi»a ch® b¢ng cách tháo chÓt m¶t trái l¿u Çån và n¢m lên trên và la l§n lên :"Chúng bây không bao gi© b¡t sÓng ÇÜ®c tao Çâu..ÇÒ b†n cÜ§p Ç‹u giä !"

Trái l¿u Çån n° tan xác anh thành nhiŠu mänh, trØ chi‰c mÛ bê rê ÇÕ cûa anh, nhÜng không m¶t ai dám nh¥t lÃy...

M¶t tuÀn lÍ sau khi tÜ®ng Çài "chi‰n sï VNCH" bÎ hå bŒ, có m¶t vÎ c¿u binh sï Thûy Quân Løc Chi‰n cûa MiŠn Nam tÄm xæng t¿ thiêu nhÜ nh»ng nhà sÜ trÜ§c kia Çã làm Ç‹ phän ÇÓi "ch‰ Ç¶ thÓi nát" . Ông ta cháy nhÜ ng†n ÇuÓc trong nºa gi©, trÜ§c hàng træm dân chúng Sài Gòn ÇÙng s»ng s© nhìn ng†n lºa trên bøng anh làm cháy Çen cä hai cánh tay anh. M¶t gi© sau, Çài phát thanh Hà N¶i cÓ làm nhË bi‰n cÓ nÀy b¢ng m¶t bän tin ÇÜ®c loan Çi, nói r¢ng: "ngÜ©i tuyŒt v†ng nÀy cÀm trên tay m¶t tÃm giÃy trên Çó ông vi‰t "tôi Çói l¡m" ! (3)

- "Çó là m¶t phÆt tº chÓng ÇÓi ch‰ Ç¶ ThiŒu. Anh ta Ç‹ låi m¶t bÙc thÜ nói r¢ng: cuÓi cùng ÇÃt nÜ§c tôi Çã ÇÜ®c giäi phóng khÕi ách Ç¶c tài, nhiŒm vø tôi Çã hoàn tÃt và tôi chÌ còn có ch‰t mà thôi."

Cä hai luÆn cÙ mâu thuÅn nÀy không dÓi gåt ÇÜ®c ngÜ©i nào h‰t. NgÜ©i dân Sài Gòn chÙng ki‰n tÆn m¡t cái ch‰t cûa anh Thûy Quân Løc Chi‰n có th‹ së không nói ÇÜ®c tåi sao anh ta t¿ tº. NhÜng h† bi‰t rõ nÖi anh ch‰t: Çó là trên ÇÓng ximæng nát vøn cûa tÜ®ng Çài hai anh lính Thûy Quân Løc Chi‰n tÜ®ng trÜng cho lòng can Çäm cûa ngÜ©i lính chi‰n VNCH.

Các nhà báo Çôi khi ÇÜa ra nh»ng nhÆn xét ÇÖn sÖ không muÓn nói nhiŠu hay chÌ muÓn mua lòng Ç¶c giä b¢ng m¶t câu nói bâng quÖ bóng bÄy.

M¶t trong nh»ng bån Çó, m¶t ngÜ©i cÛng n°i ti‰ng l¡m, ÇÜ®c trui rèn trong tài nghŒ và cÛng có khá nhiŠu Ç¶c giä trên kh¡p th‰ gi§i, Çã ÇÜa ra m¶t câu quá bÃt công và quá tàn nhÅn khi vi‰t vŠ cái ch‰t cûa tÜ§ng Phú :

- "TÜ§ng Phú, TÜ LŒnh Vùng Cao Nguyên Çã tØng là m¶t ngÜ©i lính rÃt tÓt ª DiŒn Biên Phû, Çã không còn tÓt n»a khi ông ta nhÆn b°ng l¶c cûa ông ThiŒu nhÜ nh»ng ngÜ©i khác".

Nhà báo nÀy không có quyŠn chºi b§i, måt sát hay lên án m¶t ngÜ©i Çã ch‰t, nhÃt là khi anh chÜa bi‰t ngÜ©i Çó là ai và dï nhiên chÜa bao gii© thÃy ÇÜ®c hành Ç¶ng cûa ngÜ©i ta trên trÆn ÇÎa. Nh»ng ông ÇÜ®c xem nhÜ là "chúa t‹" cûa Dù ª ñiŒn biên Phû, tôi muÓn nói nhÜ Langlais, Bigeard, Bizard, Touret và Botella, can Çäm t¶t b¿c và không bao gi© bi‰t xúc Ç¶ng,, h† rÃt quš m‰n và Çánh giá cao ông trung úy nhÕ con tên Phú nÀy mà h† coi nhÜ là m¶t sï quan rÃt có giá trÎ trong quân Ç¶i ViŒt Nam . TÜ§ng Phú là bån cûa tôi (tác giä). Tôi Çã bi‰t ông ta tØ lúc 23 tu°i. Lúc nào ông ta cÛng Çánh trÆn và Çánh giÕi ... trên kh¡p nÜ§c ViŒt Nam . Trong vùng thÓi nát nhÜ Cao Lãnh, khi ông là TÜ LŒnh L¿c LÜ®ng ñ¥c BiŒt, cÛng nhÜ khi ª Lào ông Çã chi‰m låi Tchépone và trong 2 ngày Çã Çánh tan m¶t trung Çoàn thiŒn chi‰n thu¶c sÜ Çoàn 312 B¡c ViŒt chuyên chi‰n trÆn ª miŠn núi. Ÿ phía Tây thành phÓ Hu‰, næm 1972, ông Çã gi» v»ng vùng Bastogne v§i sÜ Çoàn ÇÀu tiên cûa ông và làm thÃt båi sÜ Çoàn 308 ÇÜ®c mŒnh danh là sÜ Çoàn s¡t cûa quân Ç¶i B¡c ViŒt . Con ngÜ©i ông tÜ§ng Phú chÌ còn có m¶t lá ph°i, thÜ©ng hay khåc ra máu và m¥c dÀu bÎ các bác sï cÃm bay 10 næm nay nhÜng ông vÅn ti‰p tøc lên tr¿c thæng m‡i ngày, bay lên m¥t trÆn và Çáp xuÓng tiŠn tuy‰n. Tôi thÜ©ng Çi theo ông ta, thÜ©ng æn chung và ngû chung m¶t lŠu v§i ông ta. Tôi cÛng bi‰t bà tÜ§ng Phú, m¶t ngÜ©i nông dân chÃt phát và 9 ngÜ©i con cûa ông . TÜ§ng Phú nghèo nhÜng ÇÜ®c binh sï cûa ông kính tr†ng. Ông không bi‰t buôn lÆu và coi rÈ tiŠn båc.Ông chÌ ª ngoài m¥t trÆn, không bao gi© nghï Ç‰n chánh trÎ và cÛng ít lui t§i Dinh T°ng ThÓng.. M¶t bu°i chiŠu n† ª Hu‰, ông Çã buÒn bã tâm s¿ v§i tôi: "Ÿ ñiŒn BiênPhû, thi‰u tá Botella mà tôi thÜÖng m‰n nhÜ cha tôi vÆy, Çã có nói là tôi së ÇÜ®c tuyên dÜÖng v§i "B¡c ñÄu B¶i Tinh". nhÜng tôi chÜa bao gi© nhÆn ÇÜ®c nó.Tôi Çã ÇÜ®c tuyên dÜÖng 27 lÀn v§i tÃt cä huy chÜÖng cao quš nhÃt cûa ViŒt Nam và cûa Hoa Kÿ . NhÜng tÃm huy chÜÖng "ñÕ" Çó m§i là huy chÜÖng ÇËp nhÃt th‰ gi§i!"

M¶t bu°i sáng nào Çó næm 1954, tÜ§ng Phú là ngÜ©i sï quan ViŒt Nam cuÓi cùng Çã b¡t Çoàn quân hát bài quÓc ca Marseillaise cûa Pháp trên m¶t trÆn tuy‰n ª ñông DÜÖng khi ông dÅn quân xung phong lên chi‰m vÎ trí "Élianne I" ª ñiŒn Biên Phû . Hai mÜÖi mÓt næm sau, mÃt h‰t quyŠn chÌ huy låi bÎ vu khÓng và tuyŒt v†ng, ông Ç‰n tìm cái ch‰t trong m¶t bŒnh viŒn cûa ngÜ©i Pháp, trÜ§c các bác sï quân y ngÜ©i Pháp, dÜ§i bóng cûa lá c© tam tài Pháp.... ñ‹ ÇÜ®c bi‰t ch¡c ch¡n r¢ng các ngÜ©i bån cuÓi cùng, các ngÜ©i bån chi‰n ÇÃu cûa ông khi vŠ Pháp phäi ÇÜ®c bi‰t rõ là ông ta không hŠ phän b¶i låi hai ch» Danh D¿ mà h† Çã cùng nhau thŠ thÓt trên nh»ng ng†n ÇÒi ÇÅm máu ª ñiŒn Biên Phû.

ThÆt là kÿ lå và bi Çát thay cho sÓ phÆn cûa các tÜ§ng lãnh nói trên và cûa nh»ng chánh trÎ gia MiŠn Nam hay Cam BÓt ÇÜ®c k‰t h®p v§i nhau không phân biŒt trong chi‰n dÎch bôi nh† và vu khÓng, ÇÜ®c ph° bi‰n r¶ng rãi kh¡p nÖi trên th‰ gi§i tØ bao nhiêu næm qua. NhÃt là báo chí MÏ không ng§t nh¡c Çi nh¡c låi là Phnom Penh và Sài Gòn "ÇÀy rÅy tham nhÛng". ñ¥c biŒt tôi nghï t§i ông Long Boret, Thû TÜ§ng Cam BÓt và hoàng thân Sirik Matak, nhân vÆt thÙ hai ª Cam BÓt. Lë ra h† Çã Çi ÇÜ®c trên m¶t tr¿c thæng MÏ v§i ông ñåi SÙ Hoa Kÿ khi ông nÀy ra Çi v§i m¶t lÜÖng tâm thanh thÕa cûa m¶t công chÙc cao cÃp Çã thi hành xong kh‰ Ü§c, còn bình tïnh ôm theo trong tay lá quÓc kÿ MÏ ÇÜ®c x‰p cÄn thÆn, y nhÜ trong m¶t kÎch bän vÆy. NhÜng hai ngÜ©i nÀy låi không thèm Çi, h† thích ª låi ÇÃt nÜ§c h† và có ch‰t thì ch‰t trên mänh ÇÃt quê hÜÖng cûa h†, gi»a ÇÒng bào cûa h† còn hÖn là Çi sÓng lÜu vong trong m¶t ÇÃt nÜ§c mênh mông xa lå Çã phän b¶i h†. H† không phäi là nh»ng ngÜ©i Ç¶c nhÃt Çã ch†n "ª låi", vì sau khi cân nh¡c kÏ lÜ«ng rÒi h† m§i ngä h£n vŠ cái ch‰t Ç‹ chÙng minh phÄm cách và giá trÎ cûa niŠm tin cûa mình.

Còn nhiŠu ngÜ©i n»a, rÃt nhiŠu ngÜ©i n»a cä ª Phnom Penh và ª Sài Gòn . ngÜ©i ta còn ti‰p tøc nói vŠ nh»ng ngÜ©i nÀy b¢ng cách g†i h† là "b†n tham nhÛng" , mà vào m¶t th©i kÿ khác, khi mà Tây PhÜÖng bÎ nh»ng nguyên t¡c vï Çåi cûa lÎch sº La Mã chi phÓi, thì ngÜ©i ta phäi g†i h† là nh»ng "vÎ anh hùng"!

* *

HÖn th‰ n»a, ª Sài Gòn Çâu phäi chÌ có nh»ng vø t¿ tº.

TØ ngày 30-4 Ç‰n tuÀn lÍ thÙ ba cûa tháng 5, hÖn 60 binh sï B¡c ViŒt Çã bÎ ám sát ngay ngoài ÇÜ©ng phÓ. M¶t tº thi cûa m¶t Çåi tá b¶ binh B¡c ViŒt mình ÇÀy v‰t dao ÇÜ®c khám phá ra ª trong hÈm råp chi‰u bóng Eden, trÜ§c m¥t khách sån Continental. Ba sï quan B¡c ViŒt khác Çã bÎ hå sát "rÃt l¥ng lÈ" gÀn sª Ba Son.. Chánh quyŠn xác nhÆn can phåm là "du Çäng" và "kÈ tr¶m" . ñ‹ làm gÜÖng h† Çem ra xº b¡n công khai m¶t sÓ "can phåm" trÜ§c m¥t gia Çình h† và hàng ngàn khán giä.

Ngày 24 tháng 5, lúc 7 gi© sáng, 80 ngÜ©i ngoåi quÓc r©i MiŠn Nam ViŒt Nam trên m¶t chi‰c phi cÖ 4 máy, Illouchine 18 sÖn xanh tr¡ng cûa Liên Xô. ñó là nh»ng phóng viên nhi‰p änh , nh»ng nhà báo tØ kh¡p nÖi trên th‰ gi§i Çã Ç‰n Sài Gòn và bÎ kËt låi sau khi thû Çô bÎ B¡c ViŒt chi‰m cÙ. Trong sÓ nÀy có gÀn 50 nhà báo Pháp và m¶t tÜ§ng lãnh Pháp Çã vŠ hÜu bÎ trøc xuÃt khÕi ViŒt Nam vì lš do "hai bàn tay cûa ông Çã dính ÇÀy máu cûa nhân dân ViŒt Nam " !(4)

TrÜ§c khi ÇÜ®c Çi, các nhà báo nÀy Çã bÎ quá nhiŠu phiŠn nhiÍu vŠ hành chánh m§i ÇÜ®c t© chi‰u khán xuÃt cänh, sau Çó phäi n¢m ch© Ç®i ÇÜ®c ghi tên vào m¶t chuy‰n bay kéo dài ngày nÀy qua ngày khác...TrÜ§c khi lên phi cÖ, tÃt cä ÇŠu phäi qua m¶t cu¶c khám xét, m¶t cu¶c khám xét thÆt t› mÌ, thÆt lâu và rÃt là lånh lùng. Các anh "b¶ Ç¶i" nh© m¶t n» ti‰p viên hàng không quân s¿ làm thông dÎch viên, Çã bóc h‰t hành lš cûa h†. Có nhiŠu xÃp thÖ và phim änh bÎ tÎch thu. Sau Çó h† ÇÜ®c ÇÜa Ç‰n Vån TÜ®ng (Lào) và phäi trä 120 Çô la b¢ng tiŠn MÏ h£n hòi (gÃp Çôi giá bình thÜ©ng) và ÇÜ®c m¶t chú "b¶ Ç¶i" Ç¶i nón cÓi và các phi công ViŒt Nam Çeo súng løc h¶ tÓng .

Xuyên qua cºa kính, các nhà báo nhìn Tân sÖn NhÙt lÀn cuÓi . Hình änh sau cùng mà h† cÓ mang theo tØ ViŒt Nam là cänh tÜ®ng cûa m¶t phi trÜ©ng bÎ tàn phá: nhà kho sÆp, phi cÖ n¢m phÖi bøng, chi‰n xa bÎ cháy Çen...Trong sÓ nh»ng anh gan lÿ và ÇÀy tình huynh ÇŒ Çi vŠ Pháp chuy‰n nÀy, v¡ng m¥t m¶t anh bån hång n¥ng: Çó là anh Michel Laurent, bÎ m¶t tràng liên thinh t¿ Ç¶ng b¡n hå trong trÆn chi‰n ª HÓ Nai.

Anh là m¶t nhà báo cuÓi cùng ch‰t ª ñông DÜÖng.. Chúng tôi vÅn còn hy v†ng Ç‰n giây phút cuÓi cùng là anh së còn sÓng Ç‹ trª vŠ. NhÜng bây gi© thì h‰t mong rÒi. Chúng tôi không còn thÃy bóng dáng mänh khänh, trÈ trung mãi cûa anh n»a, cÛng nhÜ gÜÖng m¥t thiên thÀn v§i m§ tóc lòa xòa và m¶t Çi‰u xì gà c¡n ch¥t ª môi. Anh công tº có vÈ u‹ oäi nhÜng không lo l¡ng gì cä nÀy thu¶c nòi nhà nghŠ sáng giá.Có cä thäy 52 nhà báo Çã ch‰t ª ViŒt Nam tØ næm 1945. 26 anh khác Çã coi nhÜ mÃt tích ª Cam BÓt. PhÀn Çông là các nhi‰p änh viên, nh»ng tinh hoa trong nghŠ.. H† không tÜ©ng thuÆt vŠ chi‰n tranh, mà h† chuy‹n chi‰n trÆn thành hình änh, gay cÃn, tàn båo và lâm ly thÓng thi‰t. Nh»ng hình änh nÀy các nhi‰p änh viên thÜ©ng thu nh¥t trong tÜ th‰ ÇÙng, gi»a nh»ng ngÜ©i s¡p ch‰t mà h† thÜ©ng chÙng ki‰n ÇÜ®c cº chÌ và cái nhìn lÀn cuÓi cùng cûa h†. Cho t§i khi ThÀn ch‰t tÙc giÆn vì bÎ ngÜ©i ta thu hình quá gÀn, nên Çã b¡t h† ch‰t luôn vì Çã Ç‰n lÜ®t cûa h† rÒi.... Và Çùng m¶t cái nh»ng ngÜ©i còn sÓng sót m§i khám phá ra là luôn luôn nh»ng anh bÎ tº thÜÖng y nhÜ r¢ng là nh»ng ngÜ©i rÃt giÕi trong nghŠ,. NgÜ©i ÇÀu tiên mà tôi thÃy ch‰t vào ngày 28 tháng chåp næm 1946 là m¶t anh ngÜ©i BÌ Óm y‰u mà tôi quá xÃu h° vì không nh§ ÇÜ®c tên, làm viŒc cho m¶t thông tÃn xã Hoa Kÿ . Anh Ç‰n tØ Nam DÜÖng, m¶t quÓc gia chán chê vì chi‰n trÆn, nhÜng nh»ng trÆn Çánh trong ÇÜ©ng phÓ tuy lÈ tÈ nhÜng hung d» Ç‰n dã man trong thành phÓ Hà N¶i Çã kích thích anh, nhÜ m¶t cu¶c Çi sæn kích thích con chó sæn còn tÖ vÆy. Anh Ç¶i m¶t nón s¡t quá r¶ng, Çeo choàng chi‰c máy änh Rolleiflex và m¶t cây súng løc Webley to tÜ§ng ª ngang lÜng.

Anh ta rÃt là can Çäm, can Çäm h‰t nói ! Anh ta chåy trên các mái nhà Ç‹ Çi tìm nh»ng anh chàng b¡n sÈ. M¶t anh ViŒt Minh b¡n tÌa phøc kích Çâu Çó Çã cho anh m¶t phát vào gi»a m¥t và anh té l¶n nhào r§t xuÓng ÇÃt tØ trên cao 10 thÜ§c..

Sau Çó thì có anh chàng Kowal mà chúng tôi g†i là "siêu thiên thÀn", m¶t anh l¿c sï tóc vàng hoe, m¶t con ngÜ©i y‰u bóng vía và kh¡c kh° v§i m¶t máy thu hình c¶m lên ÇÀy lÎch sº hào hùng.. Ba mÜÖi tám tháng Çi toàn nh»ng trÆn ác liŒt gÀn h‰t miŠn ThÜ®ng Du B¡c ViŒt ... rÒi m¶t tràng liên thanh ng¡n m¶t bu°i sáng nào Çó cûa tháng 2 næm 1952 Çã k‰t liÍu Ç©i anh. Lúc Çó anh m§i vØa 27 tu°i. Tôi cÛng bi‰t anh Péraud, to con, mÆp måp, vai r¶ng, ngÜ©i rÃt månh khÕe, Çã tØng thoát khÕi tråi tù ñÙc quÓc xã, Çã tØng chÙng ki‰n nh»ng trÆn Çánh xáp lá cà ª Na Sän và ñiŒn Biên Phû... Çã bÎ xem là mÃt tích trong chi‰n khu c¶ng sän sau m¶t cÓ g¡ng vÜ®t ngøc và không bao gi© ÇÜ®c gÆp låi n»a. Anh Martinoff, bÎ Çåp phäi m¶t trái mìn... Anh Bob Capa lúc nào cÛng có m¶t Çi‰u thuÓc tàn trên miŒng , là m¶t trong nh»ng ngÜ©i nhi‰p änh viên n°i ti‰ng và Ç¡t giá nhÙt trên th‰ gi§i, già d¥n trrong gÀn 20 chi‰n dÎch mà bÎ ch‰t nhÜ m¶t ngÜ©i m§i bÜ§c vào nghŠ ngày 25 tháng 5 næm 1954 trên m¶t con Çê nhÕ ngoài ru¶ng, chÌ cách ÇÒn ñ¶i Tân vài cây sÓ, ª ñÒng B¢ng B¡c ViŒt .

Còn nhiŠu ngÜ©i khác , rÃt nhiŠu ngÜ©i khác n»a...: nhÜ các anh Burrows, Huet, Shimimoto, Flynn, Arpin... và cuÓi cùng là anh Michel Laurent, mình ÇÀy Çån trong m¶t làng công giáo di cÜ không ÇÀy ba ngày trÜ§c khi Sài Gòn bÎ thÃt thû.

TØ anh nhà báo nhÕ con ngÜ©i BÌ Ç¶i nón s¡t quá r¶ng bÎ b¡n ch‰t ª thû Çô Hà N¶i Ç‰n anh Michel Laurent bÎ gi‰t vì quá gan då gÀn m¶t nhà th© có treo c© cûa Tòa Thánh Vatican, nÖi mà các thanh niên t¿ vŒ kháng c¿ Ç‰n viên Çån cuÓi cùng... . coi nhÜ cu¶c chi‰n ª ñông DÜÖng Çã qua rÒi.....

Khi Çã trª vŠ Ç‰n nÜ§c Pháp, các anh nhà báo bÎ kËt låi gÀn ba tuÀn lÍ ª Sài Gòn , c¿u thû Çô cûa ViŒt Nam C¶ng Hòa, Çã vi‰t låi và ph° bi‰n tÃt cä nh»ng gì mà h† Çã thÃy và Çã nghe: B¶ máy cûa ch‰ Ç¶ Hà N¶i Çã ÇÜ®c áp Ç¥t. Cänh khÓn cùng cûa dân chúng Sài Gòn . Có các cô gái Çã ÇŠ nghÎ trao h‰t gia tài s¿ nghiŒp Ç‹ chÌ ÇÜ®c cÜ§i và cùng Çi ra ngoåi quÓc. TrÈ em thì van xin cho ÇÜ®c làm con nuôi, dù là giä ÇÎnh. Låi còn dÎch t¿ tº n»a. RÒi có tin ÇÒn là có nhiŠu s¿ n°i dây ª các tÌnh, hay thành lÆp "chi‰n khu" ª MiŠn Nam ...

Khi tÃt cä các nhà báo Çã bÎ ÇÜa Çi h‰t rÒi....thì m¶t cái lÒng s¡t chøp ngay xuÓng MiŠn Nam ViŒt Nam . MuÓn có ÇÜ®c tin tÙc, ngÜ©i ta không còn có cách nào khác hÖn là phäi nghe nh»ng bän tin chánh thÙc ÇÜ®c loan Çi sau khi ngÜ©i ta Çã ki‹m duyŒt cÄn thÆn. Phäi Ç®i cho có ngÜ©i Çi du lÎch trong th©i gian s¡p t§i.. RÒi phÓi ki‹m låi tin tÙc. RÒi phÕng vÃn liên tøc nh»ng ngÜ©i ngoåi quÓc, nh»ng linh møc hay m¶t vài công chÙc Pháp khi h† hÒi hÜÖng. Hay nh»ng ngÜ©i Hoa KiŠu theo ÇÜ©ng giây buôn lÆu hay theo các tàu Çánh cá Ç‰n ÇÜ®c Thái Lan..(h† phäi trä trên 30 lÜ®ng vàng Ç‹ ÇÜ®c ÇÜa Çi )

TØ tØ các tin tÙc Çó giúp hé mª ÇÜ®c bÙc màn tre Çang bao ch¥t nÜ§c ViŒt Nam , và nh© vào nh»ng chÙng c§ và nh»ng chi ti‰t sÓng, ngÜ©i ta m§i có th‹ thi‰t lÆp låi ÇÜ®c cä m¶t mäng bi‰n cÓ Çã xäy ra trên ÇÃt nÜ§c nÀy.

ñÀu tháng 5, các sï quan, Cänh Sát , công chÙc, thành viên trong các Çäng phái chánh trÎ , các kÏ thuÆt gia, nhân viên trong nghiŒp Çoàn cûa MiŠn Nam ... ÇŠu nhÆn ÇÜ®c lŒnh phäi t¿ ki‹m kê. NgÜ©i ta Ãn ÇÎnh cho h† m¶t th©i hån, tØng loåi m¶t phäi Çi trình diŒn v§i chánh quyŠn . PhÀn Çông các sï quan và Cänh Sát khi Ç‰n trình diŒn không bÎ ÇiŠu tra hÕi han gì h‰t nhÜ h† Çã nghï. Mà ngÜ©i ta chÌ ghi tên tu°i rÒi h† ÇÜ®c t¿ do vŠ nhà. M¶t thÓng kê ÇÀu tiên vào cuÓi tháng 5 cho thÃy là khoän 25 trên 100 cán b¶ cûa quân Ç¶i và cûa Cänh Sát là có làm thû tøc khai báo. M¶t bu°i sáng s§m nào Çó, vì chánh quyŠn Çã n¡m ÇÜ®c ÇÎa chÌ và cæn cÜ§c cûa tØng ngÜ©i nên sÓ ngÜ©i nÀy bÎ b¡t h‰t , cho lên xe vÆn täi và ÇÜa Çi Çên m¶t nÖi nào không bi‰t. NhiŠu bän thông cáo ÇÜ®c dán kh¡p nÖi "ra lŒnh cho "tÃt cä các anh phän Ç¶ng" chÜa trình diŒn phäi Ç‰n trình diŒn ngay "n‰u không së bÎ nghiêm trÎ". ñÒng th©i låi có nhiŠu áp phích khác cänh cáo tÃt cä dân chúng trong thành phÓ "không ÇÜ®c chÙa chÃp ngÜ©i nào trong nhà mà không khai báo cho công an bi‰t"

Các giáo sÜ, các thÀy cô giáo, các hiŒu trÜªng và viŒn trÜªng cûa tÃt cä các trÜ©ng trung ti‹u h†c và Çåi h†c ª Sài Gòn, tÃt cä ÇŠu bÎ g†i Ç‰n "làm viŒc" v§i các ûy viên "Çåi bi‹u Çåi h†c", æn m¥c nhÜ các "b¶ Ç¶i", quân phøc xanh lá cây, mang dép râu và Ç¶i nón cÓi. Các ông Çåi bi‹u nÀy lånh lùng thông báo v§i h† là:

- "ChÜÖng trình và chu kÿ h†c vÃn së ÇÜ®c thay Ç°i chi‰u theo nhu cÀu thÆt s¿ cûa ÇÃt nÜ§c. K› luÆt së ÇÜ®c áp døng triŒt Ç‹. NhÜng tÃt cä các sách giáo khoa cÛ ÇŠu bÎ loåi. Së có nh»ng sách khác Çang in së ÇÜ®c tàu chª Ç‰n tØ Hà N¶i. ´t nhÃt cÛng phäi tØ ba Çên 4 tháng n»a m§i có Çû sÓ lÜ®ng sách cÀn thi‰t trong kho.Và tÃt cä trÜ©ng ÇŠu phäi Çóng cºa. VŠ Çåi h†c, LuÆt Khoa và Væn Khoa së bÎ Çóng cºa vïnh viÍn. Vì hai khoa nÀy không có ích l®i gì cho xã h¶i h‰t, chÌ Çào tåo nh»ng ngÜ©i "mÖ m¶ng" và nh»ng "kš sinh trùng". Thay vào Çó së có m¶t trÜ©ng thông dÎch, dåy bÓn ngoåi ng» : Nga, Tàu, Anh và ñÙc ng». Ti‰ng Pháp së không bao gi© ÇÜ®c dùng t§i n»a. nên không cÀn phäi có thêm

ngÜ©i bi‰t ti‰ng Pháp. Các ông giáo sÜ thu¶c Væn khoa và LuÆt khoa phäi t¿ chuyÍn ngành trong k› luÆt xây d¿ng thì hÖn."

TÃt cä các giáo chÙc ÇŠu phäi trút bÕ h‰t "quÀn áo trÜªng giã", không phäi th¡t cà våt, không phäi m¥c áo vét n»a, và cÛng không ÇÜ®c mang giÀy "ki‹u c†" n»a (nguyên tác : "fantaisie" trong dÃu kép) Së có nhiŠu giáo sÜ tØ Hà N¶i Ç‰n Ç‹ ÇiŠu khi‹n các l§p vŠ chuyÍn hÜ§ng giáo døc và l§p cäi tåo..

ñÀu tháng 6: các sï quan cao cÃp "dù Çã vŠ hÜu", các công chÙc cao cÃp và các chánh trÎ gia, các dân bi‹u, nghÎ sï,, các t°ng b¶ trÜªng ÇŠu ÇÜ®c g†i Çi h†c m¶t khóa "h†c tÆp cäi tåo". Th©i gian h†c tÆp là 10 ngày.Khi Çi phäi mang theo "chæn màn, áo Ãm, áo mÜa, m¶t chi‰c chi‰u, 3 ram giÃy và vi‰t Ç‹ ghi chú. và phäi Çem theo 15.000 ÇÒng Ç‹ Çóng tiŠn æn." . Trong suÓt th©i gian h†c tÆp cäi tåo, không ai ÇÜ®c phép vŠ nhà,ho¥c liên låc v§i gia Çình. ñÓi v§i các công chÙc hàng thÃp, các hå sï quan và binh sï, chÜÖng trình h†c tÆp cäi tåo ÇÜ®c dåy trong 3 ngày. Công chÙc sau Çó ÇÜ®c trª vŠ nhiŒm sª cÛ, các quân nhân sau khi h†c tÆp thì ÇÜ®c phát cho m¶t giÃy chÙng nhÆn cho phép h† Çi tìm viŒc làm, và ÇÜ®c Ç¥t dÜ§i quyŠn ki‹m soát cûa các trÜªng khóm Çã ÇÜ®c thành lÆp trong m‡i khu.. M¶t bän báo cáo sau Çó ÇÜ®c chuy‹n cho trÜªng "công an khu v¿c", nÖi ngÜ©i binh sï ÇÜ®c ki‹m kê. VŠ sau nÀy, anh trÜªng công an Çó së phát cho ngÜ©i quân nhân Çó m¶t giÃy "phøc hÒi quyŠn công dân" n‰u xét thÃy ngÜ©i Çó có hånh ki‹m tÓt. Trong hiŒn tåi thì tÃt cä c¿u quân nhân ÇŠu ÇÜ®c coi nhÜ "kÈ có t¶i " vì "các cây súng cûa MÏ mà các anh Çã có trong tay, không phäi t¿ nhiên mà nó Ç‰n tay các anh." Çó là l©i nói cûa các ûy viên chánh trÎ phø trách l§p hoc tÆp cäi tåo Çã nói v§i h† nhÜ vÆy. Trong khi ch© Ç®i ÇÜ®c phøc hÒi quyŠn công dân thì các c¿u quân nhân phäi chÎu Çói meo, vì t© giÃy cho phép Çi tìm viŒc làm không giúp ích gì ÇÜ®c cho h† cä. Vì trên th¿c t‰ không m¶t ngÜ©i nào ÇÜ®c quyŠn thuê mÜ§n ngÜ©i chÜa có quyŠn công dân.

Sau Ç®t các chánh trÎ gia và các quân nhân thì Ç‰n lÜ®t các th® thuyŠn và các chú cai th®. L§p h†c tÆp cäi tåo cho các chuyên viên ª nhà máy ÇiŒn ÇÜ®c mª ra ª Dalat vào tháng 6, Çã xäy ra nhiŠu vø r¡c rÓi và nhiŠu phän ÇÓi. BÎ b¡t bu¶c phäi mang theo 15.000 ÇÒng (ba phÀn tÜ sÓ lÜÖng trong tháng cûa h†), sÓng xa v® xa con, h† Çã phän ÇÓi tÆp th‹ Ç‹ yêu cÀu Chánh Phû phäi bäo Çäm Ç©i sÓng cûa gia Çình h† vì thi‰u thÓn và không có ai lo. H† Çe d†a là së không làm viŒc trª låi n‰u Chánh Phû tØ chÓi yêu sách nÀy.Vì chánh quyŠn cÀn phäi có s¿ làm viŒc cûa h† nên Çã chÃp thuÆn m¶t phø cÃp cho gia Çình h†.

Lúc mãn khóa h†c tÆp cäi tåo, các ûy viên chánh trÎ Çã cÓ xác nhÆn v§i h† là "th©i gian h†c tÆp cäi tåo ÇÜ®c kéo dài trong 6 tuÀn l‹ m‡i næm". Trong suÓt th©i gian h†c tÆp không thÃy có m¶t l©i nào ám chÌ Ç‰n cái CPLTCHMN. ChÌ có hai ÇŠ tài duy nhÃt ÇÜ®c khai tri‹n:

- NÜ§c ViŒt Nam tØ Çây së là m¶t quÓc gia duy nhÃt, Ç¶c lÆp và xã h¶i chû nghïa , g¡n liŠn v§i di chúc cûa Bác HÒ (nguyên tác :oncle Hô) tØ cºa Trung QuÓc (nguyên tác :porte de Chine) ª Lång SÖn Ç‰n mÛi Cà Mau.

- "ngøy quyŠn bù nhìn" - có nghïa là nh»ng ki‹u suy luÆn, nh»ng lÓi sÓng thØa hÜªng tº ch‰ Ç¶ cÛ và cûa Ç‰ quÓc MÏ- là m¶t "cæn bŒnh" mà ÇÃt nÜ§c phäi loåi bÕ. PhÜÖng thuÓc duy nhÃt ÇÜ®c coi là h»u hiŒu là cäi tåo.

LÀn lÀn b¶ máy n¥ng nŠ và tÌ mÌ Ç‹ nghiŠn nát các b¶ não Çã ÇÜ®c Ç¥t xong.. và Çã chåy ÇŠu.. vì nó Çã chÙng minh ÇÜ®c ª MiŠn B¡c rÒi, ª Çó nó Çã ÇÜ®c ÇiŠu hành tØ hÖn 20 næm qua.. Công tác Çóng khung dân chúng ÇÜ®c ti‰n hành rÃt có phÜÖng pháp.

- Giai Çoån thÙ nhÃt: áp døng kÏ thuÆt công an cänh sát mŠm dÈo nhÜng quy‰t liŒt. M‡i công dân phäi ÇiŠn hai væn bän in s£n. M¶t sÓ câu hÕi chánh thÙc: lš lÎch, trình Ç¶ h†c vÃn, nÖi cÜ trú trong nh»ng næm chi‰n tranh, viŒc làm. M¶t sÓ câu hÕi riêng tÜ liên quan Ç‰n tÃt cä nh»ng ngÜ©i tØ 18 Ç‰n 70 tu°i, Çòi hÕi phäi kê khai "tên cûa nh»ng ngÜ©i bån tÓt nhÃt cûa mình, hay tên cûa nh»ng ngÜ©i mà mình chÎu änh hÜªng"; Và nh»ng tên, ÇÎa chÌ cûa "nh»ng mÓi giao lÜu tình cäm cÛ" . Công tác ki‹m kê tÃt cä dân chúng ª Sài Gòn ÇÜ®c ti‰n hành tØng khóm m¶t, tØ khóm nÀy sang khóm khác... Khi Çã ki‹m kê xong, ngÜ©i nào muÓn thay Ç°i ÇÎa chÌ thì phäi xin phép cÖ quan chánh quyŠn khu v¿c mình Çang ª và phäi có s¿ chÃp thuÆn cûa cÖ quan chánh quyŠn nÖi mình muÓn t§i ª. M‡i ngÜ©i xin nhÜ vÆy phäi có 2 nhân chÙng chÎu trách nhiŒm vŠ l©i khai không gian dÓi.

- Giai Çoån thÙ hai: kÏ thuÆt gia nhÆp vào tÆp th‹ và ÇŠ nghÎ m¶t lš thuy‰t m§i. Nghi lÍ thÆt chu Çáo Çúng mÙc. M¶t ñÙc Chúa nhân tØ :Bác HÒ; M¶t lš thuy‰t: Mácxít; Các linh møc Ç†c thánh kinh: các ûy viên chánh trÎ thánh ca: các bài hát cách mång ; Các l©i cÀu nguyŒn :các khÄu hiŒu ; Các Çám rÜ§c lÍ: các cu¶c diÍn hành, các c© hiŒu và bi‹u ng» , th® thuyŠn, sinh viên, các "bà n¶i tr® và trÈ con" ; Các cu¶c "xÜng t¶i" : công khai.

Hình cûa HÒ chí Minh ÇÜ®c treo dán kh¡p m†i nÖi, trên tÜ©ng, trong các nhà máy, trong thành lính và cho t§i các phòng khách cûa các c¶ng ÇÒng tôn giáo. Có lŒnh cho tÃt cä dân chúng phäi treo trÜ§c nhà lá c© ÇÕ sao vàng cûa C¶ng Hòa MiŠn B¡c ViŒt Nam (nguyên tác : Républic du Nord ViŒt Nam ) bên cånh lá c© cûa CPLTCHMN. vÃn ÇŠ thi hành cÛng phäi lâu. Mua m¶t lá c© thÙ hai ÇÓi v§i nhiŠu ngÜ©i là m¶t s¿ tÓn kém không nhÕ. Nh»ng ngÜ©i nghèo phäi c¡t xén väi và làm nh»ng lá c© nhÕ hÖn. Chánh quyŠn coi Çó là m¶t ác š. TÙc th©i có nh»ng chÌ dÅn Çã ph° bi‰n vŠ cách treo "cho Çúng" hai "lá c© anh em" v§i kích thÜ§c phäi b¢ng nhau.

Các sinh viên ränh rang tØ khi nhà trÜ©ng bÎ Çóng cºa, Çã ÇÜ®c thành lÆp thành "ti‹u Çoàn" và tham gia vào công tác làm såch së thành phÓ.. Các h†c trò thì tham gia vào sinh hoåt cách mång ª khu v¿c v§i nh»ng em tØ 8 tu°i. Các "liên Çoàn thanh niên giäi phóng" Çón nhÆn gái trai tØ 10 t§i 15 tu°i.

M‡i ngày t© nhÆt báo chánh thÙc "Sài GònGiäi Phóng" ÇÜa ra nh»ng công tác cûa vài Çåi h¶i, cûa các væn sï, cûa các nhà væn ti‹u luÆn hay nghŒ sï "giäi phóng" và Çæng nh»ng ki‰n nghÎ cûa h†: nh»ng l©i khen tán tøng cách mång , nh»ng bài hát nh§ Ön bác HÒ và ñäng Lao ñ¶ng Çã dÅn d¡t nhân dân Ç‰n chi‰n th¡ng. "...

Phäi chæng nh»ng ngÜ©i c¶ng sän B¡c ViŒt thÆt s¿ hy v†ng r¢ng b¢ng cách áp døng nh»ng phÜÖng thÙc mà h† Çã dùng ª Hà N¶i vào næm 1954 thì h† có th‹ tÄy não ÇÜ®c dân chúng ª MiŠn Nam ? ñÀu tiên nhìn vào, thì hình nhÜ khó tin ÇÜ®c .

Hà N¶i là m¶t thành phÓ ÇÜ®c ngæn ra tØng khu v¿c th® thuyŠn, công chÙc, và các công nhân ti‹u công nghŒ.. ñÒng b¢ng sông HÒng thì rÃt hËp và có quá nhiŠu dân. Dân quê MiŠn B¡c còn dùng nh»ng chi‰c cày tay c° l‡ mà h† ÇÄy ÇÜ®c . Chi‰n tranh chÓng Pháp Çã ÇÄy h† lên rØng hay vào nh»ng làng måc thu hËp trong lÛy tre xanh. Chi‰n tranh v§i ngÜ©i MÏ låi ÇÜa h† thøt lùi låi trong th©i quá khÙ b¢ng nh»ng cu¶c d¶i bom dày Ç¥c, b¡t h† phäi sÓng trong hang ho¥c sÓng chui xuÓng ÇÃt trÓn ª dÜ§i hÀm . CÀu ÇÜ©ng bÎ phá, nhà ga, nhà máy, phi trÜ©ng Çâu Çâu cÛng æn bom làm cho dân chúng gÀn nhÜ trª vŠ th©i kÿ ÇÒ Çá. H† Çã quen sÓng cách ly h£n v§i th‰ gi§i bên ngoài, không có m¶t t© báo nào g†i là ÇÓi lÆp, không xa hoa không có y‰u tÓ nào Ç‹ mà bi‰t so sánh, sÓng Çoàn k‰t v§i nhau vì cänh bÃt hånh. h† không th‹ tranh cãi dÍ dàng v§i s¿ tuyên truyŠn nhÒi nhét quá sÖ Ç£ng và tÆp th‹ cûa các cán b¶..

Trong khi Sài Gòn là m¶t thành phÓ cûa thÜÖng gia, cûa các chû tiŒm chû quán, cûa nh»ng nhà trí thÙc và nh»ng chuyên viên. ñÒng b¢ng sông Cºu Long r¶ng mênh mông, giàu có, mÀu m«, mª cºa h¢ng mÃy th‰ k› nay ra bi‹n cä, v§i hàng häi, v§i thÜÖng thuyŠm, v§i ngoåi quÓc. Làng måc ª Çây träi r¶ng ra dÜ§i nh»ng hàng dØa, hàng c†, và d†c theo sông råch ÇÀy phù sa phì nhiêu, và là nÖi d¿ tr» dÒi dào và vô tÆn cho nghŠ Çánh cá. Cu¶c chi‰n tranh chÓng Pháp Çã bäo vŒ cho MiŠn Nam . Cu¶c chi‰n chÓng MÏ dù có m¶t sÓ ÇiŠu quá mÙc, nhÜng Çã hiŒn Çåi hóa MiŠn Nam v§i m¶t sÓ trang thi‰t bÎ Ç‰n dÜ thØa. Trong suÓt th©i gian 20 næm, m¥c dÀu có mÃt ít nhiŠu trÆt t¿, có chi‰n trÆn, có nh»ng chuyŒn ám sát, kinh t‰ khûng khoäng thÜ©ng xuyên, và nh© nh»ng chuyŒn Çó mà dân chúng MiŠn Nam Çã có lÓi sÓng cûa ngÜ©i Tây PhÜÖng hoàn toàn. H† khám phá ra ÇÜ®c máy móc, mô tô, xe hÖi, phi cÖ, tr¿c thæng, ÇiŒn thoåi.... máy tính, træn-zi-to và truyŠn hình; máy cày Çã thay th‰ chi‰c cày tay, xe vÆn täi, thuyŠn máy Çã thay th‰ chi‰c tam bän. H† bi‰t thÜªng thÙc phim änh và các sách ngoåi quÓc, thích nhåc jazz, và bi‰t xài các vÆt døng m§i lå, tÓi tân. BÃt cÙ anh phu xe xích lô nào cÛng Ç†c 2 t© báo h¢ng ngày...

NhÜ vÆy thì làm sao tÜªng tÜ®ng ÇÜ®c là dân chúng MiŠn Nam có th‹ buông xuôi chÎu bÜ§c theo hÜ§ng Çi nhÕ hËp duy nhÃt và m¶t chiŠu mà MiŠn B¡c cÓ tình muÓn áp Ç¥t cho h† ? Hà N¶i muÓn thÓng nhÃt ÇÃt nÜ§c và ÇÜa nÜ§c ViŒt Nam vào con ÇÜ©ng c¶ng sän dÜ§i bàn tay s¡t náu cûa h†. Hà N¶i có 3 y‰u tÓ trong tay: sÙc månh, m¶t š chí chánh trÎ không lay chuy‹n , và m¶t lš thuy‰t månh. NhÜng nh»ng trª ngåi cÛng không phäi ít. ñÜa ra m¶t phÜÖng thÙc Ç‹ mang ra th¿c hành, nhÜ th‰ cÛng chÜa Çû. Xác nhÆn m¶t s¿ thÆt Ç‹ bi‰n nó trª thành m¶t chuyŒn hi‹n nhiên, nhÜ th‰ cÛng chÜa Çû. ñŠ nghÎ thÓng nhÃt hai MiŠn cûa Hà N¶i là m¶t s¿ thÓng nhÃt trái v§i thiên nhiên Çe d†a gây xáo tr¶n Ç©i sÓng cûa ngÜ©i dân. MiŠn B¡c và MiŠn Nam có th‹ là 2 MiŠn anh em, nhÜng Çó là anh em thù ÇÎch. H† Çã tØng Çánh nhau trong suÓt 300 næm trÜ§c khi ngÜ©i Pháp Ç¥t chân lên ñông DÜÖng. Cu¶c gi‰t chóc trong 30 næm vØa qua chÌ có làm tæng thêm s¿ rån nÙt trong quá khÙ. M‡i bên ÇŠu có ít nhÃt cä triŒu ngÜ©i bÎ gi‰t và gÀn 2 triŒu bÎ tàn ph‰. Hàng træm ngàn trÈ mÃt cha ...mÃt mË. H¢ng triŒu triŒu ngÜ©i tän cÜ bÎ vÙt ra ngoài ÇÜ©ng. NhiŠu thành phÓ bÎ tàn phá Ç‰n Çiêu tàn, nhiŠu làng måc bÎ ÇÓt cháy....

Vï tuy‰n 17 chÌ là m¶t gåch ngang trên bän ÇÒ næm 1954, ÇÜ®c các thÜÖng thuy‰t gia hÃp tÃp gåch lên m¶t cách v¶i vàng vì muÓn chÃm dÙt cho xong. .M¶t ÇÜ©ng phi quân s¿ trØu tÜ®ng và hão huyŠn.. Hai chøc næm chi‰n trÆn khÓc liŒt Çã bi‰n nó thành m¶t gi§i tuy‰n ÇÀy máu.

Hòa giäi cách nào Çây ? Ç‹ cho có ÇÜ®c s¿ k‰t h®p gi»a hai MiŠn, gi»a hai loåi xã h¶i v§i hai trình Ç¶ khác nhau, hai nŠn kinh t‰ khác nhau, hai tâm tính và tâm trång khác nhau ? Gi»a m¶t MiŠn B¡c v§i lš thuy‰t c¶ng sän kh¡c kh° và quá cÙng ÇÖ vì nguyên t¡c, v§i m¶t MiŠn Nam quá t¿ do nhÜ vô chánh phû, hoài nghi và thích hÜªng thø ?

Gi»a m¶t bên thì Çang t¿ kiêu vì là kÈ chi‰n th¡ng, và m¶t bên thì Çang nhøc nhã vì là kÈ chi‰n båi và mÃt nÜ§c ? Các nhà phân tách Çã ÇÖn giän hóa nh»ng bài toán nÀy thành m¶t sª ÇÒ và nói r¢ng nh»ng ngÜ©i B¡c ViŒt v§i ÇÀu óc cÙng r¡n và v§i k› luÆt s¡t cûa h†, së Çåp nhËp MiŠn Nam .

Tôi không tin ª sÖ ÇÒ. Con ngÜ©i không phäi là nh»ng con sÓ Ç‹ ngÜ©i ta ÇÜa vào phÜÖng trình. MiŠn Nam không phäi nguyên m¶t khÓi và hay cÓ chÃp. H† có niŠm tin cûa h† và nh»ng tín ngÜ«ng riêng cûa h†. H† không Ç‹ mÃt Çi m¶t cách dÍ dàng Çâu. Các PhÆt Tº, các Tín ÇÒ Công Giáo, PhÆt Giáo Hòa Häo, và Cao ñài Giáo ÇŠu m¶t lòng g¡n bó v§i các chùa chiŠn, v§i các nhà th© và v§i các thánh thÃt cûa h†. MiŠn B¡c có th‹ Çi t§i Çích mà h† muÓn, nhÜng còn phäi mÃt nhiŠu th©i gian... và th©i gian Çôi khi rÃt thuÆn l®i cho kÈ chi‰n båi....

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

(Xin Çón xem ti‰p chÜÖng XXV:

"S¿ Có M¥t Cûa Pháp ñÜ®c ÇÜ®c Ç¥t thành vÃn ÇŠ Trª Låi ? "

Chú Thích:

(1) ChÌ vài tuÀn lÍ sau Çó, tÜ§ng Minh ÇÜ®c bí mÆt chuy‹n ra Hà N¶i b¢ng phi cÖ. Ÿ Çó ông ÇÜ®c các nhân vÆt lãnh Çåo c¶ng sän trong Chánh TrÎ B¶ thÄm vÃn trong suÓt 10 ngày vŠ " ti‰n trình mÜu toan v§i th¿c dân Pháp Ç‹ cÜ§p chánh quyŠn chÓng låi quyŠn l®i cûa cách mång " . Khi ÇÜ®c ÇÜa trª låi Sài Gòn tÜ§ng Minh bÎ "quän ch‰ tåi gia", m‡i ngày có m¶t cán b¶ cûa Çäng c¶ng sän Ç‰n nhà Ç‹ "cäi tåo" ông"

(2) tÜ§ng Võ nguyên Giáp bÎ m¡c m¶t chÙng bÎnh nan y (không ch»a ÇÜ®c) và phäi n¢m ª m¶t bŒnh viŒn bên Måc tÜ Khoa m¶t th©i gian dài.

(3) )(l©i bàn cûa dÎch giä: mänh giÃy nÀy không cháy mà vÅn còn n¢m trong tay ngÜ©i t¿ thiêu Ç‹ cho Ban Quân Quän lÃy ÇÜ®c thì Çó là cä m¶t "phép lå" cûa xã h¶i chû nghïa !)

(4) Çó là Çåi tÜ§ng Vanuxem .

Trª vŠ: trang ÇÀu

ChÜÖng 25